Azərbaycan respublikasinin təHSİl naziRLİYİ
Yüklə 0,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
38
əhalini ―oyunun qaydaları‖ haqqında məlumatlandırır.Geniş ictimaiyyəti QKDK-nın fəaliyyəti ilə tanış etmək məqsədilə internet saytı da hazırlanmışdır. Ümumiyətlə, QKDK-nın fəaliyyəti qiymətli kağızlar bazarının dövlət tənzimlənməsi sisteminin təkmilləşdirilməsi yolu ilə Azərbaycanda bu bazarın inkişafına,iqtisadi problemlərin həll olunması üçün zəmin yaradılmasına və beynəlxalq maliyyə bazarları sisteminə inteqrasiya olunmağa yönəlmişdir. Yaxın illər ərzində ölkədə qiymətli kağızlar bazarının inkişafında beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən göstərilən texniki yardımın böyük rolu vardır.Onlardan biri, Avropa Birliyi tərəfindən maliyələşdirilən Tasisin proqramına daxil olan AzərbaycanRespublikasının qiymətli kağızlar bazarının inkişaf layihəsidir. Qeyd etdiyim layihənin həyata keçirilməsi 2010-cü ilin mart ayında başlamışdır.O 2011-ci ilin sentyabr ayında sona çatdırılıb.Layihə Böyük Britaniya ―Securities Research Assosiates‖ şirkəti tərəfindən həyata keçirilmişdir.Gostərilən proqramda bir sira nəticələr çixarildi.Onlari belə siralamaq olar 1)Bir çox tanınmış qiymətli kağızlar bazarlarının mərkəzlərinə ezamiyətlər və dünya təcrübəsinin öyrənilməsi 2)Qiymətli kağızlar bazarına aid normativ hüquqi aktların təhlili və tövsiyələr verilməsi. 3)Təlim və tədris proqramlarının hazırlanması həmçinin attestasiyanın təkmilləşdirilməsi. 4)Qiymətli kağızlar bazarlarında yeni alətlərin məsələn istiqrazlar, veksellər və ipoteka qiymətli kağızlarının inkişafı. 5)QKDK-da məlumat bazasının və daxili qovşaq sisteminin yaradılması. QKDK-nın normativ-hüquqi sənədləri ekspertlər tərəfindən ətraflı təhlil olunmuşdur və məsləhətlər verilmişdir.Bir çox normativ hüquqi aktların hazırlanmasında qeyd etdiyimiz beynəlxalq ekspertlərin tövsiyələrindən istifadə edilmişdir. Qiymətli kağızlar üzrə dövlət komitəsinin fəaliyyətinin vacib tərəflərindən biri də beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıqdır.Məsələn Avropa Yenidənqurma və inkişaf
39
Bankı Komitənin lahiyəsini bəyənmişdir.Layihəyə texniki yardım olaraq 335 570 AVRO ayirmışdır.Qeyd etdiyim layihə əsasən qiymətli kağızlar bazarının qanunvericilik bazasının inkişaf etdirilməsinə istiqamətləndirilmişdir.Beynəlxalq Maliyyə Korperasiyası QKDK və Bakı Fond Birjasına 300 000 ABŞ dolları həcmində qrant ayırmışdır.Bu qrant personalının öyrədilməsi üçün ayrılmışdır. Son dövrlərdə qiymətli kağızlarla ticarət, portfel birbaşa investisiyalar maliyyə bazarlarında həyata keçirilən əməliyyatlarda əhəmiyyətli hissəsini təşkil edir.Məhz bu üzdən də maliyyə bazarının bu sferaları pulların yuyulması prosesi üçün lazımı qədər vacibdir. Bizim respublikamızda sivil bazar münasibətlərinin inkişafına əsasən qiymətli kağızlar bazarının formalaşdırılması və inkişaf etdirilməsi istiqamətində bir sıra tədbirlər davam etdirilir.Həmin bazarı tənzimləyən dövlət orqanı kimi QKDK qiymətli kağızlar bazarının peşəkar iştirakçıları olan brokerlər, qiymətli kağızların idarə olunması üzrə peşəkar fəaliyyəti həyata keçirənlər, lotereya təşkilatçısı və investisiya fondları tərəfindən PL/TMM üzrə qanunvericiliyin tələblərinə əməl edilməsinə də nəzarəti həyata keçirir. QKDK 2010-cu ilin may ayında Maliyyə Monitorinqi Xidməti ilə arasında PL/TMM sahəsində qarşılıqlı əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu imzalanmışdır. Memoranduma uygun olaraq monitorinq iştirakçıları tərəfindən PL/TMM üzrə qanunvericiliyin tələblərinə əməl edilməməsi faktları və bunların aradan qaldırılması istiqamətində görülən tədbirlərlə bağlı qarşılıqlı məlumat mübadiləsi həyata keçirilir. Əsasən bu Anlaşma Memorandumuna görə Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi ilə Maliyyə Monitorinqi Xidməti arasında onbir istiqamətdə əməkdaşlığın praktiki mexanizmlərinə dair razılıq əldə edilmişdir.[11] Qiymətli kağızlar bazarına dair normativ hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi üçün Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 2013—2020-ci illər əhatə edən proqtramına əsasən aşağıdakı yollar təklif olunmuşdur: 40
Birincisi qiymətli kağızlar bazarı haqqında beynəlxalq təcrübəyə uyğun yeni qanun layihəsinin hazırlanması və təqdim edilməsi. Növbəti isə qiymətli kağızların ilkin və təkrar bazarda ədalətli bazar dəyərinin formalaşmasını təmin edən hüquqi və tənzimləyici tələblərin müəyyən edilməsi və tətbiq edilməsidir. Həmçinin bura investorların hüquqlarının səmərəli müdafiəsi sisteminin yaradılması ,qiymətli kağızlar bazarı iştirakçılarının müflisləşməsi prosedurlarının beynəlxalq təcrübəyə uyğunlaşdırılması ,maliyyə vasitəçiləri, fond birjası, depozitar və klirinq-hesablaşma təsisatlarına dair adekvat kapital tələblərinin müəyyən edilməsi və tətbiqi, qiymətli kağızlar bazarına dair elektron nəzarət-hesabatlıq sisteminin yaradılması, qiymətli kağızlar üzrə Dövlət komitəsində sistem risklərinin müəyyən edilməsi və səmərəli idarəolunması sisteminin yaradılması da daxildir. İqtisadiyyatımızın sürətli inkişafı üçün qiymətli kağızlar bazarının hər iki tərəfi mühim rol oynayir. Yəni borc və pay qiymətli kağızlar bazarı.Səhm pay qiymətli kağızlar bazarıdır.Son illərdə ölkəmizin sərhədləri çərçivəsində səhm bazarının yaradılması həmçinin onun hüquqi qanunvericiliyinin möhkəmləndirilməsi şirkətlərə və müəssisələrə həm milli səviyyədə həm də beynəlxalq iqtisadiyyatda öz payları ilə çıxış etməyə və qloballaşmağa imkan verir. Firmalar və şirkətlər buraxdıqları pay sənədlərini məsələn səhmləri həmin bazarlara satışa çıxarmaqla kapital bazarlarında maliyyə vəsaiti cəlb edirlər. Bunun tətbiq olunmasinda bir çox üstünlüklər var ki məsələn pay sənədləri fondu sahəsində riskin bölüşdürülməsi.Bu o deməkdir ki səhm sahibləri əllərində olan səhm qiymətli kağızlarının növündən və onlar üzrə səhmdarlara verilən hüquqlardan asılı olaraq səhmdar cəmiyyətinin fəaliyyətində müəyyən miqdar məsuliyyət daşıyırlar.Onlar həmçinin mənfəət və əmlak bölgüsündə iştiirak etmək hüququnu əldə edirlər.Həmçinin müəssisənin fəaliyyət risklərinin bir hissəsini də öz üzərinə götürür və səhm bazarlarında pay sənədlərinin satışı ilə yeni səhmdarlar cəlb edərək cəmiyyətin səhmlərinə olan tələbatın və buna uygun olaraq onların qiymətlərinin artmasına səbəb olurlar. Bununla yanaşı səhmdarlar malik olduqları səhm qiymətli kağızlarının açıq və ya qapalı bazarda satışı vasitəsilə səhmdar
Yüklə 0,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|