Azərbaycanın böyük şairi Xəlil Rzanın bizim xalqın mədəniyyətinin inkişafında böyük
Yüklə 2,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XƏLİL RZA ULUTÜRK
- Peşt, 1848 510 XƏLİL RZA ULUTÜRK
508 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ MİLLİ NƏĞMƏ Macar, qalx ayağa, çağırır vətən, Bu gün qalx! Sabahdan gec olacaq, gec. Sən ya məzar boyda qul qismətini, Ya da göylər boyda azadlığı seç! Macar tanrısına and içirik biz, Andımız polad. Heç kəsə əyilib qul olmamalı, Heç yerdə, heç vaxt! Babalar önündə cavabdehik biz, Babalar məzarı nurlu, müqəddəs. Yurdu yad çəkməsi tapdalayırsa, Babalar məzarda dinc yata bilməz. Macar tanrısına and içirik biz, Andımız polad. Heç kəsə əyilib qul olmamalı, Heç yerdə, heç vaxt! Özünü xalqından üstün tutanlar Kişi yox, bir yığın mitildir, mitil. Nə qədər miskindir yurdu atanlar, Həyatda olsa da onu meyit bil. Macar tanrısına and içirik biz, Andımız polad. Heç kəsə əyilib qul olmamalı, Heç yerdə, heç vaxt! Zəncir işıldayır... ancaq bərq vurur Bizim oddan iti qılınclarımız. Neçin qollarımız keçsin qandala, İgidin bəzəyi qılıncdır yalnız.
509 Macar tanrısına and içirik biz, Andımız polad. Heç kəsə əyilib qul olmamalı, Heç yerdə, heç vaxt! Macar! Əzəmətlə doludur bu ad, Üstündə çələngdir qədim şöhrəti. Bizə haram olsun bu dadlı həyat Ləkəli saxlasaq bu məmləkəti. Macar tanrısına and içirik biz, Andımız polad. Heç kəsə əyilib qul olmamalı, Heç yerdə, heç vaxt! Öldüyümüz yerdə qalxacaq təpə, Nəvələr gələcək ziyarətinə. Bizi anacaqlar, dağ sanacaqlar, İnanıb dağların qüdsiyyətinə... Macar tanrısına and içirik biz, Andımız polad. Heç kəsə əyilib qul olmamalı, Heç yerdə, heç vaxt!
510 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ RUS POEZİYASI ALEKSANDR PUŞKİN ŞAİRƏ Nə böhtanı, nə mədhi alma əsla eyninə, Şair! O hayküylərin köpüyü tez yatacaq. Qoy nadanlar sürüsü bağırsın, gülsün sənə, Yerində dağ kimi dur!... Sakit ol, sərt ol ancaq. Sən özün hökmdarsan! Öz bildiyin yolla get! Ağlının göstərdiyi zirvələrə qalx, ucal! Ən təmiz duyğuları bəsləyib tərənnüm et, Qəhrəmanlığın üçün nə ad istə, nə medal. Hər şey öz əlindədir. Sənsən müttəhim, hakim, Sənin özündən gözəl tənqidçin kimdir, de kim? Yaratdığın əsər gör öz ürəyincədirmi? Şairi ilham doğub, nadanı saya salma, Qoy lap tüpürsünlər də şamın yanan ehrama Atılsınlar, düşsünlər anlamaz uşaq kimi.
Heyrət! Görün tale kimi apardı: Böyük bir insanın söndü gözləri. Soyuq sürgünlərdə qüruba vardı Məşhur Napoleonun dəhşətli əsri. Hardadı ittiham edilən ... ulu, Saysız zəfərlərin ərköyün oğlu?! Bütün kainatdan sürgün olunmuş... Ardınca yeni bir nəsil doğulur.
511 Qanlı bir xatirə qoyub dünyada Ey ərzi hələ də çalxalayan ər! Sənin adsanınla qərib bir ada Bomboz dalğalar da şöhrətləndilər. Böyük zor, bir məzar dumanda, sisdə, Kim onu bir ovuc soyuq kül sanır? Xalqların nifrəti o qəbrin üstə Ölməzlik nuruna qərq olub yanır. Şərəfi tapdanmış Yer kürəsindən Qanlı quzğunların çoxdanmı köçmüş? Qəzanın əlilə dağılıb birdən Yekə bir səltənət torpağa düşmüş. Bayraqlar dünyaya saçdı bəla, kin, Sərt bir iradəyə təslim olaraq. Şığıdın üstünə qəbilələrin, Ağa damğasıyla damğalayaraq. Ümid şəfəqləndi Qara bəxtindən, Kölə uyğusundan ayıldıb yeri, Köhnəlmiş bütünü saldı təxtindən Hiddətli bir qallın qəzəb dişləri. Elə ki boz külün içində yatdı Qiyam meydanında tacidar nəşi. Ən vacib, ən labüd gün gəlib çatdı, Qalxdı azadlığın parlaq günəşi. Qəzəb tufanları ləngərlənəndə Uzaqlardan gördün öz qismətini. Nifrinlər sovurdun bəşəriyyətə, Sezərkən ellərin pak niyyətini. 512 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ Səni ovsunladı hakimiyyətin, Tutdu gözlərini böyük şöhrətin. Sən ölüm, qan saçan səadətinə Cəsur ürəyinlə inandın qəti. Gəncləşən millətin coşğunluğunu Dəmir əllərinlə ram elədin sən. Körpə azadlığı, el cocuğunu Boğdun beşikdəcə aman vermədən. Qullar arasında bal şərbət içdin, Söndürdün hökm uman od ciyərini. Əkdin kölələri ölümə minmin, Dəfnəylə bəzədin zəncirlərini. Fransa zəfər saydı udduqlarını, Sənə heyran qaldı, gəlib riqqətə. Gör nəyə dəyişdi umudlarını? Rüsvayçı adsana, ucuz şöhrətə! Süfrəyə gətirdin qılınc qorxusu, Qarşında lal durub diz çökdü hamı. Məhv oldu Avropa.
Məzar yuxusu, Ölüm sakitliyi sardı cahanı. Tapdadın abırsız zorbalığınla Xalqın sinəsini sən harınharın. Tilzit!
Çəkilərkən bu ad bir daha Saralmaz, ağarmaz rəngi rusların. Tilzit son çələngi ucalıq bilib Məğrur bahadırın başına qoydu. Heyhat, rus qəlbinə enə bilmədin. Böyük bir yanğında yandı qəlbimiz, Sən bunu duymadın. Zənn etdin, əfsus 513 Sülhü sovqat kimi gözləyirik biz, Əfsus, gec anladın nə deməkdi rus. Sən ey şərafətli, ağ saçlı şölə, Rusiya, bir zaman söyülən yuvam! Austerlits günəşi, bat, qürub elə, Sən nurlan, işıqlan, böyük Moskvam! Özgə dövran gəlib, başqadır yazı. Qərq olsun heçliyə rəzalətimiz. Alqışla, Rusiya, Moskvamızı, Qəbrəcən döyüşmək – budur əhdimiz. İflic əllərilə səssizsəmirsiz Dəmir çələngini alıb başından, Gördü uçurumu, girdabı dibsiz, Bildi ki, öləcək, yetişib zaman. Qaçır Avropanın fateh yığını, Əriyir yollarda odur qanlı qar. Faş edib onların basılmağını, Yuyur izlərini bulaşıq sular. Çovğunlar çovuyur belədənbelə, Kölə zəncirini qırır Avropa. Yıxılmış zalımı lənətləriylə Qarğıyır, ağzından od qopaqopa. Xalq Nemizidası əl qaldırarkən Əsdi içəridə bir soyuq rüzgar. Bütün incikliklər son gileyəcən Üzünə çırpıldı, qansız zülmkar! Alındı əlindən həm təmtərağın, Hərbi möcüzələr soyudu, söndü. Yad göylər altında sürgün dustağın Gözündə min zəfər bir çöpə döndü.
Yüklə 2,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|