Azərbaycan respublikasinin ümumtəHSİl məKTƏBLƏRİ ÜÇÜn biologiya fəNNİ kurikulumu
Yüklə 0,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İnsan və onun sağlamlığı
- Canlılar və ətraf mühit
- Məzmun xətti
- Qiymətləndirmə standartı
- Kurikulum
- Fənn kurikulumu
- Təhsildə qiymətləndirmə sistemi
- Fəal (interaktiv) təlim
- Regional ekoloji problemlər
67
təqdimatlar hazırlayır.
3.1.1. İnsanın fərdi və tarixi inkişafına dair müqayisələr aparır, təqdimatlar edir.
İnsanın fərdi və tarixi inkişafı. Embrionların oxşarlığı təkamülü əks etdirir. Fərdi inkişafın mərhələləri Filogenez, ontogenez. Müxtəlif orqanizmlərlə onların müqayisəsi 3.1.2. Psixi proseslər və orada baş verən dəyişiklikləri müqayisəli şərh edir və referatlar hazırlayır. Psixi proseslərin mexanizmi. Onların sinir sistemi ilə əlaqəsi Yaddaş, yuxu, emosiyalar, şərtsiz və şərti reflekslər, davranış 3.2.1. İnsan orqanizmində baş verən xəstəliklərin hüceyrə səviyyəsində olduğunu əsaslandırır, məruzə və təqdimat hazırlayır. hüceyrə səviyyəsində baş verən xəstəliklər. Onların xarakterik xüsusiyyətləri. Xəstəliklərin qarşısının alınması Şəkərli diabet, xərçəng, interferon 3.2.2. Sağlam ailənin qurulmasında sağlam həyat tərzinin rolunu dəyərləndirir, məruzə və təqdimatlar hazırlayır. Sağlam həyat tərzi sağlam ailənin təməli kimi.
Reproduksiya, gender, stres, düzgün qidalanma Canlılar və ətraf mühit 4.1.1. Təbii seçməni yaşamaq uğrunda mübarizənin nəticəsi kimi əsaslandırır, məruzə və referatlar hazırlayır. Təbii seçmə təkamülün əsas hərəkətverici qüvvəsi kimi. Təbii seçmənin istiqamətlənmiş xarakteri Hərəkətverici, sabitləşdirici və dizruptiv seçmə 4.2.1. Ekoloji problemlərin qlobal xarakterini dəyərləndirir, məruzə və təqdimatlar hazırlayır.
Qlobal xarakterli ekoloji problemlər. Dünyada içməli su, təmiz hava, təmiz qida problemlərinin həlli yolları Neosfer, eroziya, radiasiya, ekoloji mədəniyyət 4.2.2. Regional və qlobal ekoloji problemləri əlaqələndirir, referat və təqdimatlar hazırlayır.
Regional ekoloji problemlər. Azərbaycanda baş verən ekoloji problemlərlə qlobal problemlərin əlaqəsi. Azərbaycanda ekoloji problemlərin həlli yolları. Təbii yanacaqdan istifadə. Günəş enerjisindən istifadə.Yaşıllıqların artırılması. Meşələrin qırılmasının qarşısının alınması. Ozon təbəqəsini dağıdan vasitələr. Xəzərin ekoloji problemləri, Modifikasiya, transformasiya 68
TEZAURUS
bacarıqlar şəklində ifadə edilən təlim nəticələrinin (təlim standartlarının) məcmusudur. Təlim nəticəsi- müəyyən bir mərhələdə mənimsənilməsi nəzərdə
tutlan və
əvvəlcədən müəyyənləşdirilmiş təlim nailiyyətlərinin konkret bir səviyyəsidir. Məzmun xətti- fənn üzrə ümumi təlim nəticələrinin reallaşmasını təmin etmək üçün müəyyən olunan məzmununun zəruri hissəsidir.
səviyyəsinə qoyulmuş dövlət tələbdir. Qiymətləndirmə standartı-təhsil alanların nailiyyət səviyyəsinə qoyulan dövlət tələbidir. Təlim strategiyası- təhsil prosesində istifadə olunan forma, metod, üsul və vasitələrin məcmusudur. Kurikulum- təhsilin məzmunu, təşkili və qiymətləndirilməsi ilə bağlı bütün məsələləri özündə əks etdirən konseptual sənəddir. Dərslik-dövlət təhsil standartları əsasında hazırlanmış kurrikulumlara uyğun olan, şagirdlərdə müstəqil tədqiqatçılıq və yaradıcılıq vərdişlərinin aşılanmasına, demakratik dünyagörüşünün formalaşmasına imkan yaradan, onları düşünməyə sövq edən, məntiqi təfəkürü inkişaf etdirən, tətbiqi xarakter daşıyan, inteqrativ xüsusiyyətə malik əsas dərs vəsaitidir. İnteqrasiya-müəyyən təhsil sistemi çərcivəsində şagirdlərin təfəkküründə dünyanın bütöv və bölünməz obrazını formalaş- dırmaq, onları inkişaf və özünüinkişafa istiqamətləndirmək məqsədilə təlimin bütün məzmun komponentləri arasında struktur əlaqələri qurmağı və onları sistemləşdirməyi tələb edən didaktik prinsipdir. Dünyanın təhsil təcrübəsində şaquli və üfüqi olmaqla onun iki növündən istifadə edilir.
pilləsindəki fəaliyyətlərin həyata keçirilməsinə imkan yaradan və onları istiqamətləndirən konseptual sənəddir.
konseptual sənəddir. Pedaqoji innovasiya- təhsil müəssisələrində, pedaqoji nəzəriyyələrdə, müəllim və şagirdlərin fəaliyyətlərində, təlim- tərbiyənin məzmununda, forma, üsul və vasitələrində, idarəetmədə, məqsəd və nəticələrdə, ümumən, pedaqoji sistemdə baş verən yeniliklərdir. Onlar müəyyən dövr ərzində sabit qalaraq ənənəvi qaydada davam etdirilir, həmin dövrün səciyyəvi pedaqoji hadisəsinə cevrilir.
69
Nəticəyönümlülük- yeni kurrikulumların hazırlanmasında nəzərə alınmış əsas prinsiplərindən biridir. Bu pirinsipin tələbinə görə müəyyən olunmuş bacarıqlardan ibarət zəruri məzmun nəticələr formasında verilir. Taksonomiya-yanan sözdür
(taxus-qayda ilə
yerləşmə+qanun deməkdir), təlim məqsədlərinin şəbəkəli və ya sistemli təsnifatıdır. Elmi termin kimi ilk dəfə botanika və zoologiyada əmələ gəlmiş, heyvanların və bitgi orqanizmilərinin qruplara görə bölgüsü anlamında işlənmişdir. 30-cu illərdə psixologiyada istifadə olunmağa başlanmışdır.
zamanı nəzərə alınmış didaktik prinsiplərdən biridir. Onun tələbinə görə, kurrikulumların tərkibində olan təlim standartları, strategiyaları və qiymətləndirmə mexanizmləri şagird
şəxsiyyətində idraki, hissi və psixomotor bacarıqlar əsasında yaranan keyfiyyətlərin formalaşmasına yönəlir. Çox vaxt bu keyfiyyətlər kompetensiyalar (səriştələr, qabiliyyətlər), dəyərlər və ya mədəniyyətlər terminləri ilə ifadə edilir. Şəxsiyyətyönümlü təhsilin keyfiyyət göstəricisi sadəcə bilik və ya bacarıqlar deyil, milli səviyyədə müəyyən olunmuş ümumi nəticələrə uyğun səviyyənin (kompetensiya, keyfiyyət və
ya mədəniyyət göstəricilərinə uyğun səviyyənin) əldə edilməsidir.
məktəb səviyyələrində aparılan qiymətləndirməni əhatə edir. Orada zəruri məzmunun (qiymətləndirmə standartlarının), vasitələrin (test, sual və s.), formaların, üsulların müəyyənləşdirlməsini və onların reallaşdırılmasına aid prosedurları özündə birləşdirir.
təhsil prosesinin digər iştirakçıları ilə əməkdaşlıq şəraitinin yaradılmasını tələb edir.
fəaliyyətdir. Psixoloqların fikrincə, idrak fəaliyyətində bilmək, anlamaq, tətbiq etmək, sintez etmək və dəyərləndirmək əsas mərhələlər hesab olunur. Müasir təhsil konsepsiyasına görə, şagirdin təlim fəaliyyətinin psixopedaqoji əsasını məhz həmin parametrlər təşkil edir. Ona görə də “hafizə məktəbi”ndən fərqli olaraq “təfəkkür məktəbi”ndə təlim stanadartları hazırlanarkən onlar əsas götürülür. Reproduktiv sağlamlıq - fiziki, mənəvi və sosial rifah vəziyyətidir. Bu təkcə reproduktiv sistemlə onun funksiyası və problemləri ilə bağlı xəstəliklərin olmaması demək deyildir. Reproduktuv sağlamlıq nəsil artımı qabiliyyətinin olması və azad seçim deməkdir. Bu sağlamlığın təməli yeniyetmə dövründə yaranır və bütün həyat boyu qorunub-saxlanılır. Regional ekoloji problemlər –Hər bir region üçün xarakterik olan ekoloji problemlər. Yüklə 0,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|