Azərbaycan tarġXĠ ÜZRƏ qaynaqlar

3. AġġURBANĠPALIN
 1
 ―B‖ SĠLĠNDĠRĠNDƏ KĠ YAZIS I 
VDĠ , 1951, №3 , s. 238-239 
[BeĢinci yürüĢümdə] mən [Mannalıla r ö lkəsin in hökmdarı] AhĢerin
üzərinə yeridim. [...........] AhĢeri mən in yürüĢümün irəlilədiyin i eĢitdi və ö z 
qoĢunlarını h iyləgərliklə gecə vaxt göndərdi; o, mənin qoĢunlarımla vuruĢmaq
üçün ayağa qalxdı. Mənim döyüĢçülərim onunla vuruĢdu və onu məğlub etdi. 
Mən geniĢ düzənliyin 3 beru
2
uzunluqda sahəsini onların meyit ləri ilə doldurdu m. 
Mənə ümid verən hakimlərim, böyük allahla r AĢĢur, Sin, ġa maĢın hökmü ilə
mən Mannalılar ö lkəsinə soxuldu m, qa lib iyyətlə keçdim və yürüĢümün davamı 
olaraq AyusiaĢ qalasını, PaĢa [........] su, Basutu
3
, AĢdiaĢ, Urkmiya mun, UppiĢ, 
Sihua, Na zirini məntəqlərin i- səkkiz möh kə mləndirilmiĢ Ģəhəri saysız-hesabsız 
kiçik yaĢayıĢ məntəqləri iə b irlikdə həyata keçirdim; Ġzirtunun özünə kimi gedib
çıxd ım, hamısını dağıtdım, uçurdum, od qoydum. Mən bu Ģəhərdən adamalrıĢ, 
atları, eĢĢəkləri, iri və xırdaburnuzlu heyvan sürülərin i çıxardıb əsir apardım.
AhĢeri mən im yürüĢümün gediĢini b ild i, ö z hökmda r Ģ əhəri Ġzirtunu tərk 
etdi, özünün etibarilə [istehkam] Ģəhəri Atranaya qaçdı və orada sığınacaq qurdu. 
Mən onun möhkə mləndirilmiĢ Ģəhəri Ġzirtu, Urmetate və Uzbianı
4
mühasirə 
etdim, buu Ģhərlədə yaĢayan adamalrı mən dövrəyə ald ım və onların ürəy ini 
qopartdım, bu vilayəti mən fəth etdim, yaĢayıĢ məntəqlərini dağıtdım, uçurdu m, 
yandırdım. [Bu] yeri 15 gün içində boĢaltdım, xaraba qoydum. 
Öz yürüĢünü davam etdirərə k, hökmdar ata-babalarımın va xtında
mannalılardan [Assuriyadan] qopardığı və ö zlərinə götürdüyü ġurdira
5
Ģəhərinin 
Ģəhərinin ətrafındakı yaĢayıĢ məntəqlərini mən fəth etdim, oda yaxdım, 
qoĢunlarını əsir etdim. Bu məntəqələri mən Assuriyanın hüdudlarına qatdım. 
Mən Harsi dağındakı A zakanani Ģ əhəri ilə Mannalılar ölkəsinin içə risindəki 
ku mirdin lər
6
ölkəsinin baĢlanğıcına qədər [ə razidə] ArsiyaniĢ Ģəhərinin o lduğu 
vilayəti a lt-üst etdim və oda ya xdım... 
1
Aşşurbanipal
- Assuriya hökmdarı (e.ə. 669-631).
2
Beru
-unuzluq vahidi t əxminən 7 km. 
3
Busutu, Buştu
-Manna ölkəsinin Parsua ilə hüdudunda qala. Adı Urartu yazılarında 
dəfələrlə çəkilib. 
4
Urm eyate və Uzbia
-II Sarqonun ―Təntənəli yazısı‖ndakı Armed və Ġzbiya. 
5
Şurdira-
Kiçik Zab çayının yuxarı axınında Ģəhər. 
6
Kumirdilər
- Manna tayfalarından biri. 

---

16 
...[Bu] hücu mdan mən onun [EriĢteyana Ģəhərinin] vilayətini xaraba
qoydum, onun bütün ölkəsini kiçiltdim, böyük qənimətlər və ağır bəxĢiĢlərlə sağ-
salamat qayıtdım, Assuriya ölkəsinə gəlib çıxdım. Məni hökmdar ata-
babalarımın vaxtında onların əlindən Mannalıların aldığ ı [Bi] rua, ġarruikb i, 
Qusune və [.......] rute kimi yaĢayıĢ məntəqlərin i-Assuriya ilə qonĢuluqdakı bu 
kəndləri mən fəth etdim, onlardan mannalıları qovdum, Assuriyaya atlar, silah lar,
hərbi ləva zimat gətirdim. Mən yenidən bu Ģəhərələri məskun etdim və onları 
Assuriyanın hüdudlarına qatdım. [AĢĢur] və ĠĢtar mənim hökmdarlığ ıma hörmət 
etməyən AhĢerini onun qulların
1
əlinə verd ilər. Onun [ö lkəsin in ada mla rı] ona 
qarĢı qiyam qald ırdılar və onun meyitin i küçəyə atdılar. Sonra onun oğlu Ualli 
onun taxtına əyləĢdi...