Azərbaycan respublikasinin iŞĞaldan azad ediLMİŞ ƏraziLƏRİNƏ BÖYÜk qayidişa dair I döVLƏt proqrami
Yüklə 2,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Abşeron-Xızı iqtisadi rayonu
Sahəsi 3,73 min km 2 , əhalisi 579,9 min nəfərdir (2022). Bu iqtisadi rayonun tərkibinə Sumqayıt və Xırdalan şəhərləri, Abşeron və Xızı inzibati rayonları daxildir (şəkil 4). Şəkil 4. Abşeron-Xızı iqtisadi rayonu Burada ölkənin iri sənaye mərkəzləri olan Sumqayıt və Xırdalan şəhərləri yerləşir. İqtisadi rayon ölkənin şərqində, Bakı şəhəri ilə qonşuluqda mövqe tutur. Belə mövqe regionun inkişafına əlverişli şərait yaradır. Şəhər əhalisinin xüsusi çəkisinə (91,8%), ərazinin mənimsənilməsinə, əhalinin sıxlığına, infrastruktur sahələrinin inkişaf səviyyəsinə, sosial-iqtisadi inkişafına görə Abşeron-Xızı iqtisadi rayonu Bakı iqtisadi rayonu istisna olmaqla, digər iqtisadi rayonlardan üstündür. Neft, təbii qaz, əhəngdaşı, sement xammalı, kvars və tikinti qumları iqtisadi rayonun əsas təbii sərvətləridir. Burada sənayenin bir çox sahələri inkişaf etmişdir. Neft-qaz hasilatı, neft-kimya, kimya, metallurgiya və elektrotexnika iqtisadi rayonda sənayenin əsas ixtisaslaşma sahələridir. Elektroenergetika yerli tələbatı ödəmir. Kənardan gətirilən qara və əlvan metallar, tikinti materialları, yüngül və yeyinti sənayesi xammalları emaldan keçirilir. İqtisadi rayonda olan sənaye müəssisələrinin çoxu Sumqayıt və Xırdalan şəhərlərində yerləşir. Kənd təsərrüfatının əsasını şəhərətrafı təsərrüfat kompleksinə daxil olan südlük-ətlik maldarlıq, quşçuluq, qoyunçuluq, tərəvəzçilik, bostançılıq, üzümçülük və quru subtropik meyvəçilik təşkil edir. Zeytun, badam, püstə, 5 əncir, ağ və qara şanı üzüm sortları becərilən əsas kənd təsərrüfatı məhsullarıdır. İqtisadi rayon ərazisində yay və qış otlaqları vardır. Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu Sahəsi 6,96 min km 2 , əhalisi 561,8 min nəfərdir (2022). Tərkibinə Xaçmaz, Quba, Qusar, Siyəzən və Şabran inzibati rayonları daxildir. İqtisadi rayonun Xəzər dənizinə birbaşa çıxışı vardır. Azərbaycanı Rusiya ilə birləşdirən nəqliyyat- kommunikasiya xətləri bu rayondan keçir. Buna görə iqtisadi rayonun İCM-i əlverişlidir ( şəkil 5 ). Şəkil 5. Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu Neft, təbii qaz, yanar şist, qum, çınqıl, gil iqtisadi rayonun əsas təbii sərvətləridir. Meşələr rayon ərazisinin 10-11%-ni örtür. Qalaaltı mineral bulağı, Xəzər dənizinin sahillərində olan Nabran-Yalama zonası, meşələr və qumluqlar əsas istirahət zonalarıdır. Tərəvəzçilik və tumlu meyvəçilik kənd təsərrüfatının ixtisaslaşma sahələridir. Xaçmaz, Siyəzən və Şabran rayonlarında üzüm, Qusarda kartof, iqtisadi rayonun hər yerində isə taxıl əkilir. Düzən ərazilər südlük-ətlik 6 maldarlığın, dağlıq rayonlar qoyunçuluğun əsas mərkəzləridir. Siyəzən, Xaçmaz və Qubada quşçuluq kompleksləri vardır. Meyvə-tərəvəz konservi istehsalı Xaçmaz və Qubada, xalçatoxuma müəssisələri Quba, Qusar və Xaçmazda yerləşir. Xaçmazda taxıl, Qubada süd məhsulları emal edilir. Siyəzəndə neft və təbii qaz hasilatı, Xaçmazda və Qubada Modul tipli İES vardır. Xaçmaz və Quba şəhərləri sənaye mərkəzləridir. Yüklə 2,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|