Bakı Məişət tullantılarının yandırılma ilə emalı zavodunun tikintisi və istismarı
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
malik bitkil r nisb t n üstünlük t kil edirl r. razid yaz mövsmü q sa vegetasiya dövrü il xarakteriz olunan efemer bitkil rl (efemerl r v efemeroidl r) s ciyy l nir. Bunlar q sa vaxt rzind çiç kl yir v isti yay f slind toxum verirl r. Efemerl r pay z ya lar vaxt artma a meyllidirl r, q da onlar n inki af dayan r. Az ya murlu ill rd d efemerl rin inki af ad t n, z if gedir, il quraq keçdikd vegetasiyan n inki af h tta l ngiy d bilir. Vegetasiya dövrünün ümumi uzunlu u 9-10 ay ç kir. Zavodun layihələndirildiyi ərazidə əsasən taxıllı-efemerli və yovşanlı–efemerli formasiyalar geniş yayılmışdır. Bu bitkilər arasında taxıllar üstünlük təşkil edir. Yovşanlı–efemerli formasiyalarda yovşan növləri arasında ətirlili yovşan (Artemisia fragrans) adi yovşana (Artemisia vulqaris) nisbətən üstünlük təşkil edir. Ərazidə həmçinin, introzonal bitkilərdən dəvətikanı (Alhagi pseudoalhagi) bu formasiyalarla qarışıq halda, əsasən yolların kənarında, çuxur yerlərdə bitmişdir. Ərazi boyu çoxdan gətirilib atılmış tökmə torpaq qalaqlarının üzəri sarı çiçəkli Senecio vernalis ilə sıx örtülmüşdür. Bəzən ərazi üçün xarakter olmayan lalə çiçəyinə (Papaver rhoeas) və malvakimilərin tək-tək nümayəndələrinə də rast gəlmək olur. Tədqiqat aparılan sahədə və ona bitişik ətraf ərazilərdə yuxarıda qeyd edilənlərdən başqa efemerlərin mürəkkəbçiçəklilər, paxlalılarxaççiçəklilər və s. fəsilələrinə aid aşağıdakı növləri qeyd olunmuşdur: Convolvulus erinaceus ran sarma Mellilotus caspica qumlu x nbül Linaria corrugata q r ql qurdotu Cirsium echinus iyn li qanqal Taraxacum desertorum s hra z ncirotu Calendula officinalis gülümbahar Carduus nutans qanqal Tragopogon orientalis rq yemliyi Capsella bursa pastopis qu pp yi Lepedium draba bozalaq Medicago rigidula b rk quramat Senecio vernalis yaz bozala (xaçgülü) Carduus arabicus r bistan qanqal c Veronica amoena xo bulaqotu Veronica albanica rqi Qafqaz bulaqotu. Ərazidəki taxılçiçəklilər (Poaseae) fəsiləsinin kökümsovlu, sıx kollanan və seyrək kollanan cinslərinə aid növlərindən aşağıdakılar qeyd edilmişdir: Avena pilosa tükcüklü v l mir Hordeum leporinum dov an arpas Poa trivialis adi q rt c (di ) Dactylis glomerata çobantoxma Poa bulbosa soğanaqlı qırtıc (dişə) Cynodon dactylon barmaqvari çayır Festuca pratensis çəmən topalı Bromus Caponicus Yapon tonqalotu Stipa pellita tükcüklü iyav Avena ventricosa i kin v l mir Tədqiqat ərazisində texnogen təsirdən pozulmamış sahələrdə cəmi 3 nöqtədə müşahidə edilmiş tükcüklü şiyav (Stipa pellita) və çox kiçik sahədə başqa efemerlərlə qarışıq formasiyada bitmiş şişkin vələmir (Avena ventricosa) qeyd olunmuşdur. Bu taxıllar nadir və yoxa çıxmaqda olan növ olaraq Azərbaycanın Qırmızı Kitabında qeyd olunmuşdur. Hər iki bitki Azərbaycan ərazisində ancaq Abşeron yarımadasında rast gəlir. Lakin onların çox kiçik arealda və çox az sayda rast gəlməsi hazırda bu növlərin inkişaf etməsi üçün ərazidə formalaşmış və antropogen təsirlərin güclü təzyiqi nəticəsində deqradasiyaya uğramış torpaq-ekoloci şəraitin heç də əlverişli olmadığını sübut edir. Stipa pellita bitkisi çox yayılmadığından, görünür, əraziyə təsadüfən, ya toxumla, ya da başqa yerlərdən daşınan tullantı qruntlarla düşmüşdür. Bu növlərin bitdiyi kiçik sahədə torpaqlar üzərindəki bitkilərlə birlikdə 25 sm dərinlikdə kəsilib götürülərək, zavod ərazisindən kənarda yerləşdirilməklə, onların qorunmasını təmin etmək olar. Belə bir sahənin zavod ərazisindən kənarda, «Balaxanı NQÇİ-yə doğru yerləşən və çox işlək olmayan ərazidə seçilməsi məqsədəqyğun olar. Qeyd etm k laz md r ki, razid yay lm bitki formasiyalar n n mühüm t bii h miyy t malikdirl r. Bel ki, t dqiqat sah sinin ot bitkil rinin kökü h tta qumlu torpaq sah l rind bel torpaq hiss cikl rini tutaraq, müxt lif növ eroziyalardan v sas n, razi üçün xarakterik olan kül k eroziyas ndan müdafi edirl r. kil 5.45-5.48. Tax l-yov an formasiyas kil 5.49. razid ki tökm torpaq qalaqlar üz rind bitmi Senecio vernalis Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|