Азярбайъан милли елмляр академийасы а

 
321 
xanlıqlarının işğalına başladı. XIX yüzilliyin əvvəllərində başlayan və illərlə 
davam 
edən  Rusiya-İran,  Rusiya-Osmanlı  müharibələri  son  nəticədə 
Azərbaycanın Rusiya və Qacar İranı arasında bölüşdürülməsilə nəticələndi. 
İrəvan xanlığı isə sona qədər mübarizə apararaq parlaq qələbələr çalmasına 
baxmayaraq,  daha  güclü 
hərbi  texnikaya  malik  rus  qoşunları  tərəfindən 
1827-ci  ilin 
oktyabrın  əvvəlində  işğal  olundu.  Türkmənçay  sülh 
müqaviləsinə görə İrəvan xanlığı rəsmi surətdə Rusiyaya ilhaq edildi.  Çar 
Rusiyasının müstəmləkəsinə çevrilən İrəvan xanlığının Naxçıvan xanlığı ilə 
birlikdə  statusu  dəyişdirilərək  «Erməni  vilayəti» adlandırılmış  və  işğaldan 
sonra  bu 
vilayətə  İran  və  Osmanlı  ərazilərindən  ermənilər  köçürülməklə 
əhalinin etnik siması dəyişdrilməyə başlamışdı. 
        
Beləliklə, bu deyilənlərdən belə nəticəyə gəlmək olar ki, İrəvan xanlığı 
Azərbaycanın  müstəqil  və  ən  uzunömürlü  xanlıqlarından  biri  olmuşdu. 
Onun 
müstəqil dövlət kimi, hakimiyyəti, ordusu, pul vahidi, sərhədləri var 
idi.                 
       

---

 
322 
İxtisarların siyahısı 
 
AMEA 
Tİ EA-Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası A.Bakıxanov 
adına Tarix İnstitutunun Elmi Arxivi. 
ARDTA- 
Azərbaycan Respublikası Dövlət Tarix Arxivi. 
ASEAX- 
Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Xəbərləri. 
АКАК- Акты, собранные Кавказской Археографической 
Комиссией. 
ИС- Исторический сборник. 
КВ- Кавказский вестник. 
КК- Кавказский календаръ. 
КС- Кавказский сборник. 
Материалы ИЭБГКЗК- Материалы для изучения экономического быта 
государственных крестъян Закаказского края. 
ОЗ- Отечественные записки. 
ОРВК- Обозрение российских владений за Кавказом в статическом, 
этнографическом, топографическом, финансовом отношениях. 
ПИ- Проблеми источниковедения. 
РС- Русская старина. 
СМОМПК- Сборник материалов для описания местностей и племен 
Кавказа.  
СМИЭБГКЗ- Свод материалов по изучению экономического быта 
государственных крестъян Закавказского края. 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
323 
 

---

 
324 
İSTİFADƏ OLUNMUŞ MƏNBƏ VƏ ƏDƏBİYYAT 
 
SİYAHISI 
                   a) 
Azərbaycan dilində 
  1.
Ağamalı F. XVIII əsrin ikinci yarısı-XIX əsrin əvvəllərində 
Quzey 
Azərbaycan xanlıqlarının sosial-iqtisadi vəziyyəti. Bakı, 
Azərbaycan Ensiklopediyası,1999, 304 səh. 
 
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası A.Bakıxanov adına Tarix 
İnstitutunun Elmi Arxivi (AMEA Tİ EA): 
2. 
İş 102 
3. 
İş 1795 (1) 
4. 
İş 1795 (2) 
5. 
İş 1795 (3) 
6. 
İş 1795 (4) 
7. 
İş 3650 
8. 
İş 7195 
9. 
İş 7197 
10. 
İş 7415 
11. 
İş 7747 (1) 
12. 
İş 7747 (2) 
13. 
İş 7747 (3) 
14. 
İş 7747 (4) 
15. 
İş 7747 (6) 
16. 
İş 7783 
17. 
Azərbaycan Respublikası Dövlət Tarix Arxivi (ARDTA): f.288, 
siyahı 1, İş 1 
18. 
Azərbaycan tarixi, 3 cilddə, I c., Bakı, «Azərbaycan SSR Elmlər 
Akademiyası nəşriyyatı», 1958, 448 səh. 
19. 
Azərbaycan tarixi, 3 cilddə, II c., Bakı «Azərbaycan SSR Elmlər 
Akademiyası nəşriyyatı», 1961 
20. 
Azərbaycan tarixi, 7 cilddə, III c., Bakı, «Elm», 1999, 584 səh. 
21. 
Azərbaycan tarixi, 7 silddə, IV c., Bakı, «Elm», 2000, 606 səh. 
22. 
Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar. Seminar və təcrübə məşğələləri 
üçün 
müntəxəbat. Dərs vəsaiti, Tərtibçilər, S.S.Əlyarlı, 
Y.M.Mahmudov. 
Bakı, «Azərbaycan Universiteti» nəşriyyatı, 
1989,326 
səh. 

---

 
325 
23. 
Cavanşir Ə. Qarabağ xanlığının siyasi vəziyyətinə dair (1747-ci ildən 
1805-ci 
ilə qədər). Qarabağnamələr, I kitab. Bakı,Yazıçı,1989, 
səh.157-183 
24. 
Dəlili H. Azərbaycanın cənub xanlıqları (XVIII əsrin ikinci 
yarısında). Bakı, «Elm», 1979, 144 səh. 
25.
 
 
Dəlili.H.Ə. Fətəli xan Əfşarın Azərbaycan dövləti yaratmaq 
təşəbbüsü (XVIII əsrin 50-60-cı illəri). Azərb.SSR Elmlər 
Akademiyasının Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə və hüqüq seriyası, 1975, 
№1, səh.40-48  
26.
 
Əfəndiyev O. Azərbaycan Səfəvilər dövləti. Bakı, Azərbaycan 
Dövlət nəşriyyatı, 1993, 304 səh. 
27.
 
Əliyev F.M. Şimali Azərbaycan şəhərləri. Bakı, Azərb. SSR EA-nın 
nəşriyyatı, 1960, 136 səh. 
28.
 
 
Əliyev F.M. XVIII əsrin birinci yarısında Azərbaycanda ticarət. 
Bakı, Azərb. SSR EA-nın nəşriyyatı, 1964, 123 s. 
29.
 
Əliyev  F,  Əliyev  M.  Naxçıvan  xanlığı  (1747-1728).  Bakı, 
Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1996, 108 s. 
30.
 
Əliyev F, Həsənov U. İrəvan xanlığı. Bakı, Azərnəşr, 1997, 224 səh. 
31.
 
Fateh K. 
Şəki xanlarının müxtəsər tarixi. Bakı, Azərbaycan 
Ensiklopediyası Nəşriyyatı-Poliqrafiya birliyi, 1993, s.10-20. 
32.
 
 
Xəzani Mir Mehdi. Kitabi-Tarixi-Qarabağ. Qarabağnamələr, II 
kitab, 
Bakı, Yazıçı, 1991, səh.93-202. 
33.
 
 
İrəvan əyalətinin icmal dəftəri. Araşdırma, tərcümə, qeyd və 
əlavələrin müəllifləri akademik Z.Bünyadov və t.e.n. Məmmədov H 
(
Qaramanlı). Bakı, «Elm»,1996,184 səh. 
34.
 
 
İsmayılov R. Azərbaycan tarixi. Bakı,Azərnəşr, 1993, 164 səh. 
35.
 
 
Kərəmov N. Səyyah və coğrafişünas Zeynalabdin Şirvani. Bakı, 
Azərnəşr, 1956 
36.
 
Kruşinski Y.T. Xristian səyyahının tarixi (farscadan tərcüm edəni 
Ş.Fərzəliyevdir). Bakı, Azərnəşr, 1993, 105 s. 
37.
 
 
Qarabaği Mirzə Camal Cavanşir. Qarabağ tarixi. Qarabağnamələr,I 
kitab, 
Bakı,Yazıçı, 1989, səh. 103-148. 
38.
 
 
Qarabaği Mirzə Yusif. Tarixi-Safi. Qarabağnamələr, II kitab, Bakı, 
Yazıçı, 1991, səh.5-92.  
39.
 
 Qüdsi 
Məhəmməd Müslüm. İrəvanlı Hüseynəli xanın məktubları, 
1789-1791. AMEA 
TİEA, iş.7415. 
40.
 
 
Məmmədov İ, Əsədov S. Ermənistan azərbaycanlıları və onların acı 
taleyi. (
Qısa tarixi oçerk). Bakı «Azərbaycan nəşriyyatı, 1992, 72 s.  

---