60
əhəmiyyətli şəkildə müsbət təsir göstərər. Əmtəələrin rəqabət
qabiliyyətinin müəyyən edilməsində dəqiqliyin yüksəl-dilməsi
məqsədilə statik və dinamik amillər nəzərə alınmaqla, bu proses
ayrıca qiymətləndirilməlidir. Müvafiq amillərin xüsusi çəkisi
səlahiyyətli və peşəkar ekspert komissiyası tərəfindən müəyyən
edilməlidir. Məhsulların rəqabət qabiliyyətinin müəyyən edil-
məsi zamanı zəruri olan və nəzərə alınması vacib sayılan statik
amillərə aşağıdakıları aid etmək məqsədəuyğundur:
- məhsulların
keyfiyyəti;
- məhsulların qiyməti;
- konkret bazarda məhsul əldə edən istehlakçılara göstə-
rilən
servis xidmətinin keyfiyyəti;
- konkret şəraitdə məhsulların istehlakı üçün çəkilən xərc-
lər.
Məhsulların rəqabət qabiliyyətinin müəyyən edilməsi za-
manı nəzərə alınması zəruri olan dinamik amillərə aşağıdakıları
şamil etmək olar:
- zaman amili (bu amil bir qayda olaraq, məhsul istehsalı
tsiklinin davamiyyətinin məhdudlaşdırılmasını, həm də bu və ya
digər problemin həlli ilə bağlı rəqabət aparan təsərrüfat subyekt-
lərinin imkanlarını özündə əks etdirir);
- snerjetik amil (müvafiq amil bu və ya digər fəaliyyətin
texnoloji səviyyəsini, əsas istehsal fondlarının köhnəlmə dərə-
cəsini, həyata keçirilən fəaliyyətin paralellik səviyyəsini, ayrı-
ayrı proseslərin proporsionallığını və ritmikliyini göstərir);
-təsərrüfat subyektinin xarici mühitində mövcud olan qeyri-
müəyyənlik amili (bu amil ilk növbədə siyasi dəyişikliklərin
qeyri-davamlılığını, vergi sisteminin qeyri-müəyyənliyini, ma-
liyyə vəziyyətinin davamsızlığını, dünyada baş verən gərgin-
likləri, son nəticədə cəmiyyətdə mövcud olan kriminogen mühiti
və korrupsiyalaşma səviyyəsini, iqtisadiyyatın qanunvericilik
bazasının zəifliyini xarakterizə edir);
-rəqabət aparan təsərrüfat subyektlərinin qeyri-etik vasitə-
lərdən istifadə amili (bu amil müqavilə və sazişlərin pozulma-