şəkil 5.73-5.75. Ərazidə müşahidə edilmiş tülkü yuvaları
6. SOSİAL –İQTİSADİ MÜHİT
6.1. BAKI ŞƏHƏRİNİN ƏHALİSİ
Azərbaycan Respublikasının paytaxtı olan Bakı şəhəri Qafqaz regionunun ən böyük
şəhəridir. Bakı regionun ən böyük sənaye, elm və mədəniyyət mərkəzi olmaqla, həm də
Xəzər dənizi hövzəsində yerləşən böyük liman şəhəridir. Bakı şəhəri təxminən 2130
kvadrat km ərazidə yerləşir və demək olar ki, Abşeron yarımadasının əsas hissəsini əhatə
edir. Bakı şəhəri 61 qəsəbədən ibarətdir.
İri sənaye mərkəzi olan müasir Bakı şəhərində neft və qaz sənayesi, neft-kimya,
maşınqayırma, metal emalı, yüngül və qida sənayesinin müxtəlif sahələri inkişaf etmişdir.
Bakı şəhərinin ərazisi 11 inzibati-ərazi vahidinə - rayonlara bölünmüşdür. Bunlar
Səbayıl, Sabunçu, Yasamal, Nərimanov, Nəsimi, Xətai, Binəqədi, Suraxanı, Əzizbəyov və
Qaradağ rayonlarıdır. Coğrafi cəhətən Abşeron kənd rayonu Bakı şəhərinin hüdudlarında
yerləşir.
6.1.1. Sabunçu rayonu
Sabunçu rayonu Abşeron yarımadasının şimal-şərq hissəsində yerləşir, ümumi
ərazisi 24,0 kv.km-dir. Rayonda 10 yaşayış məntəqəsi vardır. Bunlar: Sabunçu, Bakıxanov,
Balaxanı, Bilgəh, Zabrat, Kürdəxanı, Maştağa, Nardaran, Pirşağı və Ramanı qəsəbələridir.
Rayonda 40 orta və iri sənaye müəssisələri, 46 məktəbəqədər uşaq müəssisəsi, 44
ümümtəhsil məktəbi, 8 xəstəxana və tibb müəssisəsi, 4 iri mədəniyyət obyekti fəaliyyət
göstərir.
Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin 2007-ci ilin əvvəlinə olan
məlumatlarına əsasən, Sabunçu rayonunda əhalinin sayı 199513 nəfərdir. Əhalinin ümumi
sayından 49,2 %-i kişilər və 50,8%-i qadınlardır. Əmək qabiliyyətli əhali (18-60 yaş
arasındakı) 58,4% təşkil edir. Sabunçu rayonu ərazisində məskunlaşan qaçqınların sayı
8318 nəfər, məcburi köçkünlərin sayı isə 17456 nəfərdir. Artıq XYIII əsrin sonlarında
Balaxanı qəsəbəsi ərazisində neft və qaz sənayesinin inkişaf etməyə başlamışdır və hazıra
qədər də «Balaxanıneft» NQÇİ fəaliyyət göstərir. Rayon üzrə əsasən xırda sənətkarlıq və
kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan əhalinin sayı artaraq, kiçik kəndlərdən iri yaşayış
qəsəbələrinə çevrilmişdir. Əhali təbii artım və urbanizasiya ilə əlaqədar baş verən
yerdəyişmələr hesabına artır.
1990-cı illərin əvvəlində keçmiş Sovet imperiyasının dağılması və Qarabağ
münaqişəsi ilə əlaqədar, respublikanın və Bakının digər yerlərində olduğu kimi Sabunçu
rayonunda da istehsalın azalması, iqtisadi əlaqələrin kəsilməsi səbəbindən işsizliyin sayı
artmış, cavanların əksəriyyəti, xüsusən, kişi cinsinin nümayəndələri iş tapmaq məqsədi ilə
başqa regionlara və qonşu dövlətlərə üz tutmuşdur.
Sabunçu rayonunun ümumi ekoloji vəziyyətinə mənfi təsir göstərən əsas amillər
rayon ərazisində yerləşən quruda neft və qaz hasilatı aparılması ilə əlaqədar böyük
sahələrin neft və neft məhsulları ilə çirklənməsi, keçmiş Bakı Yod zavodunun Ramanı
İstehsalat Sahəsinin, Balaxanı ümumşəhər məişət tullantıları zibilxanasının, Xəzər dənizi
sularının əsas çirkləndirici mənbələrindən olan Cənub kanalının, RamanıTuneli və Hövsan
kanalının rayon ərazisindən keçməsidir.
Sabunçu rayonunun sosial-demoqrafik göstəriciləri üzrə məlumatlar (2007-ci ilin
əvvəlinə olan) 6.1-6.2 saylı cədvəllərdə verilmişdir.
Cədvəl 6.1. Demoqrafik göstəricilər
Əhalinin sayı, nəfər
Təbii artım (nəfər)
O cümlədən
O cümlədən
Qəsəbələr
cəmi
kişi
qadın
cəmi
kişi
qadın
Nigahlar
Boşan-
malar
Sabunçu
rayonu
–
cəmi
o cümlədən:
199513
98174
101339
2153
1163
990
1961
271
Sabunçu qəsəbəsi
21694
10626
11068
416
215
201
278
54
Bakıxanov qəsəbəsi
68268
33115
35153
731
394
337
688
112
Balaxanı qəsəbəsi
11061
5391
5670
120
64
56
104
12
Bilgəh qəsəbəsi
9061
4612
4494
56
37
19
64
8
Zabrat qəsəbəsi
21745
10981
10764
191
107
84
208
24
Kürdəxanı qəsəbəsi
5172
2575
2597
73
38
35
63
2
Maştağa qəsəbəsi
40658
20112
20546
323
180
143
346
34
Nardaran qəsəbəsi
7794
3846
3948
95
44
51
61
1
Pirşağı qəsəbəsi
5047
2583
2464
32
12
20
57
3
Ramanı qəsəbəsi
9013
4333
4680
116
72
44
92
21
Cədvəl 6.2. Əhalinin miqrasiyası
gələnlər
gedənlər
Miqrasiya artımı
Qəsəbələr
cəmi
kişi
qadın
cəmi
kişi
qadın
cəmi
kişi
qadın
Sabunçu
rayonu
–
cəmi
o cümlədən:
230
90
140
247
108
139
-17
-18
1
Sabunçu qəsəbəsi
51
15
36
92
39
53
-41
-24
-17
Bakıxanov qəsəbəsi
89
39
50
79
32
47
10
7
3
Balaxanı qəsəbəsi
12
4
8
9
3
6
3
1
2
Bilgəh qəsəbəsi
6
2
4
3
2
1
3
-
3
Zabrat qəsəbəsi
33
16
17
34
19
15
-1
-3
2
Kürdəxanı qəsəbəsi
4
2
2
3
1
2
1
1
-
Maştağa qəsəbəsi
23
6
17
16
8
8
7
-2
9
Nardaran qəsəbəsi
-
-
-
5
2
3
-5
-2
-3
Pirşağı qəsəbəsi
1
1
-
6
2
4
-5
-1
-4
Ramanı qəsəbəsi
11
5
6
-
-
-
11
5
6
6.2. Səhiyyə, təhsil, əməyin təşkili
6.2.1. Əhalinin sağlamlığı.
Dostları ilə paylaş: |