Bayram Apoyev
Yüklə 1,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
26 A a ma mən istəyirdim ki, bir rayon da Gəncədə Nizaminin adını daşı- sın. Bir vaxt da xalqımız üçün, eyni zamanda da Gəncə üçün, – çün- ki Nizami də gəncəlidir, Nizami deyəndə Gəncə düşünürsən” (yenə orada, səh.52). H.Əliyevin 1998-ci il 30 mart tarixli sərəncamından: “Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, dahi şair və mütəfəkkir Ni- zami Gəncəvinin xatirəsini əbədiləşdirmək məqsədilə qərara alıram: 1. Nizami Gəncəvinin Sankt-Peterburq şəhərində abidəsinin qoyulması haqqında Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirli- yinin Sankt-Peterburq meriyası ilə razılaşdırılmış təklifi qəbul olunsun. 2. Azərbaycan Respublikası tərəfindən qoyulacaq abidə Sankt-Peterburq şəhərinə hədiyyə edilsin. 3. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti Nizami Gən- cəvinin Sankt-Peterburq şəhərində abidəsinin ucaldılması ilə bağlı tədbirlərin həyata keçirilməsi təmin etsin” (yenə orada, səh. 95). Bu fakta müəllim onu da əlavə edir ki, həmin sərəncamın hə- yata keçirilməsi nəticəsində 2002-ci ildə S.Peterburq şəhərində dahi şairin abidəsi ucaldılmış, 2011-ci ildə – 870 illik yubileyi ərəfəsində isə həmin abidənin ətrafında Nizami Gəncəvi adına bağ salınmışdır. Bu bağ H.Əliyev Fondunun Rusiya Federasiyasındakı nümayəndəli- yinin layihəsi əsasında salınmışdır. Həmin bağın açılışında H. Əliyev Fondunun Rusiya Federasiyasındakı nümayəndəliyinin pre- zidenti, dahi öndərin nəvəsi Leyla Əliyeva iştirak və çıxış etmişdir. Azərbaycan Respublikasının prezidentliyə namizəd Heydər Əliyevin 1998-ci il oktyabrın 7-də Gəncədə seçicilərlə görüşdə nitqindən: Dünyada hər bir xalq, millət öz tarixi, mədəniyyəti ilə, bəşər xəzinəsinə verdiyi töhfələrlə tanınır. Azərbaycan xalqı çox- minlik, çoxəsrlik tarixində bəşər mədəniyyətinə əvəzsiz, dəyərli töh- fələr vermişdir. Bunda Gəncənin, gəncəlilərin xüsusi yeri var. Azər- baycan xalqının tarixini, mədəniyyətini, ədəbiyyatını, şeirini Şərq aləmində, bütün dünyada Nizami Gəncəvi ilə tanıyırlar. Azərbay- cana və Azərbaycan xalqına təkcə Nizami Gəncəvi kimi dahi bir 27 A a şəxsiyyət bağışladığına görə Gəncə torpağı, Gəncə xalqı, gəncəlilər əbədi minnətdarlığa layiqdirlər. Nizami Gəncəvi məktəbi Gəncədə də, Azərbaycanın başqa diyarlarında da davam etmişdir. Bu gün də bizim ədəbiyyatımızın, şeirimizin, mədəniyyətimizin əsas mənbələrindən biri Nizami Gən- cəvi yaradıcılığı, onun əsərləri – "Xəmsə"si – poemalarıdır" (yenə orada, səh.114 – 115). Qeyd olunan tərbiyəvi faktların və nümunələrin həm tarix, həm də ədəbiyyat dərslərində fənlərarası əlaqənin yaradılması yolu ilə öyrədilməsi təlim-tərbiyə baxımından daha səmərəli nəticə verir. Həm də məsələnin belə qoyuluşu hər iki dahi şəxsiyyətə (N.Gəncəvi və H.Əliyev) hörmət və ehtiram hisslərinin yaranmasına əlverişli şərait yaradır, dərsdə varislik prinsipinin tətbiqini təmin edir. Tarix dərslərində dahi şairin irsini dərindən öyrənmək, onun şəxsiyyəti və sənəti haqqında daha müfəssəl məlumat verməklə N.Gəncəvinin eyni zamanda böyük tarixçi alim olduğunu sübut etmək yollarından biri "Xəmsə"də təsvir olunan tarixi hadisələrin və tarixi şəxsiyyətlər haqqında bədii materialların real tarixi faktlarla müqayisəli öyrədilməsidir. Bu baxımdan onun yaradıcılığının zirvə- si olan "İsgəndərnamə" əsərində daha geniş elmi-bədii material vardır. Son dövrlərədək elmi mənbələrdə və ədəbiyyat dərsliklərin- də İsgəndərin Azərbaycanda olması dahi şairin təxəyyül və fan- taziyası kimi qələmə verilmişdir. Halbuki, son dövrlərdə aparılan elmi araşdırmalar sübut edir ki, dahi şair “Xəmsə”ni, o cümlədən İs- gəndərnaməni yazarkən tarixi hadisələrin təsviri zamanı yalnız öz fantaziyasının gücünə arxalanmamış, eyni zamanda müxtəlif dillər- dəki qədim elmi mənbələrə əsaslanmışdır. “Nizami yaradıcılığında ədəbi əlaqə məsələləri” məqaləsində oxuyuruq: “İsgəndərnamə”də Fateh Şahın Azərbaycanda olması da təsvir edilir. İsgəndərin Azər- baycana yürüşü qətiyyən şair təxəyyülünün uydurması deyil, səhih, faktlara əsaslanan tarixi bir həqiqətdir. Bunu görkəmli alimimiz, filologiya elmləri doktoru Elməddin Əlibəyzadə ciddi axtarışlar və araşdırmalar nəticəsində tutarlı elmi dəlillərlə inandırıcı şəkildə sübuta yetirmişdir (45). 28 A a Qeyd olunan məsələlər haqqında müəllimlərimiz son illərdə işıq üzü görmüş bir sıra dəyərli monoqrafiyalardan (54, 55, 56) geniş məlumat toplaya və şagirdləri də bu işə cəlb edə bilərlər. “İsgəndərnamə” əsərində təsvir olunan tarixi hadisələrin müqayisəli təhlilinə həm Azərbaycan tarixinin bu dövrə aid mövzu- larının, həm Qədim və orta əsrlər tarixinin müvafiq dövrünün, həm də ədəbiyyat dərslərində N.Gəncəvi yaradıcılığının öyrədilməsi zamanı müəyyən yer vermək mümkün və zəruridir. Dahi şairə hörmət və məhəbbət hisslərinin şagirdlərdə aşılan- ması baxımından əhəmiyyətli fənlərin biri də coğrafiyadır. Huma- nitar fənlər sisteminə daxil olan iqtisadi coğrafiya kurslarında belə imkanlar daha genişdir. Azərbaycanın iqtisadi və sosial coğrafiyası, Dünyanın iqtisadi və sosial coğrafiyası kurslarının tədrisi prosesin- də həmin imkanlardan bəzilərini nəzərdən keçirək. Məlumdur ki, Azərbaycanın iqtisadi və sosial coğrafiyası kursunda ölkəmizin ayrı-ayrı iqtisadi rayonlarının və iri şəhərlərinin öyrədilməsinə geniş yer verilir. Fənn proqramının verdiyi bu imkan- lardan istifadə edən müəllim, Gəncə - Qazax iqtisadi rayonunun ən böyük, respublikamızın isə ikinci şəhəri olan Gəncə haqqında məlumat verərkən onun qədim mədəniyyət mərkəzi olması faktı üzərində xüsusi dayanmalı, bu şəhərin dünya miqyasında elm və mədəniyyət mərkəzi kimi tanınmasında N.Gəncəvinin böyük rolu olduğunu önə çəkməlidir. Bu fikri əsaslandırmaq üçün ümummilli liderimiz H.Əliyevin Gəncə şəhəri və N. Gəncəvi haqqındalı aşağı- dakı sözlərindən istifadə səmərəli nəticə verə bilər: “Nizami deyəndə Gəncə düşünürəm... (52, 52). ... Azərbaycana və Azərbay- can xalqına təkcə Nizami Gəncəvi kimi dahi bir şəxsiyyət bağışla- dığına görə Gəncə torpağı, Gəncə xalqı, gəncəlilər minnətdarlığa layiqdirlər” (yenə orada, səh.144) Qeyd olunan mövzunun – Gəncə – Qazax iqtisadi rayonunun tədrisi zamanı müasir təlim texnologiyalarından və interaktiv me- todlardan istifadə etməklə az vaxt ərzində həm dahi şair, həm də onun doğma vətəni Gəncə şəhəri haqqında dərin və əhatəli, sistemli və əyani biliklər vermək mümkündür. Yüklə 1,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|