Nəsrulla Naib oğlu Məmmədov
198
Və ya:
…
†Ω™∼Ψ⊇
〉⊄Ω≤πΤ⊃ΤΣÿ
ΘΣ™Ρ®
∴≤Τ⎯∨Κς…
]ψ∼Ψ∇Ωš
≈(4)
…
…_≤⎯∨Κς…
⌠⇑ΨΘ∨
:&†ΩΤ⇓ΨŸ⇒Ψ∅
†Πς⇓ΞΜ…
†ΠςΤ⇒Ρ®
Ω⇐κΨ∏Ψ♠⌠≤Σ∨
≈(5)
…
⊥◊Ω∧⎯šΩ⁄
⇑ΨΘ∨
ð&∠ΨΘΤŠΘΩ⁄
ΙΣ©Πς⇓ΜΞ…
Ω⎡Σ∑
Σ⊗∼Ψ∧ΘΩ♥√≅…
〉ψ∼Ψ∏Ω⊕<√≅…
≈(6)
“Hər bir hikmətli (yaxud dəyişilməsi mümkün olmayan)
iş o gecə hökm
(ayırd) olunur – Dərgahımızdan bir buyuruq olaraq! Həqiqətən, (peyğəmbər-
ləri) Biz göndəririk -Sənin Rəbbindən (bəndələrə) bir mərhəmət olaraq (ya
Peyğəmbər!). Şübhəsiz ki, O (hər şeyi)
eşidəndir, (hər şeyi) biləndir.” (əd-
Duxan:4-6)
Bu ayədə də Allah təala “Biz göndərdik” (birinci şəxsdə) dediyi halda,
sonradan O, (hər şeyi) eşidəndir, (hər şeyi) biləndir – cümləsi ilə üçüncü
şəxsə keçərək mənanı zehnlərdə möhkəmləndirir.
4
3. İkinci şəxsdən üçüncüyə keçmək:
Bununla bağlı ayələrə müraciət edək. Məsələn:
…
...
υϖ⎠ΠςΩš
…ς′ΞΜ…
⎯ψΣ⇒Ρ®
ℑ
γ∠<∏Σ⊃<√≅…
Ω⇑⎯ΤÿΩ≤Ω–Ω⎝
¬Ξ™ΨΤŠ
≈(22)
“...Siz gəmidə olduğunuz, gəmilər gözəl bir
külək vasitəsilə içərisində
olanları apardığı ... vaxt...” (Yunus:22)-məalındakı ayədə
"
متنك
"
- (ikinci
şəxs) kəlməsindən
"
مھب
"
(üçüncü şəxs) kəlməsinə bir keçid vardır. Digər
ayələrə nəzər salaq:
…
Ν…⎡ΣΤ∏Σ⎯ ≅…
Ω◊Πς⇒Ω•<√≅…
⎯ψΣ⇓Κς…
⎯ψΡ∇Σ–.Ω⎝⎯ƒΚς…Ω⎝
φ⎦⎝Σ⁄ΩιπΤ™ΣΤ
≈(70)
…
〉∩†ς≠ΣΤÿ
¬Ξ™⎯∼ς∏Ω∅
ξ∩†Ω™Ψ±ΨŠ
⇑ΨΘ∨
ξˆΩ∑ς′
ξ∃‡…Ω⎡⎯{Κς…Ω⎝
†φΤΤ™∼Ψ⊇Ω⎝
†Ω∨
Ψ©∼Ξ™ΩΤπΤ↑ΩΤ
〉♦Σ⊃⇓ςΚ‚⎮≅…
ΠΡϒς∏ΩΤΩ⎝
∃Σ⇐ΣκΤ⎯∅ΚΚς‚⎮≅…
⎯ψΣ⇓Κς…Ω⎝
†φΤΤΤ™∼Ψ⊇
φ⎦⎝ΣŸΨ∏ΗΤΩ
≈(71)
“Siz
də, zövcələriniz də sevinc içində Cənnətə daxil olun!
(Cənnətdə) onlar üçün qızıl teştlər və qədəhlər içində (yemək-içmək)
dolandırılacaqdır. Orada onların ürəkləri istəyən və gözlərini oxşayan hər
şey olacaqdır. Siz orada əbədi qalacaqsınız!” (əz-Zuxruf:70-71)
Bu iki ayədə Allah təala əvvəl “siz də, zövcələriniz də”
deyərək
ikinci şəxsdən üçüncüyə keçir, sonra yenidən üçüncü şəxsdən ikinciyə
keçməklə buradakı bəlağəti kifayət qədər artıraraq mənanı qüvvətləndirir.
Bu cür misalların sayını artırmaq olar:
…
...
:†Ω∨Ω⎝
ψΣπΤΤ∼Ω…ƒ∫
⇑ΨΘ∨
ξ〈λ⎡Ω{Ωƒ
φ⎦⎝ΣŸÿΞ≤ΣΤ
Ω©⎯–Ω⎝
ϑðΨ/≅…
ð∠ΜΞ⎤Τ;ΗΤðΤ√Ο⎝ΚΡ†ΩΤ⊇
Σ¬Σ∑
Ω⇐⎡Σ⊃Ψ⊕π∝Σ∧<√≅…
≈(39)
“...Allah
rizasını diləyərək verdiyiniz sədəqə (zəkat)
isə belə
deyildir. Bunu edənlər (dünyada mallarının bərəkətini, axirətdə isə öz
mükafatlarını) qat-qat artıranlardır!” (ər-Rum:39)
4
ص
٣٦۵
III
يشكرزلا
:
م نارقلا مولع يف ناھربلا
Qurani-Kərimdə təğlib və iltifat sənəti
199
Və ya:
…
...
Ω®ΘΩ≤Ω{Ω⎝
Σ¬Ρ∇⎯∼ς√ΜΞ…
Ω≤πΤ⊃Ρ∇<√≅…
ð⊄⎡Σ♥Σ⊃<√≅…Ω⎝
&Ω⇐†Ω∼π±Ψ⊕<√≅…Ω⎝
ð∠ΜΞ⎤;ΗΤΤς√Ο⎝ΚΡ…
Σ¬Σ∑
φ⎦⎝ΣŸΨ→.ΘΩ≤√≅…
≈(7)
“...(Allah)
küfrə, itaətdən çıxmağa və (Allaha) asi olmağa qarşı sizdə
nifrət oyatmışdır. Məhz belələri (bu xislət sahibləri) doğru yolda olanlardır!”
(əl-Hucurat:7)
Bu
ayədə də ikinci şəxsdən söhbət getdiyi halda, ayənin sonunda
üçüncü şəxsə bir keçid hiss olunur.
4. Üçüncü şəxsdən birinci şəxsə keçmək:
Bununla bağlı olan misallara müraciət edək:
…
Ω⇑ΗΤΩ™⎯Τ‰ΤΣ♠
ϖ⎟ΨϒΠς√≅…
υ⎫Ω≤Τ⎯♠ςΚ…
−Ψ®ΨŸ⎯‰ΤΩ⊕ΨŠ
⎯„⎯∼Τς√
φ⇔ΨΘ∨
ΨŸΨ•⎯♥Ω∧<√≅…
Ψζ…Ω≤φΤΤ™<√≅…
⎠ς√ΞΜ…
ΨŸΨ•⎯♥Ω∧<√≅…
†Ω±⎯Τ∈ΚΚς‚⎮≅…
⎟ΨϒΠς√≅…
†ΩΤ⇒Τ⎯{Ω≤ΗΤΤΩŠ
ΙΣ©Τς√⌠⎡ΤΩš
ΙΣ©ΩÿΞ≤Σ⇒ΤΨ√
⌠⇑Ψ∨
&:†Ω⇒ΨΗΤΤΩÿ…ƒ∫
ΙΣ©ΠςΤ⇓ΜΞ…
Ω⎡Σ∑
Σ⊗∼Ψ∧ϑð♥√≅…
Σ⁄κΨ±Ω‰Τ<√≅…
≈(1)
“Bəzi ayələrimizi göstərmək üçün bəndəsini (peyğəmbər
əleyhissəlamı) bir gecə (Məkkədəki) Məscidülhəramdan ətrafını mübarək
etdiyimiz (bərəkət verdiyimiz) Məscidüləqsaya (Beytülmüqəddəsə)
aparan
Allah pak və müqəddəsdir. O, doğrudan da, (hər şeyi) eşidəndir,
görəndir”(əl-İsra:1) Ayədə-“
لايل هدبعب ىرسا” “bəndəsini gecə vaxtı apardı ”-
üçüncü şəxsdə işləndiyi halda,sonradan Allah təala:- “
هلوح انكراب” “Ətrafını
mübarək etdik”-deməklə birinci şəxsə keçir.
Və ya:
…
...
υ⎠Ωš⎯⎝ςΚ…Ω⎝
ℑ
ΠΞ™Σ®
]∫:†Ω∧Ω♠
&†Ω∑Ω≤⎯∨ςΚ…
†ΘΩ⇒ΘΩΤÿΩƒΩ⎝
ƒ∫:†Ω∧ϑð♥√≅…
†ΩΤπ∼Τ⇓ϑ〉Ÿ√≅…
...
≈(12)
“...O, (Allah) hər bir göyün işini özünə vəhy edib bildirdi. Biz aşağı göyü
(dünya səmasını) qəndillərlə (ulduzlarla) bəzədik...” (Fussilət:12)
Bu ayədə də eyni şəkildə“O,(Allah)hər bir
göyün işini özünə vəhy edib
bildirdi”-cümləsi ilə üçüncü şəxsdən söhbət getdiyi halda, “Biz aşağı
göyü(dünya səmasını) qəndillərlə (ulduzlarla) bəzədik deməklə birinci şəxsə
bir keçid görünür.”
…
⎯ψς√Κς…
Ω≤ΩΤ
ΘΩ⇐Κς…
ϑðΩ/≅…
Ω©Ω∞⇓Κς…
Ω⇑Ψ∨
Ψ∫:†Ω∧ϑð♥√≅…
_∫:†Ω∨
†ΩΤ⇒⎯–Ω≤⎯ςΚς†ΩΤ⊇
−Ψ©ΨΤŠ
ξ‹.Ω≤Ω∧ς’
†[Τ⊃Ψ∏ΩπΤΘΣ∨
&†Ω™ΣΤ⇓.Ω⎡<√ςΚ…
...
≈(27)
“(Ya Peyğəmbər!) Məgər Allahın göydən bir yağmur yağdırdığını
görmürsənmi?! Sonra biz onunla növbənöv meyvələr yetişdirdik...”
(Fatir:27)
Bu ayədə
لزنا feli
üçüncü şəxsdə olduğu halda,
انجرخاف feli birinci şəxsdə
işlədilmişdir.
Digər ayələrdə də bu cür keçidlərin şahidi olmaq mümkündür:
…
⎟ΨϒΠς√≅…
Ω™Ω⊕Ω–
Σ¬Ρ∇ς√
ð≥⎯⁄ΚΚς‚⎮≅…
…_Ÿ⎯™Ω∨
ð∠ς∏Ω♠Ω⎝
⌠¬Ρ∇ς√
†φΤΤΤ™∼Ψ⊇
⎯„Σ‰ΤΣ♠
Ω©Ω∞⇓Κς…Ω⎝
Ω⇑Ψ∨
Ψ∫:†ΤΩ∧ΘΩ♥√≅…
_∫:†Ω∨
†ΩΤ⇒⎯–Ω≤πΤΤςΚς†ΩΤ⊇
,−Ψ©ΨŠ
†_–.Ω⎝⎯ƒΚς…
⇑ΨΘ∨
ΩΤ‰ΠςΤ⇓
υ⎠ΠςΤΩ→
≈(53)