Азярбайъан милли елмляр академийасы игтисадиййат институту
Yüklə 2,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 1 . Marketinq strategiyası mərhələlərinin yerinə yetirilməsi üçün zəruri olan ümumi və bütün funksiyalar
48 tsiklində, demək olar ki, mütəmadi iştirak etmirlər. Bu baxımdan qeyd etmək lazımdır ki, bir sıra hallarda oxşar fərqlilik və qeyri- dəqiqlik son nəticədə idarəetmə prosesini çətinləşdirə də bilər. İdarəetmə funksiyalarının təhlil və qiymətləndirmə baxı- mından uzlaşdırılması idarəetmə funksiyalarının tamlığının təmin edilməsinə təsir göstərir. Mövcud şəraitin təhlili və qiy- mətləndirilməsi, həm də qəbul edilən planların yerinə yetiril- məsinə nəzarət və digər bu kimi amillər son nəticədə idarəetmə proseslərinin reallaşdırılmasında xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Qeyd etmək lazımdır ki, təhlil və qiymətləndirmə idarəetmənin ümumiləşdirilmiş funksiyaları olmaqla, digər idarəetmə funk- siyalarının səmərəli icrasını təmin edir. Məhz bu baxımdan, təh- lil və qiymətləndirmə planlaşdırma, proqnozlaşdırma, nəzarət, motivləşdirmə və digər funksiyalarla, demək olar ki, paralel şə- kildə reallaşdırılmalıdır. İdarəetmə sistemində qeyd edilən funk- siyalardan əlavə, bütövlükdə obyektin fəaliyyət tsiklinin mərhə- lələri üzrə ayrı-ayrı konkret əməliyyatların yerinə yetirilməsi üçün zəruri olan digər funksiyaların da real-laşdırılması vacib- dir. Bunlara marketinq tədqiqatlarını, tətbiqi tədqiqatları, maddi- texniki resurslarla istehsalçıların təchizatını və digər bu kimi funksiyaları da aid etmək olar. İdarəetmə sisteminin digər kon- kret funksiyaları da mövcuddur ki, bu da onların daha çox xü- susi xarakter daşıması şərtlərindən irəli gəlir. Beləliklə, ümumi yekunlaşdırma aparıb, idarəetmə sisteminin funksiyalarını aşa- ğıdakı kimi təsnifləşdirmək də mükündür: - idarəetmə ilə bağlı bütün funksiyalar; - idarəetmənin ümumi funksiyaları; - idarəetmənin xüsusi funksiyaları. Hər bir obyektin fəaliyyət tsiklinin mərhələləri üzrə ida-rə- etmə sisteminin bütün, ümumi və xüsusi funksiyalarının qarşı- lıqlı əlaqəsini aşağıdakı sxemdəki kimi əks etdirmək məqsə- dəuyğundur ( 1). 49 Sxem 1. Obyektin fəaliyyət tsiklinin mərhələləri üzrə bütün ümumi və xüsusi funksiyaların qarşılıqlı əlaqəsi OFTM- obyektin fəaliyyət tsiklinin mərhələləri BF- bütün funksiyalar ÜF- ümumi funksiyalar Sxemdən göründüyü kimi obyektin, fəaliyyət tsiklinin hər hansı bir mərhələsində bu və ya digər prosesin həyata keçiril- məsi üçün idarəetmənin bütün funksiyalarının yerinə yetirilmə- si zəruridir. Eyni zamanda idarəetmənin hər bir ümumi funksi- yasının yerinə yetirilməsi üçün də idarəetmənin bütün funksiya- larından istifadə edilməsi obyektiv zərurətə çevrilir. Obyektin fəaliyyət tsiklinin hər bir mərhələsində qarşıya çıxan problem- lərin həlli üçün idarəetmənin aşağıdakı ümumi funksiyalarının yerinə yetirilməsi vacibdir: - strateji marketinq və normallaşdırma (rəqabətin kəskin- ləşdiyi şəraitdə resurslara qənaətin gücləndirilməsi normallaş- dırma prosesində əhəmiyyətli rol oynayır); - planlaşdırma; - proseslərin təşkili; BF ОFТМ ÜF 50 - uçot (mühasibat uçotunun və maliyyə hesabatının bey- nəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması ilə əlaqədar bu funksi- yanın rolu artmaqdadır); - nəzarət; - motivləşdirmə; - koordinasiya. Aparılan tədqiqatlar göstərir ki, idarəetmənin keyfiyyətinin yüksəldilməsi üçün, ilk növbədə idarəetmə sisteminin onurğa sütununu təşkil edən idarəetmə qərarlarının qəbul edilməsi ilə bağlı proseslərin reallaşdırılması xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. İdarəetmənin ümumi funksiyalarının yerinə yetirilməsi (nor- mallaşdırma, planlaşdırma və s.) məqsədilə bu funksiyalar üzrə idarəetmə qərarlarının qəbul edilməsinə istiqamətlənmiş tədbir- lərin təşkili vacibdir, bu da son nəticədə idarəetmə qərarlarının qeydiyyatdan keçirilməsi ilə yekunlaşır. Beləliklə, hər bir ümu- mi funksiya üzrə idarəetmə qərarlarının qəbul edilmə mərhələ- sinə əslində bütün funksiyaların reallaşdırılmasından başlanma- lıdır ki, bu da idarəetmə qərarlarının səmərəliliyinin yüksəldil- məsində əhəmiyyətli rol oynayır. Zənnimizcə, idarəetmə qərar- larının qəbul edilməsi mərhələsini aşağıdakı kimi təsnifləşdir- mək mümkündür: - idarəetmənin hər bir ümumi funksiyası üzrə idarəetmə qərarlarının qəbul edilməsi ilə bağlı işin təşkili; - idarəetmənin ümumi funksiyaları ilə bağlı problemin təh- lili və sintezi; - idarəetmənin ümumi funksiyalarının yerinə yetirilməsi üçün zəruri olan proseslərin, fəaliyyətin parametrlərinin proq- nozlaşdırılması; - idarəetmənin ümumi funksiyaları ilə bağlı məlumatlar əsa- sında qərarların optimallaşdırılması və qiymətləndirilməsi; - idarəetmənin ümumi funksiyaları üzrə məlumatlar əsa- sında idarəetmə qərarlarının qeydiyyatdan keçirilməsi . Məhsulun rəqabət qabiliyyətinin idarə edilməsi və onun is- tehsalının iqtisadi səmərəliliyinin təmin edilməsi baxımından 51 idarəetmə funksiyalarının ierarxiyasını aşağıdakı sxem üzrə əks etdirmək məqsədəuyğundur. Sxem 2. İdarəetmə funksiyalarının ierarxiyası (müəllifin təklifi) I II III IV V İdarəetmənin bütün funksiyaları (BF) A B J D E F G İdarəetmənin ümumi funksiyaları (ÜF) 1 2 3 4 5 6 7 8 Obyektin fəaliyyət tsiklinin mərhələləri (OFTM) İdarəetmə sistemi ilə bağlı fəaliyyətin daha geniş müstə- vidə tədqiq etmək üçün aşağıdakı cədvəldə idarəetmənin ümumi və bütün funksiyalarının elementləri əks edilmişdir. Qeyd olunan funksiyalar xüsusilə strateji marketinq mərhələsinin yerinə yetirilməsi üçün zəruridir. Cədvəl 1. Marketinq strategiyası mərhələlərinin yerinə yetirilməsi üçün zəruri olan ümumi və bütün funksiyalar Ümumi funksiyalar Bütün funksiyalar Normallaşdırma I.Normallaşdırma üzrə fəaliyyətin təşkili (əmrin verilməsi, icraçıların formalaşdırılması və s.) II.Obyektin rəqabət qabiliyyətinin yüksəldil-məsi problemlərinin təhlili və sintezi III.Rəqabət qabiliyyəti parametrlərinin proq- nozlaşdırılması IV.Rəqabət qabiliyyətinin norma və normativ- lərinin optimallaşdırılması və qiymətləndiril-məsi V.Müəssisənin obyektlərinin rəqabət qabiliy- yətinin norma və normativləri üzrə sənədlərin qeydiyyatı Yüklə 2,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|