Бакы дювлят университети илащиййат факцлтясинин
Yüklə 1,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- مكرطف يذلا نودبعت لا مكل امو
Nəsrulla Naib oğlu Məmmədov 200 “O (böyük Allah) ki, yer üzünü sizin üçün döşəmiş (döşək etmiş) orada sizin üçün yollar salmış, göydən yağmur yağdırmışdır. Biz o yağmurla növbənöv bitkilərdən cütlər yetişdirmişik” (Taha:53) Ayədə“O(böyük Allah) ki, yer üzünü sizin üçün döşəmiş (döşək etmiş) orada sizin üçün yollar salmış, göydən yağmur yağdırmışdır”-deməklə üçüncü şəxs bildirildiyi halda“Biz o yağmurla növbənov bitkilərdən cütlər yetişdirmişik” deməklə isə birinci şəxsə keçilir. 5. Üçüncü şəxsdən ikinci şəxsə keçmək: Quranda bununla bağlı çoxlu misallar mövcuddur.Məsələn: … Ν…⎡Ρ√†ΩΤ∈Ω⎝ ΩϒΩΠςΤ≅… Σ⇑ΗΤΩ∧⎯šΘΩ≤√≅… …_Ÿς√Ω⎝ ≈(88) … ⎯ŸΤΩ⊆ςΠ√ ⌠¬ΣΤ⎯Λ⎤Ψ– †Λ[ΤΤΤ⎯∼ΤΩ→ ϑ…⊥ ΞΜ… ≈(89) “(Müşriklər:) “Rəhman Özünə övlad götürmüşdür!”-dedilər. Siz, doğrudan da, olduqca pis bir şey etdiniz (çox böyük-böyük danışdınız)!” (Məryəm:88-89) Ayədən göründüyü kimi Allah təala " اوؤاج دقل " deyil, məhz " متئج دقل " deyərək üçüncü şəxsdən ikinciyə keçməklə, ayəni dinləyənlər üçün bir rahatlıq yaratmaqla ayənin bəlağət və fəsahətini daha da artırır. Bu cür misalların sayını artırmaq mümkündür. Tədqiqatın həcmi imkan vermədiyindən bununla kifayətlənirik. Görəsən,Qurandakı bu iltifat hadisəsinin məramı nədir,nədən ötrü işlənmişdir və nə kimi faydaları vardır? Qeyd etmək lazımdır ki,Qurandakı bir vəziyyətdən digərinə keçmənin (əl-iltifatın) müxtəlif faydaları vardır. Onun ümumi faydalarından biri, oxucunu və dinləyicini yormamaqdan ötrü, onun diqqətini Quran ayələrinə daha möhkəm cəlb etməkdən ötrü bir üslubdan digərinə keçmək yolu ilə rahatlıq yaratmaqdır. Əksər alimlərin fikri belədir ki, əgər söhbət sona qədər eyni bir üslubda davam edirsə, bu yeknəsəkliyə səbəb olur və ətrafdakıları yormağa başlayır. 5 Lakin bununla yanaşı, Uca Allah bəlağət və fəsahəti qorumaqla bəzən vahid üslubdan istifadə etməklə ayələrini insanlara bildirir. Bu hal da yalnız ilahi kəlamda özünü tam dolğunluğu ilə göstərməkdədir. 6 Məsələn: … ΘΩ⇐ΜΞ… Ω⇐κΨ∧Ψ∏π♥ΤΣ∧<√≅… γŒΗΤΩ∧Ψ∏Τ⎯♥Σ∧<√≅…Ω⎝ Ω⇐κΨ⇒Ψ∨⎯⎣Σ∧<√≅…Ω⎝ γŒΗΤΩΤ⇒Ψ∨⎯⎣Σ∧<√≅…Ω⎝ φ⎦κΨΨ⇒ΗΤΩ⊆<√≅…Ω⎝ γŒΗΤΤΩΨ⇒ΗΤΩ⊆<√≅…Ω⎝ Ω⇐κΨ∈ΨŸΗΤϑð±√≅…Ω⎝ γŒΗΤΩΤ∈ΨŸΗΤϑð±√≅…Ω⎝ Ω⇑ÿΨ⁄ΨιΗΤϑð±√≅…Ω⎝ γ‹.Ω⁄ΨιϑðΗΤ±√≅…⎝ Ω⇐κΨ⊕Ψ↑ΗΤΩ<√≅…Ω⎝ γŒΗΤΤΩ⊕Ψ↑ΗΤΤΩ<√≅…Ω⎝ 5 ص ٢١٩ II م ريسفتلا ملع يف ريسملا داز:يزوجلا نبا نيدلا سمش 6 ةلصلا ةلص . ص ٨٧ : ريبزلا نب رفعجوبا Qurani-Kərimdə təğlib və iltifat sənəti 201 Ω⇐κΨ∈ΠΨŸΩ±ΩΤΣ∧<√≅…Ω⎝ γŒΗΤΤΩΤ∈ΠΨŸΩ±ΩΤΣ∧<√≅…Ω⎝ Ω⇐κΨ∧ΜΞ⎤Τ;ΗΤΤϑð±√≅…Ω⎝ γŒΗΤΩ∧ΞΜ⎤;ΗΤΤϑð±√≅…Ω⎝ φ⎦κΨℵ≠Ψ⊃ΗΤΩ™<√≅…Ω⎝ ⌠¬Σ™Ω–⎝Σ≤ΣΤ⊇ γŒΗΤςℵ≠Ψ⊃ΗΤΩ™<√≅…Ω⎝ φ⇔ΤÿΞ≤Ψ{.Πςϒ√≅…Ω⎝ ϑðΩ/≅… …_⁄κΨ‘ς® γ‹.Ω≤Ψ{.Πςϒ√≅…Ω⎝ ΠςŸΩΤ∅ςΚ… ϑðΣ/≅… ¬Σ™ς√ ⊥〈Ω≤Ψ⊃πΤ⎜⊕ΩΘ∨ …[≤Τ⎯–ςΚ…Ω⎝ †_Τ∧∼Ψℵ≠Ω∅ ≈(35) “Həqiqətən, Allah məhz müsəlman kişilər və qadınlar, mömin kişilər və qadınlar, (Allaha) müti kişilər və qadınlar, doğrudanışan kişilər və qadınlar, səbirli kişilər və qadınlar, təvazökar (yalnız Allah qarşısında kiçilən) kişilər və qadınlar, ayıb yerlərini (zinadan) qoruyub saxlayan kişilər və qadınlar, və Allahı çox zikr edən kişilər və qadınlar üçün (axirətdə) məğfirət (bağışlanma) və böyük bir mükafat (Cənnət) hazırlamışdır!” (əl-Əzhab:35) Bu ayədə on qrup adam xatırlanır və hamısı da bir üslub daxilində qeyd olunur. Qurandakı bir vəziyyətdən digərinə keçmənin xüsusi faydalarına gəldikdə, bu, üslubun özünün dəyişilməsi ilə əlaqədar olaraq müxtəlif cür ola bilir. Onlardan bir neçəsini qeyd edə bilərik: a) (İkinci şəxsi) təzim etmək istədikdə: … ΣŸ⎯∧Ω™<√≅… Ψ©Πς∏Ψ√ ϑγ‡Ω⁄ φ⎦κΨ∧ς∏ΗΤΩ⊕<√≅… ≈(2) “Həmd (şükr və tərif) olsun Allaha, aləmlərin Rəbbinə” (əl-Fatihə:2) Göründüyü kimi Allaha həmd üçüncü şəxsdə göstərilir. Daha sonra, beşinci ayədə isə – … Ω∉†ΠςΤÿΜΞ… ΣŸΣ‰Τ⎯⊕ΩΤ⇓ ð∉†ΠςΤÿΜΞ…Ω⎝ 〉⎦κΨ⊕ΩΤ⌠♥ΩΤ⇓ ≈(5) “Biz yalnız Sənə ibadət edirik və yalnız Səndən kömək diləyirik” (əl- Fatihə:5). Surənin sonuna qədər bu üslub özünü göstərməkdədir. Bu ayədə sanki bir əxlaq və ədəb normalarına riayət etmə nəzərə çarpır.Ayədə ikinci şəxs təzim olunur. b) Bir məsələyə diqqəti yönəltmək: … ƒ⎠ΨΤ√†Ω∨Ω⎝ :‚Ω ΣŸΣ‰⎯∅ςΚ… ⎟ΨϒΠς√≅… ⎠ΨΤ⇓Ω≤ς≠ΩΤ⊇ Ψ©Τ⎯∼ς√ΜΞ…Ω⎝ φ⎦⎡Σ⊕Ω–⌠≤ΣΤ ≈(22) “Axı mən niyə məni yaradana ibadət etməməliyəm?! Siz də (qiyamət günü) Onun hüzuruna qaytarılacaqsınız!” (Yasin:22) Əslində, bu ayədən məna – (مكرطف يذلا نودبعت لا مكل امو) – “Sizi yaradana niyə ibadət etməməlisiniz?!”-deməkdir. Lakin o şəxs, sanki özünə nəsihət verirmiş kimi müraciət edir, əslində isə o, həmin şəxslərə özünün ibadət etməyindən danışarkən onları nəzərdə tutur və özünə istədiyini onlar üçün də arzuladığını izhar edir. Bildirilir ki, " نوعجرت هيلإو " – “Onun hüzuruna qaytarılacaqsınız!” Daha sonrakı ayədə isə – Yüklə 1,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|