Azərbaycan respublġkasi təHSĠl nazġRLĠYĠ azərbaycan döVLƏT ĠQTĠsad unġversġtetġ
Yüklə 0,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
55
Rəqabət hüququ tətbiq edilən sistemin sosial və iqtisadi siyasətlərinin bir yansımasıdır həmçinin. Rəqabət hüquq normalarının tətbiq edildiyi Ģəraitdəki iqtisadi siyasətlə və buna bağlı olan iqtisadi hədəflərin ön plandakı prinsiplərin dəyiĢməsi rəqabət siyasətini də dəyiĢdirə bilər. Məhz Antiinhisar fəaliyyəti haqqında Qanunun 2-ci maddəsi bu qanunu tətbiq edildiyi sahələri tənzimləyərək ölkəmizin rəqabət hüququ siyasətini də bizə göstərməkdədir. Həmin normaya görə, Bu Qanun Azərbaycan Respublikasının bütün əraizində fəaliyyət göstərir və bütün hüquqi və fiziki Ģəxslərə Ģamil edilir. Qanun təsəsrrufat subyektlərinin, icra hakimiyyəti və idarə etmə orqanlarının xarici ölkələrin fiziki və hüquqi Ģəxs ilə bağladıqları sazıĢlərin və müqavilələrin milli bazarda rəqabətin məhdudlaĢdırılmasına gətirib çıxardığı hallarda da tətbiq edilir. Qanun təsərrufat subyektlərinin ixtira, ticarət niĢanları və müəlliflik hüquqlarından irəli gələn münasibətlərinə, onların bu hüqulardan qəsdən rəqabəti məhdudlaĢdırmaq məqəsdilə istifadə etməsi halları istisna olmaqla, Ģamil edilir. Yenə Rəqabət Məcəlləsinin 1-ci maddəsinin 3-cü, 4-cü və 5-ci hissələri Rəqabət Məcəlləsinin tətbiq sahəsini nizamlayır. Həmin normalara görə ― Bu Məcəllə əmtəə və maliyyə xidmətləri bazarlarında rəqabətə təsir edən və rəqabətin qorunması ilə bağlı olan münasibətləri tənzimləyir 9 . Bu Məcələ Azərbaycan Respublikası daxilində qüvvədədir və özündə müəyyən edilmıĢ hallar istisna olmaqla rəqabətə təsir edən mübnasıbətlərin iĢtirakçıları olan bütün bazar subyektlərinə Ģamil edilir 10 .
ilə bağlı olan münasibətlərə Ģamil edilir. Rəqabət hüququ, rəqabətin müxtəlif Ģəkillərdə pozulmasına görə səbəb olan hərəkətlərin qarĢısını almaq məqəsdi ilə hərəkətlərə əsas Ģəkildə təĢkil edilən bütün növdə hərəkət və ədə nəzarət edən normlar olaraq qəbul edilir.
9 Rəqabət Məcəlləsi Layihəsi, maddə 1.3 10 Rəqabət Məcəlləsi Layihəsi, maddə 1.4 56
Azərbaycan qanunvericilik sisteminin təĢkil olunduğu normativ hüquqi aktları nəzərə alaraq qeyd edə bilərk ki, Rəqabət hüququ qanunvericiliyidə aĢağıdakı normativ hüquqi aktlardan ibarətdir. 1.
2.
Referendumla qebul edilmiĢ aktlar; 3.
Qanunlar; 4.
Fərmanlar; 5.
Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti qərarları; 6.
Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının normativ aktları; 7.
Azərbaycan respublikası Konstitusiyasının 130-cu maddəsinin III hissəsinin 1-6, 8-ci bəndlərinə və IV hissəsinə əsasən qəbul edilmıĢ Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin qərarları; 8.
9.
iĢgüzar adətlər. Bunlardan ilk 8-i yazılı mənbə olduğu halda, 9-cu mənbə isə Ģifahi mənbədir. Azərbaycan Respublikasında azad rəqabətin təmin edilməsı, sahibkarlığın inkiĢafına Ģərait yardılması, antiinhisar fəaliyyətin tənzimlənməsi, yerli və xarıcı müəssisələr ücün rəqabətin qorunması bunların hamısının təminin hüququ əsası məhz yuxarıda qeyd etdiyim mənbələr əasında formalaĢır ki, bunlardan birincisi 1995 – cil də qəbul edilən Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasıdır. Ümumxalq səsverməsi yolu ilə qəbul edilən Konstitusiyamız ― Ġqtisadi inkiĢaf və dövlət‖ baĢlığını daĢıyan 15- ci maddəsinə görə, ―Azərbaycan dövləti bazar münasıbətləri əsasında sosial yönümlü iqtisadiyyatın inkiıafına Ģərait yaradır, azad sahibkarlığa təminat verir, iqtisadi münasibətlərdə inhisarçılığa haqsız rəqabətə yol vermir. Azərbaycan Respublikasi Konstitusiyasınin 59- cu maddəsində azad sahibkarlıq hüququ haqqında aĢağıdakılar götərilmiĢdir: ―Hər kəs qanunla nəzərdə tutulmuĢ qaydada öz imkanlarından, qabiliyyətindən və əmlakından sərbəst Ģəkildə istifadə edərək, təkbaĢına və ya baĢqaları ilə birlikdə azad sahibkarlıq fəliyyəti və qanunla qadağan edilməmiĢ digər fəaliyyət növü ilə məğul ola bilər‖. Göründüyü kimi, Azərabaycan Respublikası
57
Konstitusiyasında antiinhisar fəaliyyəti dövlətin əsaslarını təĢkil edən amillərdən biri kimi nəzərdə tutulur. Bu normalar məhz məlum olduğu kimi respublikamızı azad sahibkarlığa təminat verdiyi kimi, rəqabət mühitinin pozulmasınıda qadağan edir. Konstusiyamızdan sonra Azərbaycan da rəqabəti təmin etmək üçün digər hüquqi cəhətdən güclü baza məhz qanunlardır. Bu qanunlardan birincısı Antiinhisar fəaliyyəti haqqında Azərbaycan Respublikası Qanunudur. 4 mart 1993-cü il tarixində qəbul edilən bu qanun məqsədi, Qanun inhisarçılıq fəaliyyətinin qarĢısının alınmasının, məhdudlaĢdırılmasının və aradan qaldırılmasının təĢilati və hüquqi əsaslarını müəyyən etməkdir. Bu Qanun 19 maddədən və 3 fəsildən ibarət olub, qanunun I fəsli ümümi müddəalar, II fəsli haqsız rəqabət, III fəsli qanunun pozulmasına görə məsuliyyət adlanır. Bu qanunun tətbiq sahəsinin tənzimləyən 2-ci maddəsinə görə, 1.
Bu qanun Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisində fəaliyyət göstərir və bütün hüquqi və fiziki Ģəxslərə Ģamil edilir. 2.
ölkələrin fiziki və hüquqi Ģəxsləri ilə bağladıqları saziĢlərin və müqavilələrin milli bazarda rəqabətin məhdudlaĢdırılmasına gətirib çıxardığı hallarda tətbiq edilir. 3.
irəli gələn münasibətlərin onların bu hüquqlardan qəsdən rəqabəti məhdudlaĢdırmaq məqsədi ilə istifadə etməsi halları istisna olmaqla, Ģamil edilmir.
Təbii inhisar haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu 15 Dekabr 1998-ci ildə qəbul edilən Təbii inhisar Qanunun məqsədi isə, Azərbaycan Respublikasında təbii inhisarla bağlı dövlət tənzimlənməsinin təĢkilati və hüquqi əsaslarını müəyyən edir. Təbii inhisar subyektləri istehlakçıların maraqlarının uzlaĢdırılmasını təmin etməyə yönəldilmiĢdir.
Haqsız Rəqabət haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu 12 Ġyun 1995- ci il tarixində qəbul edilmiĢdi. Bu Qanunun məqsədi haqsız rəqabətin qarĢısının alınmasının və aradan qaldırılmasının təĢkilatı hüquqi əsaslarını müəyyən etmək, sahibkarlıq fəaliyyətinin ədalətli üsullar ilə aparılmasına hüquqi zəmin yaratmaq,
Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|