“BƏYƏNİLMİŞDİR” “TƏSDİq ediRƏM”

12 

 

3.8.3 Aldehid və ketonlarda σ-karbon atomunun CH-turşuluq mərkəzinin iştirakı    

   ilə gedən reaksiyalar. Enolyat ionunun quruluşu. Keto-enol tautometriya. Aldol   

   və kroton kondensləşməsi. 

3.8.4. Aldehid və ketonların oksidləşməsi və reduksiyası. Aldehid və ketonların  

   oksidləşmə fərqləri. Katalitik reduksiya. Formaldehid (formalin), asetal-dehid,  

   xloral (xloralhidrat), akrolein, benzaldehid, aseton, tsikloheksanon, asetofenon,  

   benzofenon  Aldehid və ketonların təyini. 

3.8.5. Xinonlar. Alınması və xassələri. Xinonların α, β-doymamış tsiklik ketonlar  

   kimi xassələri. Benzoxinonlar, naftoxinonlar. K  vitamini, Antraxinon 

3.9. Karbon turşuları.Təsnifatı, adlandırılması, alınması fiziki və kimyəvi  

   xassələri. 

3.9.1. Monokarbon turşuları. Karboksil qrupu və karboksilat ionunun quruluşu.  

   Turşuluq xassəsi və onun əvəzedicilərinin elektron effektindən asılıılğı. Sp

2

- 

   hibridləşmiş karbon atomunda nufleofil əvəzolma reaksiyaları.Turşu və əsasi  

   kataliz. Asilləşmə reaksiyaları. Anhidridlər və halogenanhidridlər fəal  

   asilləşdirici agentlər kimi. Mürəkkəb efirlər. Alınması və xassələri. Efirləşmə,  

   turşu və qələvi mühitdə hidroliz. Karbon turşularının amidləri. Alınması, amid  

   qrupunun quruluşu, xassələri. Hidroliz, parçalanma, dehidratasiya. Nitrillər,  

   alınması, xassələri.Karbon turşularının karbohidrogen radikalının iştirakı ilə  

   gedən reaksiyalar. Halogenləşmə. α-halogenəvəzli turşuların α-hidroksi, α- 

   amin, α, β-doymamış törəmələrinin alınmasında rolu. Mürəkkəb efir  

   kondensləşməsi, β-oksoturşu və β-diketonların alınması, α, β-doymamış  

   turşularda birləşmə reaksiyalarının və aromatik turşularda elek-trofil  

   əvəzolmanın istiqamətinə karboksil qrupunun təsiri. Qarışqa, sirkə, badam,  

   propion, yağ, izovaleriyan, akril, metakril, benzoy və s. turşuları. Poliakrilatlar,  

   polimetakrilatlar. Karbon və qeyri-üzvi turşuların əczaçılıqda istifadə olunan  

---

13 

 

 mürəkkəb  efirləri.  Lipidlər.  Sadə  və  mürəkkəb  lipidlər.  Təsnifatı.  Canlı 

orqanizmdə  rolu.Triasilqliserinlər  (yağlar,piylər).  Yağlar  və  piylərin  hidrolizi, 

hidrogenləşməsi.Yağlar  və  piylərin  ion  ədədi,  sabunlaşma  ədədi.  Mürəkkəb 

lipidlərin  alınması  və  xassələri.  Sabun  və  onun  xassələri.  Sabunların  sintetik 

əvəzləyiciləri. Mumlar. Yüksək biratomu spirtlər (setil, miristil spirtləri). Arı şanı. 

Qliserinin  qeyri-üzvi  turşularla  efiri.Qliserin  mono,  di-  və  trinitratlar. 

Fosfolipidlər (fosfatidilkolaminlər, fosfatidilxolin-lər,  fosfatidilserinlər). 

3.9.2. Dikarbon turşuları. Spesifik xüsusiyyətləri. ilk homoloqların yüksək  

   turşuluğu, oksalat və malon turşularının dikarboksilləşməsi. Malon efirinin C-H  

   turşu xassələri, onun karbonionunun quruluşu. Stabilliyə təsir edən amillər.  

   Malon efiri əsasında sintezlər. Karbon turşularının alınması. Tsiklik  

   anhidridlərin yaranması (kəhrəba, qlütar, malein turşuları). Ftal turşusu, ftal  

   anhidridi, ftalimid. Fenolftalein, indikator  xassəsi. 

3.9.3 Karbonat turşusu və onun törəmələri. Fosgen, xlorkarbonat efiri, karbamin  

   turşusu və onun efirləri (uretanlar). Karbamid (sidik cövhəri), alınması,  

   xassələri, duzların əmələ gəlməsi, hidrolizi, nitrit turşusu ilə qarşılıqlı təsiri.  

   Biuretin yaranması. Biuret reaksiyası.Quanidin, əsas xassələri. 

3.9.4. Sulfoturşular. Adlandırılması, alınması. Turşuluq xassəsi, duz əmələ gəl- 

   məsi. Aromatik birləşmələrin desulfolaşması. Turşularda nukleofil əvəz-olma,  

   fenolların alınması. Sulfoturşuların funksional törəmələri: efirlər, amidlər,   

    xloranhidridlər. 

3.9.5. Polikondensləşmiş yüksək molekullu birləşmələr. Dikarbon turşularının  

    diaminlərlə polikondensləşməsi. Neylon. Karbolaktam polimerləşməsi (kap- 

     ron).  Dikarbon turşularının etilenqlikolla polikondensləşməsi (lavsan). Poli- 

     siloksanlar. 

4.  Heterofunksional üzvi birləşmələr. 

4.1.Heterofunksional karbon turşuları. 

---

14 

 

  4.1.1.Alifatik oksiturşular. Alınması və kimyəvi xassələri. α-, β-, ϒ- hidroksi- 

     turşuların spesifik reaksiyaları. Laktonlar, laktidlər. Birəsaslı (süd), ikiəsaslı  

     (çaxır, alma) və üçəsaslı (limon) turşular. Krebs tsikli. 

4.1.2. Fenolturşular. Salisil turşusu, alınması və xassələri. Salisil turşusunun    

    təbabətdə istifadə edilən efirləri: metilsalisilat, fenilsalisilat, asetilsalisilat.        

    p-aminsalisil turşusu (PAST). Aşılayıcı maddələr haqqında anlayış (Hall  

    turşusu). 

4.1.3. Oksoturşular. Alınması və xassaələri. Bikarbonil birləşmələrin (Asetil-ase- 

    ton, asetosirkə efiri, oksalosirkə turşusu) keto-enol tautomeriyası. Aseto-sirkə  

    efiri əsasında karbon turşuları ilə ketonların sintezi. Aldehidturşular (qlioksil  

    turşusu) və keton turşulari (piroüzüm, ketosirkə, oksalosirkə, α-ketoqlutar  

    turşuları). 

4.1.4. Aminturşular. Alınması və xassələri.α, β, ϒ-aminturşuların səciyyəvi  

    reaksiyaları. Laktamlar, diketopiperazinlər. Alanin, amin  yağ turşusu. 

4.1.5. α-Aminturşular, peptidlər, zülallar. α-aminturşuların quruluşu, təsnifatı,    

    stereoizomerliyi, alınması və xassələri. Peptid qrupunun quruluşu. Peptid və  

     zülalların quruluşu və xassələri. Peptidlərə aid olan bəzi hormonlar  (oksi- 

     tosin,vazopressin,insulin) və antibiotiklər. 

 4.1.6. p-Aminbenzoy turşusu, təbabətdə tətbiq olunan bəzi törəmələri: anestezin,     

     novokain , novokainamid. p-aminbenzoy (antranil) turşusu. 

 4.2. Sulfanil turşusu. Alınması, kimyəvi  xassələri. Sulfanilamid dərman  

     preparatlarının ümumi quruluş prinsipləri. 

4.3. Aminspirtlər və aminfenollar. Biogen aminlər: 2-aminetanol (kolamin), xolin,  

    asetilxolin, adrenalin, noradrenalin, p-aminfenol və onun təbabətdə   

            tətbiq olunan  bəzi törəmələri: fenasetin, fenetidin, parasetamol. 

5. Karbohidratlar. Ümumi xüsusiyyətləri, təbiətdə yayılması,bioloji əhəmiyyəti. 

---

15 

 

 5.1.  Monosaxaridlər.  Təsnifatı  (aldozalar,  ketozalar).  Stereoizomerlik  D-  və  L-

stereokimyəvi  sıra.  Açıq  və  tsiklik  formalar.  Furanoz  və  piranozlar.  Xeuors 

formulları:  α-və  β-anomerlər.  Mutarotasiya.  Konformasiyalar.  Spirt  hidrok-

sillərinə  aid  reaksiyalar,sadə  və  murəkkəb  efirlərin  əmələ  gəlməsi.  Yarım-

asetal  hidroksilinə  aid  reaksiyalar.  Aldozaların  reduksiyaedicilik  xüsusiyyəti, 

qlükozidlərin  əmələ  gəlməsi.  Monosaxaridlərin  epimerləşməsi.  Mono-

saxaridlərin  oksidləşməsi.  Qlükon,  qlikar  və  qlükuron  turşularının  alınması. 

Monosaxaridlərin  poliollara  reduksiyası.  Heksoza  və  pentozaların  təyini 

reaksiyaları  Pentoza:  D-ksiloza,  D-riboza,  D-arabinoza.  Heksozalar:  D-qlü-

koza,  D-qalaktoza,  D-mannoza,  D-fruktoza.  Dezoksişəkərlər:  D-riboza,  L-

ramioza.  Aminşəkərlər:  D-qlükozamin,  D-qalaktozamin,  D-sorbit,  D-qlü-

kuron, D-qalakturon, D-qlükon turşuları. Askorbin turşusu (S vitamini). 

5.2. Oliqosaxaridlər. Quruluşu, adlandırılması. Reduksiya olunan və reduk-  siya  

olunmayan  disaxaridlər.  Reduksiya  olunan  disaxaridlərin  tautomerliyi, 

hidrolizi. Maltoza,  sellobioza, laktoza, saxaroza. 

5.3.  Polisaxaridlər.  Quruluşu.  Homo-  və  heteropolisaxaridlər.  Polisaxaridlərin 

sadə  və  mürəkkəb  efirləri,  asetatlar,  nitratlar.  Metil-,  karboksimetil-  və  dietil-

aminmetilsellüloza,  onların  təbabətdə  tətbiqi.  Polisaxaridlər  və  onların 

efirlərinin  hidrolizə  münasibəti.  Nişasta  (amiloza,  amilopektin),  sellüloza, 

dekstranlar,  insulin,  pektin  maddələri.  Amiloza  və  sellülozanın  fəza  quruluşu. 

Heteropolisaxaridlər  haqqında  anlayış  (hialurin  turşusu,  heparin,  xondroitin-

sulfatlar) 

6.  Heterotsiklik birləşmələr. 

6.1.  Beşüzvlü  bir  heteroatomlu  heterotsiklik  birləşmələr.  Quruluşu,  adlandırıl- 

ması. Furan, tiofen, pirrol. Pirrolun turşu əsaslıq xassələri. Elektrofil əvəzolma 

reaksiyaları,  əvəzolma  qaydası.  Nitrolaşma,  bromlaşma  reaksiya-larının 

---

16 

 

xüsusiyyətləri.  Furfurol,  5-nitrofurfurol  semikarbazon  (furasilin).  Benzopirrol 

(indol), β-indolilsirkə turşusu. Porfin davamlı tetrapirrol aromati sistem kimi. 

6.2.  Beşüzvlu  iki  heteroatomlu  heterotsikllər.  Quruluşu,  adlandırılması.  Pirazol, 

imidazol,  tiazol,  oksazol.  Turşuluq,  əsaslıq  xasələri.  Pirazol  və  imida-zolda 

elektrofil  əvəzolma  reaksiyaları  (nitrolaşma,  sulfolaşma).  Pirazolun  və  onun 

tautomerliyi.  Pirazolun  dərman  preparatları:  antipirin,  amidopirin,  analgin, 

butadion.  Asetosirkə  efiri  əsasında  antipirin  və  amidopirinin  sintezi. 

İmidazolun  törəmələri  histidin,  histamin,  benzimidazol,  dibazol.  Tiazolidin. 

Penisillin. Antibiotiklərin quruluşu haqqında anlayış. 

6.3. Altıüzvlü heteroatomlu heterotsikllər. 

6.3.1. Azinlər. Quruluşu,  adlandırılması.  Aromatik  törəmələri:  piridin,  xinolin, 

izoxinolin.  Əsas    xassələri.    Elektrofil    əvəzolma    reaksiyaları    (sulfolaşma, 

nitrolaşma,    halogenləşmə).    Piridin  azot    atomunun    passivləş-dirici      təsiri, 

piridin  və    xinolində  əvəzolma  yeri.  Nukleofil  əvəzolma  reaksiyaları.    (amin-

ləşmə,  hidroksilləşmə).  Piridinin hidroksi törəmələrinin laktim-laktam   tauto-

merliyi. Piridinin  nukleofil   xassəsi.  

          Piridinin  homoloqları: α, β, ϓ - pikolinlər, onların  oksidləşməsi. Nikotin 

və izonikotin turşuları. Nikotin turşusunun amidi (PP Vitamini),  izonikotin  

     turşusu  hidrazidi  (izoniazid), ftivazid. Piperidinin əsas  xassələri.  Skraup  

     reaksiyası  vasitəsilə  xinolinin  sintezi. 8-hidroksixinolin (oksin) və  onun  

     təbabətdə istifadə edilən törəmələri. 

6.3.2. Piran qrupu. α- və β-piranlar və α- və β- pironlar. Pirilium duzları, onların 

aromatikliyi.  Benzpironlar:  xromon,  kumarin,  flavon  və  onların  törəmələri. 

Flavonidlər.  Luteolin,  kversetin,  rutin.  Flavin  və  onun  hidroksi  törəmələri 

(katexinlər) Tokoferol. 

6.4.  Altıüzvlü iki heteroatomu heterotsikllər. Quruluşu, adlandırılması.     

  

---

17 

 

   Diazinlərin  aromatik nümayəndələri: pirimidin, pirazin, piridazin. Pirimidin,   

   onun hidro-gen və amintörəmələri: urasil, timin, sitozin. Nuklein əsaslarının  

   laktim-laktam tautomerliyi. Barbitur turşusu,alinması, laktim-laktam və   

   keto-enol tautomerliyi. Turşuluq xassələri. barbitur turşusunun törəmələri:   

  barbital, fenobarbital, tiamin (B

1

 Vitamini). Oksazin,  fenoksazin. Tiazin,    

  fenotiazin 

6.5. Yeddiüzvlu heterotsikklər. Diazpin, benzodiazepin. Benzodiazepin   

  sırası dərman maddələri. 

6.6. Kondensləşmiş heterotsiklik sistemlər. Purinin aromatikliyi. Purinin   

    hidrogen  və  amintörəmələri:  hidroksantin,  ksantin,  sidik  turşusu,  adenin,  

quanin. Laktim-laktam tautomerliyi. Sidik turşusunun turşuluq xassələri, onun 

duzları  (uratlar).  Metilləşmiş  ksantinlər:  kofein,  teofilin,  teobromin. 

Metilləşmiş ksantinlərin təyini reaksiyaları. 

6.7. Nukleozidlər, nukleotidlər. Purin və pirimidin nukleotidləri. Quruluşu, adlan-

dırılması.  Nuklein  əsaslarının  karbohidrat  qalığı  ilə  rabitəsinin  xususiyyətləri,   

onlar  əsasında  dərman  maddələri.  Nukleotidlər.  Quruluşu.  Nukleozidtsiklo-

fosfatlar.  Nukleozidpolifosfatlar.  Nulkeotidlərin  hidrolizə  münasibəti.  ATF, 

NAD,  NADH  kofermentlər.  Ribonuklein  (RNT)  dezoksi-ribonuklein  (DNT) 

turşuları. Nuklein turşularının əhəmiyyəti. 

  6.8. Alkaloidlər. Kimyəvi təsnifatı. Əsas xassələri, Piridin qrupu alkaloidləri:  

    nikotin, anabazin. Xinolin qrupu alkaloidləri, xinin. İzoxinolin və alkaloidləri: 

    izixinolinfenantren alkaloidləri: papaverin, morfin, kodein. Tropan qrupu   

    atropin, kokain. 

7.  İzoprenoidlər. 

  7.1.  Terpenoidlər. İzopren qaydası. Təsnifatı. Monoterpenlər. Atsiklik (sitral və 

onun törəmələri), monotsiklik (limonen), bitsiklik (α-pinen, borneol, kam-fora) 

terpenlər.  α-pinendən  və  bornilasetatdan  kamforanın  sintezi.  Mentan  və  onun 

---

18 

 

törəmələrinin  təbabətdə  tətbiq  edilən  nümayəndələri.  Mentol,  terpin.  Diter-

penlər.  Retinol  (A  vitamini),  retinal.  Tetraterpenlər  (karotinoidlər)  β-karotin  

(A vitamini). 

7.2.  Steroidlər.  Quruluşu.  Adlandırılması  Stereoizomerliyi,  α,  β-stereokimyəvi  

nomenklatura.  5α  və  5β-sıralar.  Estran,  androstan,  preqnan,  xolan,  xolestan. 

Xolestanın  törəmələri  (sterinlər).  Xolesterin,  erqosterin,  D

2

  vitamini.  Xolanın 

törəmələri  .Öd  turşuları.  Xol  və  dezoksixol  turşuları.  Qlikoxol  və  tauroxol 

turşuları.  Androstanın  törəmələri  (androgen  maddələr):  testosteron, 

androsteron. Estranın törəmələri (estrogen maddələr): estron, estradiol, estriol. 

Preqnanın törəmələri  (kortikosteroidlər): dezoksikortikosteron,  hidro-kortizon,  

prednizolon.Ürək  qlikozidlərinin  aqlikonları:  digitoksigenin,  stro-fantidin.  

Ürək  qlikozidlərinin  quruluş  prinspi.Karbohidrat  hissəsinə  daxil  olan 

monosaxaridlər.  Steroidlərin  kimyəvi  xassələri:  hidroksil,  karbonil,  karboksil 

qruplarına aid xassələr. Doymamış steroidlərin xassələri. 

 

Mühazirələrin mövzu planı 

III semestr 

№   

Mövzunun adı    

saat        

1. 

Üzvi birləşmələrin təsnifatı. Üzvi molekullarda kimyəvi 

rabitələr. Üzvi reaksiyaların mexanizmi.        

2 

2. 

Üzvi birləşmələrin quruluşu. Stereoizomerlik.  

Üzvi birləşmələrin tədqiqi. 

2 

3. 

 Karbohidrogenlər. Alkanlar və tsikloalkanlar.  

Alkenlər, alkadienlər və alkinlər. Arenlər. 

2 

4. 

Mono-və polifunksional birləşmələr.  

Karbohidrogenlərin halogenli törəmələri. Azot-üzvi  birləşmələr. 

 Spirtlər və fenollar. Aldehidlər və ketonlar.     

2 

5. 

 Üzvi turşular. Sadə və mürəkkəb efirlər. 

2 

6. 

Heterofunksional birləşmələr.   

 Aminspirtlər və aminfenollar.  Oksiturşular.   

2 

7. 

Oksiturşular və oksoturşular.        

2 

---

19 

 

Təcrübi məşğələlərin mövzu planı 

III semestr 

№   

Mövzunun adı    

saat        

1. 

Üzvi kimya laboratoriyasında iş qaydaları. Təhlükəsizlik  

 texnikası. Kimyəvi qablar və ləvazimatlar .                                        

4 

2. 

Üzvi molekullarda atomların qarşılıqlı təsiri. Kimyəvi rabitələr.  

Elektron effektləri. Üzvi birləşmələrdə turşuluq və əsaslıq. Adi və 

fraksiyalı distillə.                                

 

4 

3. 

Stereoizomerlik. Konfiqurasiya və konformasiya. 

Enantiomerlər və diastereomerlər. Spektroskopiya. 

Şuasındırma əmsalının və ərimə temperaturunun təyini. 

4 

4. 

Yoxlama işi. Test tapşırıqları.                                                              4 

5. 

Karbohidrogenlər. Alkanlar və tsikloalkanlar. Alkenlər,  

alkadienlər və alkinlər. Arenlər. Etilen və asetilenin alınması. 

 İki və üçqat rabitələrə aid vəsfi reaksiyalar.   

4 

6. 

Karbohidrogenlərin halogenli törəmələri. Spirtlər və fenollar. Karbo-

hidrogenlərin halogenli törəmələrinin və aminlərin vəsfi təyini. 

4 

7. 

Azot-üzvi birləşmələr. Aldehid və ketonlar. Aldehidlər üçün vəsfi 

reaksiyalar.                                                             

4 

8. 

Yoxlama işi. Test tapşırıqları.                                                              4 

9. 

Birəsaslı doymuş və doymamış turşular. Benzoy turşusunun  sintezi.     

4 

10.  İkiəsaslı doymuş və doymamış turşular. Sadə və mürəkkəb efirlər.  

Etil efirinin alınması.    

4 

11.  Yoxlama işi. Test tapşırıqları. 

4 

12.  Heterofunksional birləşmələr. Aminspirtlər və aminfenollar.  

Aminspirtlərin vəsfi reaksiyaları.                          

4 

13.  Oksi-və fenolturşular. Salisil turşusunda olan funksional qrupların   

vəsfi təyini.                                                                         

4 

14.   Oksoturşular.                                                                                       4 

15  Yoxlama işi. Test tapşırıqları. Yekun dərs.   

5 

                 

 

 

 

 

 

---

20 

 

Mühazirə dərslərinin mövzu planı 

IV semestr 

№   

Mövzunun adı    

saat        

1. 

Beşüzvlü və  altıüzvlü heterotsiklik birləşmələr.                                                                            

2 

2. 

Kondensləşmiş heterotsiklik birləşmələr.                                                 

 

2 

3. 

Alkaloidlər. 

2 

4. 

Aminturşular, peptidlər və zülallar.                                                            

2 

5. 

Karbohidratlar . 

2 

6. 

Nuklein turşuları. 

2 

7. 

Lipidlər.    

2 

 

 

                                    Təcrübi məşğələlərin mövzu planı 

IV semestr 

№   

Mövzunun adı    

saat        

1. 

Beşüzvlü heterotsiklik birləşmələr.                                                              

4 

2. 

Altıüzvlü heterotsiklik birləşmələr.                                                             

 

4 

3. 

Kondensləşmiş heterotsiklik birləşmələr.     

4 

4. 

Yoxlama işi №1. Heterotsiklik birləşmələr. 

4 

5. 

Aminturşular. 

4 

6. 

Peptidlər  və  zülallar. 

4 

7. 

Yoxlama işi №2. Aminturşular, peptidlər və zülallar. 

4 

8. 

Monosaxaridlər.         

4 

9. 

Di- və polisaxaridlər.   

4 

10.  Nuklein turşuları. 

4 

11.  Yoxlama işi №3. Karbohidratlar və nuklein turşuları. 

4 

12.  Hidroliz olunan lipidlər. 

4 

13.  Hidroliz olunmayan lipidlər. 

4 

14.  Alkaloidlər.   

4 

15  Yoxlama işi №4. Test tapşırıqları. Yekun dərs. 

5 

                 

      Metodik  təminat:  Kafedranın  əməkdaşları  tərəfindən  fənnə  aid  müntəzəm 

olaraq dərslik, dərs vəsaiti və metodik işləmələr hazırlanır. 

      Texniki 

təchizat: 

Mühazirə 

auditoriyasında 

və 

üzvi 

kimya 

laboratoriyasında  proyektor  quraşdırılmış,  mühazirə  və  məşğələ  dərslərinin 

---

21 

 

elektron  versiyası  hazır-lanmış,  slayd  şəklinə  salınmışdır  ki,  bu  da 

mühazirələrin  həm  məruzəçi  tərəfindən  oxunmasının  səmərəliyini  artırır,  həm 

də tələbələr tərəfindən yaxşı mənimsənil-məsinə zəmin yaradır. İstifadə olunan 

qurğular aşağıdakılardır:  

Maye qarışıqlarının saflaşdırılması üçün qurğu. 

Şüasındırma əmsalını təyin etmək üçün cihaz.  

Ərimə temperaturunu təyin etmək üçün cihaz. 

Polyarimetr.  

                                                          

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

22 

 

ƏDƏBİYYAT 

1.

 

Н.А Тюкавкина «Биоорганическая химия» 478 с. Москва, «Медицина» 

1985. 

2.

 

F.P. Həsənov  “Üzvi kimya praktikumu”, dərslik. 386 s. Bakı,”Təbib”,1993 

3.

 

Faiq Həsənov.”Bioüzvi kimya”, dərslik. 366 s. Bakı, Şirvannəşir, 2002. 

4.

 

Faiq Həsənov “Bioüzvi kimya”, dərslik. 574 s. Bakı, 2014 

5.

 

N.Ş.Rəsulov, Ü.Ə.Həsənova ”Bəzi azotlu, fosforlu və kükürdlü birləşmələr”, 

dərs vəsaiti 126 s. Bakı, ”Təbib”, 2003. 

6.

 

N.Ş.Rəsulov., Ü.Ə.Həsənov” Oksobirləşmələr” dərs vəsaiti. 126 s. Bakı, 

“Təbib”, 2005. 

7.

 

N.Ş. Rəsulov  “Üzvi birləşmələrin adlandırılması və fəza quruluşu”, dərs 

vəsaiti. 165 s. Bakı, “Təbib”,  2006. 

8.

 

N.Ş.Rəsulov: “Bəzi mono-, poli və heterofunksional üzvi birləşmələr”, dərs 

vəsaiti 136 s. Bakı 2013. 

9.

 

Q.B.İskəndərov., N.Ş.Rəsulov “Alkaloidlər və izoprenoidlər”, metodik 

vəsait. 37 s. Bakı,1999.