Azərbaycan respublikasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
25 olacaqdır. Bunula yanaşı planlaşdırma prosesinin nəticələri onların işinə müxtəlif cür təsir edə bilər və əksər hallarda edirdə. Buna görə də planlaşdırma özünü onun toxunduğu bütün maraqları nəzərə almalı olan siyasi fəaliyyət kimi təqdim edir. Həm də bu maraqların ifadəçiləri planlaşdırma prosesinə və onunla əlaqədar olan bütün proses və fəaliyyətlərlə bütün kompaniyanın maraqları baxımından yox, özlərinin funksional bölmələrin dar maraqları baxımından yanaşırlar. Burada əsas məsələ planlaşdırma sistemində göstərilən gündəlik problemlərin nəzərə alınmasıdır. Marketinqin planlaşdırılması strateji marketinq planlaşdırılması və illik marketinq planlaşdırılması (məhsul üzrə marketinq planlaşdırılması) formasında həyata keçirilir. Strateji marketinq planlaşdırılması müəssisənin məqsədi, imkanları və resurs- ları arasında, həmçinin onlarla bazar imkanları arasında uzunmüddətli stabil tarazlıq yaradılması və bu tarazlığın saxlanması üzrə idarəetmə prosesidir. llik marketinq planlaşdırılması məhsul (məhsul çeşidi) üzrə həyata keçirilir və məhsul üzrə marketinq kompleksinin və strategiyasının tərtib edilməsini nəzər- də tutur. Müəssisənin marketinq planları onun marketinq imkanlarını, məqsəd bazar- larını və onun xüsusiyyətlərini, bu bazarlara yönəldilmiş marketinq strategiyasını və marketinq fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi və nəzarət kriteriyalarını özündə əks etdirən rəsmi sənəddir. Marketinqin planlaşdırılması formalarına uyğun olaraq marketinq planlarının iki forması: strateji marketinq planları və illik (məhsul üzrə) marketinq planları vardır.
müəssisənin uzunmüddətli inkişaf istiqamətlərini, meyllərini və bazara təklif edəcəyi məhsullar dəstini müəyyən edir, əhatə edir. Bu planlar strateji təsərrüfat vahidlərinin və müəssisənin marketinq üzrə menecerləri tərəfindən tərtib olunur.
konkret bir məhsul növü və ya məhsul çeşidi üzrə marketinq strategiyasını əhatə edir. Bu planlar məhsul üzrə menecerlər
26 tərəfindən tərtib edilir. Müəssisədə marketinqin planlaşdırılması üç səviyyədə (pillədə): müəssisə, strateji təsərrüfat vahidləri və konkret məhsullar səviyyəsində həyata keçirilir. Müəssisə və strateji təsərrüfat vahidləri (strateji kommersiya bölmələri) səviyyəsində həyata keçirilən planlaşdırma strateji planlaşdırmaya, konkret məhsullar üzrə marketinq planlaşdırılması isə illik (məhsul üzrə) planlaşdırmaya aiddir.
Strateji təsərrüfat vahidi dedikdə, müəssisənin tələbatının xüsusiyyətləri eyni olan istehlakçılar arasında müstəqil marketinq fəaliyyəti həyata keçirən bölmələri başa düşülür. Marketinqin planlaşdırılmasında «yuxarıdan aşağıya», «aşağıdan yuxarıya» və «məqsədlər yuxarıdan aşağıya, planlaşdırma aşağıdan yuxarıya» metodlarından istifadə edilir.
marketinq strategiyası və resursların bölüşdürülməsi haqqında qərarlar müəssisənin planlaşdırma bölməsi tərəfindən mərkəzləşdirilmiş qaydada hazırlanır və icra üçün müvafiq bölmələrə və strateji təsərrüfat vahidlərinə göndərilir.
qeyri-mərkəzləşdirilmiş planlaş- dırma prosesidir və burada marketinq planlaşdırılması aşağı pillələrdə həyata keçirilir, baxılmaq və təsdiq edilmək üçün müəssisənin rəhbərliyinə təqdim edilir. «Məqsədlər yuxarıdan aşağıya, planlaşdırma aşağıdan yuxarıya» metodunun
mahiyyəti ondan ibarətdir ki, marketinqin məqsədi rəhbərlik tərəfindən müəyyən edilir, marketinqin planlaşdırılması və marketinq planlarının tərtibi isə müəyyən edilmiş məqsədlərə uyğun olaraq menecerlər tərəfindən həyata keçirilir. Beləliklə, marketinq planlaşdırılmasının aşağıdakı məsələlərə birbaşa aidiyyatı vardır: - daha faydalı, sərfəli hədəf alıcılarına, istehlakçılarına xidmət edilmsinə; - yeni istehlakçı qruplarının cəlb edilməsinə; - bazarların coğrafiyasının genişləndirilməsinə; - rəqiblər üzərində üstünlük qazanılmasına; 27 - bazarın inkişaf meyllərinin öyrənilməsinə; - gəlirlərin maksimumlaşdırılmasına; - bütün növ resurslardan səmərəli istifadə edilməsinə; - təhlükələrin minimulaşdırılmasına və ya tamamilə aradan qaldırılmasına; - müəssisənin zəif və güclü tərəflərinin müəyyən edilməsinə. Marketinq planlaşdırılmaması bir sıra prosesləri – tədqiqatların və inkişafın idarə edilməsini; yeni məhsulların layihələşdirilməsini və yaradılmasını; məhsul- göndərənlər üçün zəruri standartların müəyyən edilməsini; satış heyətinin güclə- rinin planlaşdırılmasını; satış üzrə real, nail oluna bilən məqsədlərin müəyyən edil- məsini; rəqiblərin və bazarda baş verən dəyişiklərin təsirindən yayınmanı və s. çətinləşdirir. Bundan başqa, marketinqin planlaşdırılması standart marketinq prosedurasına aid olmayan müəssisələrdə danıqlı rəqabət üstünlüyü əldə etmək imkanı ya tamamilə mümkün olmur və ya bu imkan çox cüzi olur. 1.3. Müəssisələrdə marketinq fəaliyyətinin planlaşdırılması prosesi 3 Artıq yuxarıda qeyd edildiyi kimi, müəssisələrdə marketinq planlaşdırılması üç səviyyədə: müəssisə, strateji biznes vahidləri və məhsul üzrə iki formada: stra- teji marketinq plnlaşdırılması və məhsul üzrə marketinq planlaşdırılması forma- sında həyata keçirilir. Biz burada əsasən müəssisə səviyyəsində strateji marketinq planlaşdırılması prosesini nəzərdən keçirəcəyik. Müəssisə səviyyəsində strateji marketinq planlaşdırılması prosesi 1.2 saylı göstərilən mərhələlərlə həyata keçirilir.
Müəssisə səviyyəsində strateji marketinq planlaşdırılmasının birinci mərhə- ləsində müəssisənin biznes fəaliyyətinin missiyası müəyyənləşdirilir. Marketinqə aid ədəbiyyatda müəssisənin missiyasının 1) müəssisənin fəaliyyətinin əsas istiqamətlərinin dəqiq müəyyən edilməsi üsulu kimi formalaşdırılması və 2) missi- ya/duyma (hissetmə) kontekstində formalaşdırılması ideyası mövcuddur. Birinci ideyanın tərəfdarı olam marketinq üzrə tanınmış amerikalı alim T.
3
əsasında yazılmışdır
Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|