Азярбайжан республикасы
Yüklə 3,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
246 tərəfidən yüksək səviyyədə yerinə yetirilmişdir. Onu da deyək ki, tar və kamança partiyaları müvafiq olaraq metso-soprano və kaman açarlarında yazılmış (dəfin müşayiəti ilə yanaşı), nəticədə hasil olan səlis və yığcm partitura musiqi üslubunun əsas cəhətlərini asanlıqla görüb təhlil etməyə imkan yaratmışdır. Lakin rənglər olmadan musiqişünas-alimin muğam tədqiqatları heç şübhəsiz ki, tam olmazdı. Axı, dəstgahların quruluşunu nə təsniflərsiz təsəvvür etmək olar, nə də instrumental rənglərsiz. Doğrudur, həmin janra əvvəllər də bu və ya başqa cəhətdən diqqət göstərilmuiş, bir sıra məqalələr və not məcmuələri meydana gəlmişdir (Əhməd Bakıxanov, Səid Rüstəmov, Eлдар Mənsurov və b.). Ramiz Zöhrabov bu sahədə özündən əvvəl görülmüş işlərdən bəhrələnmiş, janrın daxili təsnifatını vermiş (dəraməd, rəng, diringə), müxtəlif nümunələrin özünəməxsus dil-üslub xüsusiyyətlərini lad və melodika cəhətdən təqdim etməyə nail olmiuşdur. Hörmətli professor özünün müxtəlif istiqamətli və məhsuldar yaradıcılıq fəaliyyəti ilə şübhəsiz, müasir Azərbaycan musiqi elminin ön sıralarında qərar tutmuşdur. İndiyə qədər onun iyirmidən artıq müxtəlif məzmunlu kitabı nəşr olunsa da, musiqişünas-alim ömrünün yetmişinci baharında da əvvəlki kimi gənclik əzmi ilə çalışır, özünün yeni ideyalarını mütəmadi olaraq həyata keçirir. O, hal-hazırda Azərbaycan muğamlarının daha geniş təbliği ilə əlaqədar iri həcmli iki kitabını rus dilində nəşrə hazırlayır. Bunlardan biri “Азербайджанская профессиональная музыка устной традиции” adlanır və özündə мuğam dəstgahları ilə yanaşı zərbi-muğamları ehtiva edir. «Мугам» adını daşıyacaq digər kitab isə müəllifin baxışlarını daha genişləndirilmiş şəkildə rusdilli oxuculara çatdırmaq məqsədi güdür. Adları çəkilən araşdırmaları Azərbaycan muğamşünaslıq elminin inkişa- fında müəyyən bir mərhələ hesab etmək olar. Bu elmin keçmişinə, hazırki vəziiyyətinə və gələcək perspektivlərinin ümumi mənzərəsinə nəzər salsaq, onun qanunauyğun inkişafı prosesində mühüm cəhətləriни aydın görə bilərik. Yaxşı məlumdur ki, klassik Azərbaycan muğam sənəti, digər xalqların müvafiq musiqi janrları kimi, möhkəm elmi-nəzəri biliklər sistemiə əsaslanan şifahi ənənəli professional yaradıcılıq sahəsidir. Onun tarixi təşəkkülü və təkamülü yolunda ustad ifaçıların neçə-neçə nəsilləri ilə yanaşı Şərq və o cümlədən, Azərbaycan musiqi nəzəriyyəçilərinin də danılmaz rolu olmuşdur Hazırki mərhəldə nəzəriyyəçi və sənətin praktiki daşıyıcıları arasında da bir yaxınlaşma müşahidə olunmaqdadır. Musiqişünasların şifahi ənənələrə və deməli, ifaçılıqla bağlı məsələlərə üz tutması zərurəti, digər tərəfdən də çalğıçıların tədqiqatlara başlamаsı qeyd olunan iki qütbün bir-birinə yaxınlaşmasından xəbər verir. Bu sahələrin sabiq vəhdətinin bərpası, zənnimizcə, həm mövcud elmi nailiyyətlərə, həm də təcrübi biliklərə 247 əsaslanmalı olacaqdır. Bu baxımdan gələcək muğamşünaslıq elminin istinad edəcəyi mənbələr arasında professor Ramiz Zöhrabovun tədqiqatları da mühüm rol oynayacaqdır. Bununla əlaqədar məşhur bir kəlamı “Yazılan söz yadigardır” şəklində dəyişsək, zənnimizcə, daha doğru olar. Gələcək muğamşünaslığın vəzifələri daha mürəkəb olmaqla, musiqi nəzəriyyəsi və ifaçılıqdan başqa, yəqin ki, fəlsəfə, estetika, müqayisəli sənətşünaslıq, əruz elmi və digər sahələri də inteqrasiya etməli olacaqdır. Musiqişünas-alim Azərbayca musiqi elminin nailiyyətlərini bir sıra xarici ölkələrdə layiqincə təbliğ edir. Onun müxtəlif məzmunlu elmi məruzələri Rusiya, Özbəkistan, Qazaxıstan, Türkiyə, Almaniya və başqa ölklərdə böyük maraqla qarşılanmış, kitabları isə Azərbaycandan başqa bir sıra xarici ölkələrdə işıq üzü görmüşdür. Ramiz Zöhrabovun başlıca elmi maraqları muğam sənəti ətrafında cəmləşsə də, o, zaman-zaman bəstəkar yaradıcılığının araşdırılması ilə də həvəslə məşğul olur. Onun dövri mətbuatda dərc olunmuş bir çox yazыları, habelə adlı-sanlı bəstəkarlarımızın portretləri qalereyasını təqdim edən iki məqalələr toplusu dediklərimizi bariz şəkildə sübut edir. Həmin kitablar (“Bəstəkarlarımız haqqında söz” və “Bəstəkarlarımızın portreti”) “Humay” mükafatına layiq görülmüşdür. Müəllif öz iti qələmi ilə bir çox bəstəkarları- mızın yaradıcılığı portretlərini əyani şəkildə təsvir edə bilmişdir. Ü.Hacıbəy- li, M.Maqomayev, Q.Qarayev, F.Əmirov, C.Hacıyev, Ə.Bədəlbəyli, S.Rüstə- mov, C.Cahangirov və eləcə də, sonrakı nəslin bəstəkarları haqqında məqalə- lər maraqla oxunur. Bu sahəyə müraciət etməyə imkan yaradan əsas amillər- dən biri və bəlkə də ən önəmlisi R.Zöhrabovun şəxsi bədii təcrübəsidir. Ramiz Zöhrabov bəstəkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan nadir musiqişünas- larımızdandır. Onun qələmindən çıxmış əsərləri içərisində Azərbaycan xalq çaлğı alətləri orkestri üçün yazılmış süita silsilələrini, məsələn, “Bayram löv- hələri”, ”Uşaq səhnələri”, “Xoreoqrafik miniatürlər”, “Ərdəbil lövhələri” və s. göstərmək olar. Musiqişцnas-bəstəkarın mahnı janrında B.Vahabzadə, T.Mütəllimov, R.Əhmədzadə və başqa şairlərlə əməkdaşlığı öz gözəl bəhrə- sini vermişdir. Müxtəlif məzmunlu mahnılarının ifaçılarından Əbülfət Əliye- vi, Mobil Əhmədovu, Brilyant Dadaşovanı, Heydər Anatollunu, Aygün Bəy- ləri, habelə məktəblilərin uşaq xorunu qeyd edə bilərik. Fəaliyyətinin bu sahəsi gözəl musiqiçinin Azərbaycan Bəstəkarlar İttifa- qındakı işinə də xeyli dərəcədə kömək edir. Təsadüfi deyil ki, musiqişünas- alim ittifaqın VI və VII qurultayları zamanı iki dəfə bu yaradıcılıq qurumu- nun katibi vəzifəsinə seçilmiş və 1990-cı ildən indiyə qədər həmin vəzifənin öhdəsindən bacarıqla gəlir. Ramiz Zöhrabov 1968-ci ildən bəri Üzeyir Hacəbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasında (keçmiş Azərbaycan Dövlət Konservatoruyasında) səmərəli elmi və pedaqoji faəliyyətlə məşğul olur. O zamanlar konservatoriyanын rektoru olmuş məşhur bəstəkarımız, xalq artisti Cövdət Hacıyev gənc Yüklə 3,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|