Akulalar katta turkumi (Selachomorhpa).
Akulalarning tanasi duksimon. Jabra
yoriqlari boshining ikki yonida joylashgan. 15 sm dan 20 metr uzunlikda. Masalan, pakana
akulalarda 15 sm, kitlarda 20 metr. Akulalarning 300 turi ma’lum.
Akula – dengiz baliqlari hisoblanadi, lekin ba’zilari chuchuk suvlarda uchraydi, doimiy
yashaydiganlari ham bor. CHuchuk suvda uchraydiganlari asosan issiq sevarlar bo‘lib jahon
okeaning tropik va subtropik joylarida uchraydi. Ayrimlari sovuq suvlarda uchraydi, masalan
qutb akulasi, seldsimonlar, mushuksimon akula va boshqalar. Akulalar qirg‘oqqa yaqin joylarda
va okean o‘rtasida yashaydi, ayrim turlari 100 m chuqrlikda yashaydi. Akulalar tuxum qo‘yadi
va tirik tug‘adi. Tuxum qo‘yuvchilar: qutb akulasi va mushuksimonlar, tirik tug‘uvchilar: katran,
seldsimonlar. Serpushtligi 3 malkovdan 300 ta tuxumgacha qo‘yadi.
Akulalarning ko‘pchiligi yirtqich bo‘lib, baliqlar, kalmarlar, qisqichbaqasimonlar va
dengiz yulduzlari bilan oziqlanadi. Eng yirik akulalar kitsimonlar va yirik gigant akula
zooplanktonlar bilan oziqlanadi, mushuksimonla esa bentos oziqlanadi.
Ko‘pchilik turlari oziq qidirib, yoki oziqni orqasidan migratsiya qilib hayot kechiradi,
masalan seldsimonlar va yirik akulalar. Ayrimlari sutkalik migratsiya qiladi, ya’ni kechalari
yuqoriga ko‘tariladi ozi uchun kunduzlari suv qa’riga tushadi. Ayrimlari tuxum, yoki
malkovlarni qo‘yish uchun qirg‘oqqa yaqin kelish uchun migratsiya qiladi.
Akulalarning 50 dan ortiq turi odam uchun xavfli.
Xo‘jalik ahamiyatiga ega turlari ko‘p. Masalan, mushuksimonlar, katran, qutb akulasi,
seldsiomonlar ko‘k akula va boshqalar.
Akulalar katta turkumi 6 ta turkumga bo‘linadi.
5.
Lamnosimonlar turkumi.
6.
Arraburunlilar turkumi Pilonosoobraznыe.
7.
Katransimonlilar
8.
Skvatinosimonlilar
Lamnosimonlar turkumiga 6 ta oila kiradi
7.
Kitsimon akulalar oilasi .
8.
Seldsimon akulalar oilasi.
9.
Yirik akulalar oilasi.
10.
Mushuksimon akulalar oilasi
11.
Ko‘k akulasimonlar oilasi.
12.
Akula-moloti oilasi
|
