Azərbaycanın böyük şairi Xəlil Rzanın bizim xalqın mədəniyyətinin inkişafında böyük
Yüklə 2,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XƏLİL RZA ULUTÜRK
450 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ Hardasan? Lənkəran basalağında, Topa çay kolları cərgəcərgədir. Qızlar çay yarpağı yığaraq gedir, Səninsə od yanır göz bulağında. Bacım, yarpaqların hamısın dərmə, Ondan beşini dər, qoy beşi qalsın. Yoxsa bu zoğları yandırar günəş, Zoğlar yarpaq ilə qoy nəfəs alsın. Başı kəlağaylı, beli kəmərli, Əli yarpaq ilə xınalanmış qız Heyrət içindədir:
Qardaş, bəs plan? Sədri düşündürən plandı yalnız. Hardasan? Sədr ilə söz vuruşunda, Sərtlik var alnının tunc qırışında. Masanın üstündə cır bir naringi, Bürüşmüş portağal, arıq bir lumu. Bir vaxt Lənkərana şöhrət çələngi Gətirən o əziz nemətlər bumu? Hanı ağ akulə? Dənəsi yaqut Yetim, Mülkücürü, Ənbərbu, Sədri? Sənin hər cümlənin köksündəki od Sıxılmış lumuya döndərir sədri. Təklənib gedirsən sahilə doğru, Arzu dəryalarca, eşq ələkvələk. Bəzən bir diləkdən min dilək doğur, Ən gərəklisinə yol açmaq gərək! Biz gəldigedərik, dağlar qalandı. Bağban köçəsidir, bağlar qalandı. Çörək təknəsidir torpaq bəşərin, Torpaq həm anandı, həm də balandı.
451 Qoruyaq torpağı gözümüz kimi, Ətri, təravəti çilənsin üzə. Sağ ikən torpağın bizik sahibi, Sonra... o sahibdir sümüyümüzə. Batmış quyulara nəzər salırsan, Quyular – torpağın görən gözləri. Qədim bir ovdanla maraqlanırsan, Aparır daş lağım səni içəri. Lağımın dibində balaca bir göl, Tək bir şüa ilə işıqlanır su. Qaranlığı yaran o nura bənzər Bizim babaların eşqi, arzusu. Kəndirlər kəssə də biləklərini, Dolla, dolça ilə su daşıdılar. Sağlam toxum kimi diləklərini Torpağa basdırıb mərd yaşadılar. Arxlar – babaların uzun qolları, Kəhrizlər cənnətə gedən yolları. Xırmanlar – alışan köksləridir Sünbüllər sovrulan qızıl pulları. Badamdar. Nə qədər doğmadır bu ad, Bəs hanı o badam, o ləzzət, o dad? Bu çılpaq sahələr bir vaxt baharmış. Sultanzığ burnundan Səbayeləcən Püstə ağzı açıq günə baxarmış. “Ağ şanı”, “Çileyi”, “Kişmişi”, “Pişraz”, “Dərbəndi”, “Xatını”, “Gəlinbarmağı” Bələnib günəşə, baş qoyub quma Salxımlar verərmiş zümrüdsayağı. 452 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ Hələ Abşeronun zərif neməti – Papıllı zəfəran, qızıl zəfəran Uzadıb boynunu öpüş alarmış Sevgili günəşin dodaqlarından. Sənin xəyalının üfüqlərində Reyhan bağçaları, tərxun ləkləri. Əl boyda torpaqda dünya cənnəti, Odlar ölkəsinin gözəllikləri. Göygöl. Qızıl payız. Kəpəzin döşü. Qalxırıq yamacla üzü yuxarı. Bir zaman Gəncənin dünya günəşi Nizami dolaşıb bu ormanları. Nədir gəzdiyimiz, axtardığımız? Bütün yer üzündə on bir iqlimdə Seyrək gözəlliyin son yadigarı – Ardıc ağacları, şam ağacları. Müqəddəs sayılır ardıc deyirsən. Ciyərlər nuş edir payız ətrini. Asta sığal çəkib əzizləyirsən Sanki Nizaminin bir şah sətrini. Çətindir yoxuşu ayaqla qalxmaq, Nədən yapışırsan? Palıd kökündən. Sən də palıd kimi öz qüvvətini Alırsan torpağın, yerin təkindən. Çatdıq. Eldar şamı. Gülür gözlərin. Sanki öz balandır qalxıb, ucalıb. Həmərsin toxumu bir sal qayanı Necə parçalayıb, necə kök salıb. Mən indi bildim ki, köklü, köməcli Ormanlar olmasa, dağlar yıxılar. 453 Burda gürzələr var... Ehtiyat gərək. Baxın, qabıq qoyub gedib ilanlar. (İlanlar da sevir təzələnməyi, Siz ey öz qınına əsir olanlar!) Ayağım altında narın torpaqlı Qarışqa yuvası, siçan yuvası. Uca zirvələrdə qızılquş, laçın, Yerdə kor göz kimi çayan yuvası. Qartal şəhpər açıb baxır səmadan, Aşağı göz qoyur, qanad çalmadan. Ona bağa gərək, zirehli bağa, Qaldıra, daşlara çırpa ucadan. Xəzəllə, yarpaqla, otla bürünmüş Kirpi, usta kirpi xallı gürzəni Lapdan yaxalayıb yol üstündəcə, Tutub quyruğundan çəkir dişinə. Açılır, bükülür, dil çıxardaraq, Çırpılır gah sağa, gah sola gürzə, Qızardır otları süzülən qanı. Kirpi tələsmədən yeyir ilanı. Dayanıb yamacda bir gəlin maral, Uğrunda döyüşür erkək marallar. Dirənib dizdizə, buynuz buynuza, Qızardır yamacı qanlı şırımlar. Yağış. Qalın kollar, köklər, xəzəllər Buraxmır, qoruyur yağan bülluru. Bulaqlar həmişə çağlasın deyə Dağlar damcıdamcı içir yağmuru. Qoyursan əlini şamın çiyninə, Rişəsi torpaqda, başı buludda.
454 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ Dağlar dağ olsa da, möhtacdır yenə Köklü bir ağaca, bir əlçim ota. Dil susur... Ürəksə odla doludu, Göz kimi yapışır söz ciyərinə: Xirosimadakı ölüm buludu Çöküb Himalayın zirvələrinə. Duyuram, kirimir dağlar sinəndə. Görürəm sıxlaşan dumanlarını. Çiynindən tökülən çaylar, sellər də Söndürə bilməyir vulkanlarını. Kim isə, hardasa qəhərlənirsə, Sən yanırsan onun qəmqubarıyla. Himalay zirvəsi zəhərlənirsə, Şahdağ dura bilməz şah vüqarıyla! Planet bağının bir yarpağıdır Azərbaycanımız – bizim canımız. Hardasa bir kiçik qönçə solursa, Hiss edir, dərd çəkir gülüstanımız. Bulanan çayları bir an seyrə gəl, Daşıyır dərdini ümmanlara da. İki zor qitəni birləşdirən əl – Aralıq dənizi solur arada. Xəyala gedirsən, bir an lal durub, Dalırsan onun da qıyyalarına. Aralıq dənizi tufan qaldırıb Çırpılır köksünün qayalarına. Dəyişir günbəgün ərzin iqlimi, Düşünən təfəkkür! Ayıq ol, ayıq. Hərbi bazaları bir xərçəng kimi Dünyanın bağrından qoparmalıyıq. Yüklə 2,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|