Az?Rbaycan
Yüklə 6,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qurd südü əmmiş uşaq **
- Ağıllı çoban **
87 Deyirlər ki, varlı bir kişi Ordubehiştdə yaşayıb, gözəlliyi dillər əzəbri olan bir qızı almaq istəyir. Buna görə də o, Ordubehşitdə elçiliyə gedib qızın atası ilə danışır. Qızın atası həmin kişinin varına aldanıb iki – üç günə toyun başlamasına söz verir. Ancaq qızın həmin kişidən zəhləsi gedir. Çünki kişi həm yaşlı, həm də çox çirkin imiş. Ixtiyarı atasında olan qız özünü öldürmək qəsdinə düşür, Dərdini qonşu qıza söyləyir. O, qızın sevgilisinə xəbər aparır, oğlan gəlib çıxır. Qız öz sevgilisinə qoşulub qaçır. Bu işdən xəbər tutan varlı kişinin adamları onların dalınca düşürlər. Oğlanla qız yaxalanacaqlarını görüb dağlara üz tuturlar. Varlı kişinin adamlarının arxadan atdıqları ox onların hər ikisini yaralayır. Kürəyinə sancılan oxun ağrısına dözə bilməyən qız özünü oğlanın qolları arasına atır. Onlar düşmənin əlinə düşməsinlər deyə, Allaha yalvarırlar: Bizi daş elə, daş elə, Daşlara yoldaş elə. Oğlanla qız ağır yaralanıb çoxlu qan itirdiklərindən ordaca ölürlər. Varlı kişinin adamları cəsədləri bir – birindən ayırır, basdırmırlar ki, qurd – quşa yem olsunlar. Illər keçdikcə oğlanla qızın cəsədləri daşa, qayaya çevrilir, bir – birinə həsrətlə baxan qoşa dağ əmələ gəlir. Elə o vaxtdan qoşa dağ el arasında "Oğlan – Qız" adıyla tanınır.
88 Fərhad evi ** Qədim zamanlarda Fərhad adlı bir oğlan varmış. O, cüssəli, igid, mərd bir oğlanmış, həm də sənətkarmış. Gözəl şəkillər çəkər, heykəllər yonarmış. Adı – sanı hər tərəfə yayılıbmış. Uzaq ölkələrdən gəlib onu sarayları bəzəmək üçün aparırmışlar. Fərhad sənətində kamil olduğu kimi, sözündə, məhəbbətində də dediyindən dönməzmiş. Günlərin birində Fərhad eşidir ki, Bərdədə Şirin adlı bir gözəl var. O, Şirini görmək üçün Bərdəyə üz tutur. Fərhad dostlarıyla Naxçıvan torpağından keçir. Şahbuzun sərin bulaqları, gur çayları, Batabat dağları onu heyran qoyur. O bir neçə gün burada qalır, bir gün üzünü yoldaşlarına tutub deyir: – Mən bu yerlərə heyran olmuşam. Gərək bu gözəlliyə bir naxış vuram. Fərhad külüngünü əlinə alır, uca dağlar qoynuna hücum çəkir. Az müddət içərisində qayalıqda bir ev düzəldir. Sonra həmin evin divarına Şirinin şəklini həkk edir. Fərhad işini qurtarıb Bərdəyə doğru yol alır. O vaxtdan Batabat yaylağında gecələyənlər həmin evin qonağı olur, Fərhadın sənəti qarşısında baş əyirlər.
89 Indi də Batabat yaylağında qalan həmin ev el arasında "Fərhad evi" adıyla tanınır. Çömçəxatun ** Çömçəxatun adında bir qız varımış. Bı qız okqədər pak, mömün adammış ki, Allah yanında hörməti hamıdan artığımış. Bir dəfə il çox quraxlıx keçir. Camahatın bütün məhsulu yanıp tələf olur. Ta camahat hər şeyi yeyip qurtarır, pütün heyvannarı kəsir. Sora yeməyə heş dad tapbıllar. Göydən də bir damcı yağış düşmür ki, düşmür. Əyər belə getsəymiş adamnar qırılacaxmış. Çömçəxatun işi belə görüp çıxır bir təpənin başına. Üzün göyə tutup Allaha yalvarır ki, yağış yağdırsın. Allah bını eşidip yağış yağdırır. Qız yağışın altınnan getmir, okqədər durur ki, cum–culux isdanır, axırda da yamyaşıl bir ardışa çevrilir.
Bir tayfa varımış. Bı tayfanın başçısı sonsuzumuş. Çox qurbannan, nəzir – niyazdan sora bının bir oğlu olur. Uşax dörd – beş yaşına çatır, əmə yeriyəmmir, heş ayax üsdə durammır. Dədəsi başdıyır ağlamağa ki, bə mən ölənnən sora bı şikəst oğlumun axırı nolacaq?
Elə bı vaxdı düşmannar basqın eliyillər, bı tayfanı qırıp – çatıllar. Pütün kişiləri öldürüp, arvat – uşağı qul eliyillər. Bı uşağı da şikəst olduğuna görə aparmıllar, atıllar bir daşın dibinə ki, qurt – quş yesin. Düşmannar tutduxları əsirrəri də götürüp gedənnən sora bir canavar gəlir. Uşağı əmizdirir, sora götürüp aparır öz yuvasına, başdıyır bını saxlıyıp bəsdəməyə. Neçə illər keçir, uşağın ayaxları açılır. Özü də bir pəhləvan olur ki, gəl görəsən, əl
90 atmağıynan yüzillih çinarı kökünnən çıxarmağı bir olur. Nərəsi gələndə şir, pələh girməyə deşih axtarır.
Oğlanın adı hər yana yayılır. Düşmənnər də bının sorağın eşidip gəlillər onu öldürməyə. Ancaq bir yannan oğlan, bir yannan da canavar bınnarın əhədin kəsir, bir nəfərin belə sağ buraxmıyıp hammısın öldürür. Sora gəlir tayfasınnan sağ qalannarı da qurtarır, gəlirlər öz torpaxlarına, oğlanı başçı seçip başdıyıllar yaşamağa.
O vaxtdan bu tayfıya "Qurtdar tayfası" deyillər. Naxçıvanın Qurtdar məhləsi də onnardan qalmadı.
Keçmiş zamanlarda Naxçıvanda Həsən adlı bir xan yaşayırdı. Həsən xanın üç oğlu, bir qızı vardı. Bədəl adlı bir cavan da xanın sürüsünü otarırdı. Gün o gün olur ki, Bədəl xanın qızına aşiq olur. Xanın qızı da Bədəli sevir. Bir gün Həsən xan bu sevdadan xəbər tutub qəzəblənir. Ayrılıq günləri başlayır. Həsən xan qızına həyət – bacaya çıxmağı qadağan edir. Yazıq Bədəl fikir etməkdən saralıb – solur. O, sevgilisinə qovuşmaqdan ötrü çox yollar axtarır. Günlərin bir günü Bədəl sürünü Araz qırağında otaranda haramılar hücum çəkir. Onun əl – ayağına sarıyıb sürünü çayın o tayına keçirirlər. Bədəl çox zülümlə bir təhər əllərini açır. Sevimli tütəyini götürüb başlayır həzin – həzin çalıb oxumağa: Bəsti, ay Bəsti, Kəndir qolumu kəsdi, Haramılar sürünü basdı. . . Bu səs gəlib Bəstiyə çatır. Bəsti gecə cəld yatağından durub atasını, bir də qardaşlarını yuxudan oyadır. Hal – qəziyəni onlara söyləyir. Atası əvvəl inanmır, sonra oğlanlarını da götürüb yatağa gedir. Görür ki, sürü geri qayıtmayıb, atlarını Araz qırağına sürürlər. Bədəlin sarıqlı halda tütək çaldığını Yüklə 6,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|