Baki avrasiya universiteti NİĞde üNİversitesi

14 

III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu 

savaşını  anlatır.  Burada  Safevî  askerleri  kırmızı  başlıklarıyla  Dulkadirli  savaşçılardan  farklılık  arz 

etmektedirler.  Minyatürün  merkezinde  at  üzerinde  kılıç  sallayan  adam  Şah  İsmail’dir.  Onun  yanı  sıra 

resimde 5 Kızılbaş ve 7 Dulkadirli savaşçısının bulunduğunu görüyoruz. Her iki tarafın askerlerinin çoğu 

uzun  bıyıklara  sahiptirler  ki,  bu  da  o  dönem  Türkler  arasında  geniş  yayılmış  olan  bir  âdettir.  Ayrıca 

Safevî askerlerinin kırmızı renkli bayrakları da dikkat çekmektedir. Savaş alanı da kırmızıya boyanmıştır 

ve bununla da akıtılan kanların çokluğuna işaret edilmiş olmalıdır.  

2.4.  Şah  İsmail’in  Dulkadirliler’e  karşı  savaşı  (“Târîh-i  ‘Âlemârâ-yi  Şâh  İsma‘îl”in 

yazmalarından  birine  meçhul  bir  ressam  tarafından  çekilmiş  resim;  Tahran,  İslâmî  Şûrâ  Meclisi’nin 

Kütüphanesi, No. 635, v.68a) 

Sarı  Kaplan’la  savaştan  sonra  Şah  İsmail’in  birlikleri  Dulkadir  ülkesinin  içlerine  ilerlediler. 

Alaüddevle  Bey  açık  savaşa  girmeyerek  Turna  dağına  çekildi.  Şah  İsmail  etrafta  yıkımlar 

gerçekleştirdikten sonra her iki taraftan elçilerin geliş gidişi neticesinde barış anlaşması yapıldı. 

 

Minyatürde Safevî ordusunun Turna dağı civarında Dulkadirlilerle savaşması ve onları katletmesi 

resmedilmiştir.  İnsan  ve  at  cesetlerinin  yerlerde  kaldığı  görülmektedir.  Ayrıca  başında  hükümdar  tacı 

bulunan  aksakallı  Alaüddevle  Bey,  yakın  çevresiyle  birlikte  Turna  dağının  zirvesinde  at  üzerinden  bu 

olayları seyretmektedir ve az sonra Şah İsmail’e göndereceği barış mektubunu elinde tutmuştur.  

2.5.  Dulkadirliler’le  Ustaclular  arasındaki  savaştan  önce  iki  tarafın  köpeklerinin  kavgası 

(“Cihângüşâ-yi  Hâkân”ın  diğer  bir  nüshasına  Muîn  Musavvir’in  çektiği  minyatür;  Londra,  British 

Museum, Or. 3248, v.137b) 

 

Safevîlerle  Dulkadiroğulları  arasındaki  barış  anlaşması  uzun  süreli  olmamış  ve  1508  yılında  iki 

taraf  arasında  yeni  çarpışmalar  meydana  gelmiştir.  Bu  çarpışmaların  birinde  Alaüddevle  Bey’in 

oğullarından  Şahruh  Bey  ile  Ahmed  Bey  önderliğindeki  Dulkadirli  ordusu,  Safevîlerin  Diyarbekir 

beylerbeyi  Muhammed  Han  Ustaclu’nun  birlikleriyle  karşılaşmışlardır.  Savaştan  önce  Dulkadirlilerin 

---

15 

Prof. Dr.Ali Rafet ÖZKAN-Doç. Dr.Namiq MUSALI/

 Dulkadiroğullarıyla İlgili Safevî 

Frenk  asıllı  köpekleriyle  Ustacluların  çoban  köpekleri  arasında  kavga  vuku  bulmuş  ve  Ustacluların 

köpekleri  galip  gelmişlerdir.  Sözünü  ettiğimiz  son  minyatür,  işte  bu  olayı  anlatmaktadır.  Burada 

Dulkadirliler  sol  tarafta,  Ustaclular  sağ  tarafta  yer  almaktadırlar.  Tahminlerimize  göre,  Dulkadirlilerin 

safında yer alan aksakallı adam Şahruh Bey’dir, beyaz ata binmiş olan uzun bıyıklı kişi ise onun kardeşi 

Ahmed Bey olmalıdır. Şahruh Bey’in karşısına dikilmiş olan komutan da muhtemelen Muhammed Han 

Ustaclu’dur.   

3. Sonuç ve Değerlendirme 

Sunduğumuz  minyatürlerin  sadece  Safevî  dönemi  resim  sanatını  öğrenmek  için  değil,  aynı 

zamanda dönemin savaş tarzını, kullanılan silahları, askerlerin kıyafetlerini tespit etmek ve Akkoyunlu – 

Safevî  –  Dulkadirli  ilişkilerinin  bazı  ayrıntılarını  incelemek  açısından  da  önemli  bilgiler  içerdiği 

görülmüştür. Safevî ressamları, Dulkadiroğullarını asla küçümsemeye ve aşağılamağa çalışmamış, bunun 

tam tersine olarak onları kudretli ve ihtişamlı bir hanedan olarak göstermeye çalışmışlardır. Düşmanlarını 

yüceltmeye çalışan Safevîler, bununla kendilerini de yüceltmek istemişlerdir. İncelediğimiz minyatürlerde 

en belirgin özellik olarak dikkatimizi çeken bu husus, âdeta “düşmanımın gücü, benim asaletimi artırır” 

deyişinin minyatürlerle ifadesidir.  

KAYNAKÇA: 

Abbaslı M. (1981): Şah İsmayıl Xətainin ömür yolu miniatürlərdə. Bakı: İşıq. 

Alparslan Y. vd. (2007-2008): Dulkadir Beyliği Araştırmaları (editörler: Y. Alparslan, M. Karataş ve S. Yakar). I-II. 

c. Kahramanmaraş: Ukde Kitaplığı. 

Anonim (No. 635): Târîh-i ‘Âlemârâ-yi Şâh İsma‘îl. Tahran, İran İslâmî Şûrâ Meclisi’nin Kütüphanesi. 

Anonim (No. 600): Târîh-i ‘Âlemârâ-yi Şâh İsma‘îl. Tahran, Rıza Abbasî Müzesi, Kaligrafi Bölümü. 

Arifî Paşa (2011): Elbistan ve Maraş’ta Dulkadir Oğulları Hükumeti (editörler: Y. Alparslan ve S. Yakar). 

Kahramanmaraş: Ukde Kitaplığı. 

Bicen (Or. 3248): Cihângüşâ-yi Hâkân. London, British Museum. 

Eng R. (2012): “Mo’in Mosavver”, 

http://www.persianpainting.net/moin_ms_index.html

 (alıntı tarihi: 09.03.2015) 

Gökhan İ. (2011): Başlangıçtan Kurtuluş Harbine Kadar Maraş Tarihi. Kahramanmaraş: Ukde Kitaplığı. 

Gökhan İ., Kaya S. (2008): VII-XVI. Asırlarda Maraş Emirleri. Kahramanmaraş: Ukde Kitaplığı. 

Gray B. (1986): The Arts in the Safavid Period // The Cambridge History of Iran, vol. VI: The Timurid and Safavid 

Periods (Edited by P.Jackson and L.Lockhart). Cambridge University Press, p.877-912. 

Kabakcı C. ve Yakar S. (2012): Uluslararası Dulkadir Beyliği Sempozyumu (editörler: C. Kabakçı ve S. Yakar). I-

III. ciltler. Kahramanmaraş Belediyesi Yayınları, 2012. 

Musalı N. (2012): Anonim Bir Safevî Müellifinin Gözüyle Dulkadir Beyliğinin Son 20 Yıllık Tarihine Bakış // 

Uluslararası Dulkadir Beyliği Sempozyumu. I. c. Kahramanmaraş Belediyesi Yayınları, s.399-420. 

Rumlu, Hasan Bey (1389): Ahsenü't-Tevarih. Tashîh o tahşiye: A. H. Nevâyî. II. cilt. Tahran: İntişârât-ı Esâtir.  

Şâyistefer M. (1382): Rızâ ‘Abbâsî ve Mu’în Musavvir – do hünermend-i devrân-ı Safevî // Hünerhâ-i Tecessümî, 

No. 20, s.70-81. 

Şükürov Q. (2012): Şah İsmail ve Dulkadiroğulları // Uluslararası Dulkadir Beyliği Sempozyumu. I. c. 

Kahramanmaraş Belediyesi Yayınları, s.223-237. 

Yinanç R. (1989): Dulkadir Beyliği. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.  

Yinanç R. (1994): Dulkadıroğulları // Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt: 9, s.553-557. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---