Azяrbaycan mиllи elmlяr akademиyasы
Yüklə 1,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
105 çox anılmağa, nəşr edilməyə başladı. Zeynəlabidin Maka- sın hazırladığı «Çağdaş Azərbaycan şeiri Antologiyası»nda Ə.Cavad haqqında məlumat və onun 7 şeiri yer almaqdadır (159, 36-43). Çoxcildli müfəssəl «Türkiyə dışındakı Türk ədəbiy- yatları antologiyası»nın 1993-cü ildə nəşr edilmiş, Azərbaycan ədəbiyyatına həsr edilmiş IV cildində Ə.Cavada geniş yer verilmişdir. Prof. Vilayət Muxtaroğ- lunun şairin həyat və yaradıcılığı haqqında hazırladığı məlumatın ardınca şairin tam 20 şeiri verilmişdir (150, 332-339). Alp Təkinin «Türk böyükləri» silsiləsindən yazdığı «Əhməd Cavad» məqaləsində isə öncə şairin həyat və yaradıcılığına qısa nəzər salınır və onun «Çırpınırdın, Qara dəniz» şeirindən bəhs edilir. Burada oxuyuruq: «Şair (Ə.Cavad – A.M.) gənc yaşlarından etibarən dönəminin aktiv şəxsiyyətləri arasında yer almış, yaşadığı illərdə baş verən siyasi və ictimai olaylarda iştirak etmiş, bu olayları əks etdirən şeirlər yazmış, qısa həyatında dəyərli əsərlər vermiş, dəyərli bir kişidir» (148). Ə.Cavaddan «Türk böyükləri» silsiləsində ayrıca bəhs edilməsi, şairin türk dünyasındakı özünəməxsus yerini göstərir. Qeyd etməliyik ki, bu məqalədə «Çırpınırdın, Qara dəniz» və «Mən kiməm» şeirlərinin 1916-cı ildə çapdan çıxan «Qoşma» kitabında yer aldığı göstərilir. Lakin bildi- yimiz kimi, bu şeirlər şairin 1919-cu ildə nəşr edilən «Dalğa» kitabındadır. Ümumiyyətlə götürdükdə isə, bu məqalənin internet səhifələrində yer alması ədəbiyyatı- mızın və mədəniyyətimizin tanıdılması, Əhməd Cavad irsinin Türkiyədə və dünyada yayılmasının göstəricisi kimi bizim üçün böyük əhəmiyyətə malikdir. Bunun digər önəmli cəhəti Azərbaycan-Türkiyə ədəbi, elmi, siyasi və 106 mədəni əlaqələrinin kifayət qədər zənginliyini də göstərir. Eyni zamanda bu münasibətlərin möhkəmlənib, daha da inkişaf etməsində Ə.Cavad və onun poeziyasının rolunun danılmazlığı da şairə diqqəti artıran səbəblərdəndir. Araşdırmalar göstərir ki, Əhməd Cavada və onun yaradıcılığına Türkiyənin internet səhifələrində geniş yer verilir (ətraflı bax: Afina Məmmədli. Azərbaycan-Türkiyə İnternet səhifələrində. «Ədəbiyyat qəzeti», 15 iyul 2005). Yuxarıda bu informasiyaların bir neçəsi haqqında məlumat vermişik. Həmin informasiyalar Türkiyənin təkcə ədəbi ictimaiyyətinin deyil, siyasi dairələrinin də Ə.Cavad şəxsiyyətinə və yaradıcılığına böyük maraqlarının olmasını özündə əks etdirməsi ilə maraq doğurur. Məsələn, Türkiyə internet səhifələrində 2005-ci il mayın 4-5-də Bakıda səfərdə olan Türkiyə Böyük Millət Məclisinin nümayəndə heyətinin milli şairimiz Əhməd Cavadın doğum günü münasibətilə verdiyi ziyafət geniş işıqlandırılmışdı. Bu ziyafət haqqında «Zaman» qəzeti də 8 may tarixli sayında məlumat vermişdir. Məqalə müəllifi Edip Ali Yavuz Türkiyənin o zaman Bakıdakı səfirinin həmin ziyafətə dəvət edilməsinə baxmayaraq, iştirak etmədiyini də təəssüflə qeyd etmişdir. Bu ziyafətdə nümayəndə heyətinin Ə.Cavadın «Çırpınırdın, Qara dəniz» şeirini xorla oxuması da alqışlanır (162). Türkiyənin ən böyük xəbər portalı, internet xəbər qəzeti olan «Haber Türk» isə 10 may 2005-ci il tarixli məlumatında həmin ziyafət haqqında romantik xarakterli belə bir məlumat vermişdir: «…Türkiyə parlament heyəti azərilərə maraqlı bir sürpriz yapdı. Əhməd Cavadın yaş günü resepsionuna (ziyafətinə – A.M.) qatılan səlahiyyətli şəxslər xorla – sözləri milli şairə aid olan «Çırpınırdın, Qara dəniz» şərqisini söylədi… Əvvəlcə bir az çaşqınlıq 107 içində qalan azərilər şərqinin sonunda millət vəkillərini uzun müddət ayaq üstündə alqışladılar. Xor qrupundakı bəzi parlament üzvləri bu mənzərə qarşısında göz yaşlarını tuta bilmədilər» (160). Ə.Cavadın doğum günü münasibətilə verilən ziyafəti «Bakı səfərinin ən önəmli qolu» hesab edən «Haber Türk» buraya Azərbaycanın səlahiyyətli şəxslərinin və siyasi partiya liderlərinin, eləcə də xarici ölkə səfirlərinin də qatıldığını yazır (160). İnternetin bu tipli informasiyaları Azərbaycan-Türkiyə ədəbi-mədəni və siyasi əlaqələrini, eləcə də Ə.Cavad irsinin Türkiyədə məşhurluğunu qabarıq şəkildə göstərir. Bütövlükdə isə Ə.Cavad yaradıcılığının Türkiyədə müxtəlif peşə və sənət sahələrində diqqət və maraq mərkəzində olmasını, onun əsərlərinin yayınlandığını, haqqında müəyyən araşdırmalar aparıldığını görürük. Türkiyə qəzet və jurnallarında Əhməd Cavadın şeirləri daha çox onun haqqında yazılan məqalə və məlu- matlarla birlikdə verilir. 1990-cı ildə Ənvər Araz «Azərbaycan türkləri» adlı aylıq məcmuənin 4-cü sayında dərc etdirdiyi «M.Müşfiq və şeirlərindən bəzi örnəklər» başlıqlı məqaləsində Ə.Cavadla M.Müşfiqi müqayisə edərək yazırdı: «Bütün varlığını türklüyə adamış (həsr etmiş – A.M.) olan azərbaycanlı şair Əhməd Cavadın «Göy göl» adlı şeiri böyük hücumlara məruz qaldığı kimi, Mikayıl Müşfiq də eyni adı daşıyan şeirindən dolayı tənqid və hücumlardan qurtulammadı» (164, 30). Müasir dünyanın ən mühüm informasiya qaynaqların- dan biri olan internetin əhəmiyyəti getdikcə böyümək- dədir. Biz internetdə tamamilə yeni və daha əhəmiyyətli olan başqa bir materialla da qarşılaşdıq. Mustafa Kamal Atatürkün şəxsi kitablarının siyahısı arasında Əhməd Cavadın Atatürkə imzalı hədiyyəsi olan «Dalğa» kitabının Yüklə 1,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|