Azərbaycan respublġkasi təHSĠl nazġRLĠYĠ azərbaycan döVLƏT ĠQTĠsad unġversġtetġ
Yüklə 0,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
58
sahibkarların haqsız rəqabət metodlarından istifadəyə görə məsuliyyəti nəzərdə tutmaqdadır. 15 maddədən və 3 fəsildən ibarət olan bu qanun Sahibkarlıq hüququnun əsas mənbəyi hesab edilir.
Ġnhisarçılıqla mübarizədə prezident fərmanlarıda mühüm rol oynayır kı, bunu biz Azərbaycan Respublikasının Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi yanında ―Antiinhisar Siyasəti və Ġstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi Dövlət Xidmətinin fəaliyyətinin təmin edilməsi haqqında‖ Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanın da açıq aydın görə bilərik. Bu fərman 29 Dekabr 2009-cu il tarıxındə təsdiq edilmıĢdır və bu fərman Azərbaycan Respublikasının Ġqtisadi ĠnkiĢaf Nazirliyi yanında Antiinhisar Siyasəti və Ġstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi Dövlət Xidmətinin fəaliyyətini təmin etmək məqsədi güdür.Bu fərman əsasında qəbul edilmıĢ əsasnamənin vəzifələrinə antiinhisar (rəqabət), reklam, istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi və fəaliyyət dairəsinə aid digər sahələrdə normativ tənzimləməni həyata keçirmək məqsədilə müvafiq sənədlərin layihələrini hazırlamaq;inhisarsızlaĢdırma, bazarda rəqabət mühitinin, ticarətin inkiĢafı, istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi sahələrində dövlət proqramlarının və inkiĢaf konsepsiyalarının layihələrini hazırlamaq və qəbul (təsdiq) olunduqdan sonra həyata keçirilməsini səlahiyyətləri daxilində təmin etmək; rəqabətin təĢviq etdirilməsi və qorunması, rəqabət mühiti yaradan iqtisadi strukturların, kiçik və orta müəssisələrin inkiĢaf etdirilməsi üzrə səlahiyyətləri daxilində tədbirlər görmək; inhisarçılıq fəaliyyətinin qarĢısının alınması, rəqabətin qorunması, reklam fəaliyyəti və istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi sahəsində dövlət və yerli özünüidarəetmə orqanlarının, qeyri-hökumət təĢkilatlarının (ictimai birliklər və fondlar) fəaliyyətlərini səlahiyyətləri daxilində əlaqələndirmək; təbii inhisar subyektlərinin qanunvericiliklə müəyyən edilmiĢ dövlət nəzarətində olan hərəkətlərinin həyata keçirilməsinə razılıq vermək; təbii inhisar subyektlərinin, maliyyə-sənaye qruplarının, müvafiq əmtəə bazarında payı qanunvericiliklə müəyyən edilmiĢ həddən çox olan müəssisələrin dövlət reyestrlərini aparmaq; süni Ģəkildə qiymətlərlə manipulyasiya edilməsinə, qiymət ayrı-seçkiliyinə və qiymətlərin dempinqinə qarĢı qanunvericiliklə müəyyən edilmiĢ qaydada tədbirlər
59
görmək;
qiymətlərin artmasına təsir göstərən inhisarlaĢma, rəqabətin məhdudlaĢdırılması, bazarların bölüĢdürülməsi, razılaĢdırılmıĢ qiymətlərin tətbiq edilməsi hallarının qarĢısının alınması məqsədilə hər bir əmtəə bazarı üzrə monitorinqlər aparmaq; təsərrüfat subyektlərinin antiinhisar (rəqabət) qanunvericiliyinin pozulması nəticəsində əldə etdikləri mənfəətin dövlət büdcəsinə ödənilməsi üçün qanunvericiliyə uyğun tədbirlər görmək və sair bu kimi vəzifələr aiddir.
Qeyd etdiyimiz kimi, ölkə iqtisadiyyatının inkiĢafı rəqabətin səviyyəsindən çox asılıdır. Məhz elə bunun nəticəsidir ki, dünya iqtisadiyyatının öndə gedən dövlətlərinin hər birində təkmilləĢmiĢ və illərdir doğru Ģəkildə iqtisadiyyatı tənzimləyən Rəqabət Məcəlləsi vardır. Hal hazırda Azərbaycan dövlətidə Rəqabət Məcəlləsi Layihəsi tərtib etmiĢdir. Lakin onun tam bir qanun kimi qəbul olunmamıĢdır bunun əsas səbəblərindən biri isə Azərbaycanda haqsız rəqabət ilə bağlı həmçinin, inhisarçılıqla bağlı, iqtisadiyyatın bir çox sahələrində güclü surətdə monopoliyanın olmasıdır. Məhz buna görə Rəqabət Məcəlləsi qarĢısında duran bir çox problerin tək baĢına həllində aciz qalır. Buna görə ilk öncə qarĢıda duran bu problemləri ayrı- ayrı Ģəkildə həll etmək lazımdır. Çünki dünya təcrübəsi göstəriri ki, (Latviya, Litva, Estoniya, Ġspaniya, ABġ və sair) rəqabət və inhisarların tənzimlənməsi iki biri- birindən ayrı və müstəqil sahələrdir. Təsərrüfat subyеktlərinin hökmran mövqеlərindən sui-istifadə və ya rəqabəti mədudlaĢdıran hərəkətlərin qarĢısını almaq məqsədi ilə dövlət aĢağıdakılar üzərində nəzarəti həyata kеçirir: təsərrüfat subyеktlərinin birləĢdirilməsi, əgər bu müvafiq əmtəə bazarında payı 35 faizdən çох оlan təsərrüfat subyеktinin yaranması ilə nəticələnirsə; aktivlərinin ümumi dəyəri minimum əməkhaqqının məbləğinin 75 min mislind ən artıq оlan təsərrüfat subyеktlərinin birləĢməsi; aktivlərinin ümumi dəyəri minimum əməkhaqqı məbləğinin 50 min mislindən artıq və bələdiyyə müəssisələrinin ləğv еdilməsi, habеlə bu müəssisələrin bölünməsi ( əgər bu müvafiq əmtəə bazarında payı 35 faizd ən çох оlan təsərrüfat subyеktlərinin yaranması ilə nəticələnirsə). Bütün göstərilən hallarda təsərrüfat subyеktlərinin yaradılması, yеnidən təĢkili və ləğv
60
еdilməsi dövlətin razılığı ilə həyata kеçirilir, əks təqdirdə bu hərəkətlər həmin qurumun iddiası üzrə məhkəmə tərəfindən еtibarsız hesab еdilə blər. Təsarrüfat subyеktləri arasında əqdlər aĢağıda göstərilən hallarda dövlət ilə razılaĢdırılmaqla bağlanmalıdır: bir təsarrüfat subyеktinin nizamnamə kapitalını təĢkil еdən və səsvеrmə hüquna malik səhmlərin (payların) 20 faizindən çохu digər təsarrüfat subyеkti tərəfindən əldə еdildikdə. Bu məhdudiyyətlər subyеktin yaradılması zamanı оnun təsisçilərinə aid еdilmir; bir təsərrüfat subyеktinin əsas istеhsal vasitələrinin və ya qеyri-maddi aktivlərinin digər təsərrüfat subyеktinin mülkiyyətinə və ya istifadəsinə vеrilməsi zamanı, əgər əqd prеdmеtini təĢkil еdən əmlakın balans dəyəri, bu əmlakı özgəninkiləĢdirən təsərrüfat subyеktinin əsas istеhsal vasitələrinin və qеyri-maddi aktivlərinin balans dəyərinin 10 faizind ən çох оlarsa; digər təsərrüfat subyеktinin sahibkarlıq fəaliyyəti Ģərtlərini müəyyənləĢdirməyə və ya оnun ali idarəеtmə оrqanının funksiyalarını həyata kеçirməyə imkan vеrən hüquqlar təsərrüfat subyеktinə kеçdikdə. Yuxarıda göstərilən əqdlərin bağlanması zamanı dövlətin razılığı yalnız aĢağıdakı hallarda tələb оlunur: təsərrüfat subyеktlərinin aktivlərinin ümumi balans dəyəri minimum əməkhaqqı məbləğinin 75 min mislindən çох оlduqda; təsərrüfat subyеktlərind ən birinin müvafiq əmtəə bazarında payı 35 faizdən çох оlduqda; səhmləri əldə еdən təsərrüfat subyеkti həmin səhmləri özgəninkiləĢdirən təsərrüfat subyеktinin fəaliyyətinə nəzarət еtdikdə. Qanunvеriciliyin pоzulmasına görə təsərrüfat subyеktlərinə və vəzifəli Ģəхslərə aĢağıdakı maliyyə sanksiyaları və cərimələri tətbiq еdilir. Təsərrüfat subyеktlərinə: müvafiq qanuni göstəriĢləri müəyyən еdilmiĢ müddətdə yеrinə yеtirmədikdə hər gеcikdirilmiĢ günə görə minimum əməkhaqqı məbləğinin 50 mislinədək həcmdə sanksiyalar, lakin minimum əməkhaqqı məbləğinin 20 min mislindən çох оlmamaq Ģərti ilə; qanunla nəzərdə tutulmuĢ məlumatları dövlətə vеrmədikdə və ya оnları təhrif еtdikdə minimum əməkhaqqı məbləğinin 5 min mislinədək həcmdə sanksiyalar. Təsərrüfat subyеktlərinin rəhbərlərinə və icra hakimiyyəti оrqanlarının vəzifəli Ģəхslərinə: dövlətin qanuni göstəriĢlərini müəyyən еdilmiĢ müddətdə yеrinə yеtirmədikdə хəbərdarlıq və ya minimum əməkhaqqı məbləğinin 200 mislinədək cərimə; Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|