514
XƏLİL RZA ULUTÜRK
SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
O cəhənnəm ada atəş yığını,
Çatdı gecə yarı bir yalqız yelkən.
Başına gələnlə barışdığını
Burda daşla yazdı qayaya bəzən.
Dikib dalğalara məhzun gözünü,
Qılınc səslərini salardı yada.
Harda hiss elədi, harda özünü,
Gah soyuq səmada, gah Fransada.
Bəzən də taxtını, nəsil zoğunu,
Qanlı vuruşları çıxarıb yaddan,
Oğlunu düşündü, yalnız oğlunu,
Fikirlər beynində alovdan, oddan.
Tacsız kölgəsini qılınclayanlar,
Onu qınayanlar, ar olsun sizə.
Deyin, kimə gərək bu gileygüzar?
Gileylər yaraşır yalnız acizə.
Eşq olsun!
Göstərdi rus ölkəmizə
Böyük qismətini, ülviyyətini.
Sürgün zülmətindən bildirdi ərzə
Əbədi azadlıq vəsiyyətini.
1821
ŞİRİ TANIYARLAR PƏNCƏLƏRİNDƏN
(EX UNGU LEONEM)
Şeirimlə fit çaldım. Aldı payını,
Şeirim rəvac tapdı imzasız, qolsuz.
İmansız, yolsuz bir jurnal təlxəyi
Məqalə buraxdı imzasız, qolsuz.
515
Nə olsun? Gizlənə bilmədi heç kim:
Nə küçə təlxəyi, nə mənfitçalan.
O, məni tanıdı pəncələrimdən
Mən onu tanıdım qulaqlarından.
A.P.KERNƏ
Heç yadımdanmı çıxar ülvi bir an?
Endi göydənmi, buluddanmı mələk?
Dahilik nurmu əmib büllurdan,
Bir gözəllik, bir işıq yavrusu tək!
Nə ümid var, nə sevinc... qüssə həzin.
Könlüm incik... həyəcanlar da dərin.
Mənə can verdi qəfil incə səsin,
Uyquma girdi lətif cilvələrin.
Keçdi il... hansı burulğan ləpəsi
Çaldı daşdandaşa saf arzuları.
Mən unutdum o zərif, incə səsi,
Sənə göydən verilən caduları.
Keçdi həsrət dolu günlər nə yaman,
Qara məhbəsdə sükut, qəm qatqat.
Nə məhəbbət, nə bir Allahilham,
Nə də bir göz yaşı, eşq adlı həyat.
Ürəyim aldı qanad bir nurdan,
Endi göydənmi, buluddanmı mələk?
Dahilik nurmu əmib büllurdan,
Bir gözəllik, bir işıq yavrusu tək.
Yenə çılğın ürəyimnur dolu cam,
Geri dönmüş dirilib toyla büsat.
Həm məhəbbət, həm o allahilham,
Həm də saf göz yaşı, eşq adlı həyat.
1825
516
XƏLİL RZA ULUTÜRK
SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
MİXAİL LERMONTOV
ROMANS
Sal qayanın önündə ucsuzbucaqsız ümman,
Düşdü qəfil ildırım, parçalandı ortadan.
Qayanın sinəsində dar bir məcra yarandı,
Ağ köpüklü ağ sular daşlar ilə darandı.
Yanmış, yarılmış qaya bir yox, iki olsa da
Yarğan yaralarını saxladı yaddaşında.
Gülüm, elə bizi də ayırdı fitnə, fəsad,
Ancaq heç vaxt özümü yad bilmədim sənə, yad.
Bir də görüşmərik biz. Fəqət sənin yanında
Yada salsalar məni... Tutulmazmısan onda?
“O kimdir?” deyib sorar, məlul, məhzun durarsan.
Özünə də, mənə də lənətlər yağdırarsan.
Ancaq silə bilməzsən yaddaşından sən məni,
Nə özümü, sözümü...
Nə də ötən günlərin bircə dəqiqəsini.
DUSTAQ
Yarın, parçalayın daş zindanları,
Günəşli dünyaya yetirin məni.
Qaytarın qaraqaş, qaragöz yarı,
Bir də qara yallı dəli köhləni.
Mən o gənc yarımı, şux nigarımı
Basaram bağrıma, öpüb qucaram.
517
Oxşaram atımın ipək yalını,
Atılıb üstünə, yel tək uçaram.
Zindan pəncərəsi ucadır, fəqət,
Zindan qapıları ağır kilidli.
Bəlkə o qaraqaş, qaragöz afət
İpək yatağında uyuyur indi.
Qaraca köhlənim gəzir çölləri
Yəhərsiz, yüyənsiz azad dolaşır.
Oxşayır boyunu səhər yelləri,
Dərələrdən keçir, dağlardan aşır.
Mənimsə nə dostum, nə qəmxarım var,
Sıxır dörd tərəfdən dörd divar məni.
Sancılır gözümə ölgün şüalar,
Əritmək istəyir bu məzar məni.
Hərdən eşidirəm ... qapı dalında
Gəzən gözətçinin ayaq səsini.
Heyhat, o eşitmir ... Daş zindanlara
Sığmayan qəlbimin döyünməsini.
***
Mən neçin elə bir dalğa olmadım,
Köpüklü bir dalğa, mavi bir ləpə?
Tufanda keçərdi ömrüm, həyatım,
Gecə ay doğanda, nur səpəsəpə.
Heç bilsən nə qədər coşğun eşq ilə
Qızılı qumları mən yalayardım.
Qayıq yan almamış hələ sahilə
Çırpardım daşlara, parçalayardım.
518
XƏLİL RZA ULUTÜRK
SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
İnsanın dünyada sevibseçdiyi
Nə varsa qəhr edər, söküb tökərdim.
Basardım bağrıma cəfakeşləri
İslanmış saçlara sığal çəkərdim.
Qorxuda bilməzdi cəhənnəm məni,
Tovlaya bilməzdi cənnət vədləri.
Narahat suların sərin yelkəni
Olardı könlümün xəyal şəhpəri.
Başımda belə bir sevda havası
Onda mən Şimala etməzdim səfər.
Doğulmaq, yaşamaq, ölmək qayğısı
Sıxmazdı ruhumu bəlkə bu qədər.
***
Yenə tək çıxıram gecə yollara,
Yollar ağ dumanlı, yollar daşkəsək.
Çöllər qulaq asır pərvərdigara,
Ulduzlar sayrışır, söhbətləşərək.
Göylər çilçıraqban, göylər füsunkar,
Yerlər xumarlanır mavi yataqda.
Bəs nədir qəlbimdə bu qəm, bu qubar?
Bəs nə istəyirəm mən belə çağda?
Mən ki, gözləmirəm həyatdan heç nə,
Təəssüf etmirəm olub keçənə.
Azadlıq arayır narahat ürək,
Düşüb üzüqoylu uzanmaq gərək.
Yox! Məzar sükutu istəmirəm mən,
Kim istər ömrünü yellər aparsın?!
Zövq alım həyatın cilvələrindən,
Köksüm bir eşq ilə qalxıb qabarsın.
Dostları ilə paylaş: |