Bilig 49. sayı

Pilancı, Avrupa Ülkelerindeki Türklerin Türkçeyi Kullanma Ortamları 
 
155 
ana dili hâline gelecek, orijinal ana dili giderek kaybolacaktır. Yapılan araş-
tırmalara göre bu kayboluş, dili diğer değişimlerin lokomotifi olarak gören 
“örtülü asimilayon”un bir sonucudur (Vatandaş 2002: 237). 
Neler yapılabilir? 
1.
 
Merkezler kurularak Avrupa ülkelerindeki Türklerin tam sayısı; yaş, mes-
lek, eğitim durumu gibi bilgiler, istatistikler oluşturulmalı ve güncellenmeli, 
2.
 
Avrupa ülkelerindeki Türklerle ilgili çeşitli kurum ve dernek çalışanları, 
kanaat önderleri, sivil toplum örgütleri görevlileri ve Türkçe öğretmenleri 
ile işbirliğine gidilmeli; velilerin ana dili eğitimi konusunda bilinçlendiril-
mesi çalışmalarına destek verilmeli, 
3.
 
Ana dilinden kopmanın veya diller arasında bocalamanın, bireyin kimlik 
gelişimi üzerindeki olumsuz etkileri konusunda bilimsel araştırmalar ya-
pılmalı,  
4.
 
Uluslararası göç ve ana dili örgütleri ile işbirliği yapılarak konunun gün-
demde tutulmasına ve çözüm önerileri geliştirilmesine imkân sağlanmalı, 
5.
 
1 ve 2. kuşakta yaygın bir biçimde dile getirilen “Türk Hükümeti bizimle 
ilgilenmiyor, Türk araştırmacılar bizi araştırmaları için kullanıyor ama çö-
züm gelmiyor.” görüşünün önüne geçebilmek için çözüme yönelik çalış-
malar teşvik edilmeli, 
6.
 
3. kuşakta yaygın bir biçimde görülen dilinden ve kültüründen uzaklaş-
ma, utanma duygusunun önüne geçebilmek için ilgili alanlarla işbirliği 
yapılmalı, 
7.
 
Ana dili Türkçe derslerinin, ders programları içinde ve daha verimli bir 
biçimde yer alması için girişimlerde bulunulmalı, 
8.
 
Ana dili dersleri için yapılacak organizasyonlara destek vereceğini açıkla-
yan belediyeler ile velilerin iletişime geçmesi teşvik edilmeli, 
9.
 
Türkçe dersi malzemeleri öğrencilerin ilgi ve beklentilerine uygun olarak 
hazırlanmalı, 
10.
 
Çocuk ve gençlerin bilgisayara ve internete olan ilgileri; Türkçe öğretimi 
programları, Türkçe hazırlanmış oyunlar ve websiteleri ile değerlendirilmeli, 
11.
 
Avrupa ülkelerinde, Türkiye’den giden tiyatro oyunları, filimler, çeşitli 
gösteriler ve özellikle kitap sergileri daha sık yer almalı, 
12.
 
Televizyon kanalarında Avrupa ülkelerindeki Türklere yönelik kültür 
programları hazırlanmalı. 
 

---

bilig, Bahar / 2009, sayı 49 
 
156 
Açıklamalar 
1.  Avrupa’da Türkçe, Proje No: 050735, Anadolu Üniversitesi Yayını, No: 1720. 
Eskişehir 2007. 
Yard. Doç.Dr. Hülya Pilancı, projede Türk Dili Koordinatörü olarak görev yapmıştır.  
2.  Almanya’daki yabancı nüfusu: 7.334.765, Türk nüfusu: 1.877.661  
   Kaynak: www.musavirlikler.gov.tr/upload/D/Notlar/TurkNufus.doc 
3.  www.tsp.anadolu.edu.tr, Yard. Doç.Dr. Hülya Pilancı, TSP’de içerik oluşturma ve 
uygulama sorumlusu olarak görev yapmaktadır.  
4.  www.elbep.anadolu.edu.tr, Eliminating Language Barriers in European Prisons 
through Open and Distance Education Technology, 134295-TR-2007-
GRUNDVİG-GMP, Yard. Doç.Dr. Hülya Pilancı, projede Türkçe Koordinatörü 
olarak görev yapmaktadır.  
5. “‘Almanya`nın bu ülkede 40 yıldır yaşamakta olan göçmenlere ilişkin ne geçmişte 
ve ne de geleceğe yönelik oluşmuş bir politikaları henüz yok. Bırakın böyle bir po-
litikayı veya tasarıyı, bu insanların hangi isimle tanımlanacağını bile biz bilmiyo-
ruz. Bunlara göçmen mi yabancı mı misafir işçi mi azınlık mı ne diyeceğimize he-
nüz karar vermiş değiliz.’ Bu sözler Berlin Senatosunun 19 yıldır yabancılardan 
sorumlu görevlisi Bayan Barbara John`a ait.” 
Kaynak: Alman Hükümetlerinin Türk Kuruluşlarına Bakışı  
www.keskin.de/zur_person/veroeffentlichung/veroeffentlichungen/307154.html 
6.   Türkiye, Hollanda’daki dil sınırlaması girişimine tepkili  “Türkiye, Avrupa`da 
Türklere ve Müslümanlara yönelik ayrımcı faaliyetlerle ilgili girişimlerde bulunu-
yor. ‘Vicdan testi’ ile ilgili olarak Almanya nezdinde girişimlerini sürdüren Ankara, 
‘Sokakta Hollandaca dışında bir dilin konuşulması yasaklansın.’ sözlerine de tepki 
gösterdi. Rotterdam Belediyesinin sokakta sadece Flemenkçe konuşulmasını ön-
gören davranış rehberinin ve bunu destekleyen Hollanda Entegrasyon Bakanı 
Rita Verdonk`un sözlerinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve temel insan hak-
ları ile bağdaşmadığını ileten Ankara, ‘Bu, hükümetin görüşü değil, belediyelerin 
bir çalışması. Bu görüş ülke içinde de tepki gördü.’ karşılığını aldı.” 
www.tumgazeteler.com/?a=1318691 
Türkçenin Son Kalesi Yıkılıyor “40 yıla yakın süren Hilversum Radyosu Türkçe 
yayınları eylül ayından itibaren bütünüyle yayından kaldırılıyor.“ 
www.iot.nl/sozhakki/sozhakki88a.pdf 
Danimarka radyosu Türkçe yayını kesiyor “Danimarka'da Türkçe yayınlanan 
‘Haber’ gazetesinin Danimarka Radyosu kaynaklı haberine göre, Danimarka 
Radyosu Türkçe de dahil altı göçmen dilinde yaptığı yayınları durduracağını açık-
ladı.” arsiv.sabah.com.tr/2005/09/11/siy107.html 
Avrupa’da Türkçenin Kısılan Sesleri “İsveç ve Fransa dışında, Danimarka ve Nor-
veç’teki Türkçe yayınlar çok daha önce susmuştu.“ www.medyaz.org/yazi/avrupa-
da-turkce-nin-kisilan-sesleri 

---

Pilancı, Avrupa Ülkelerindeki Türklerin Türkçeyi Kullanma Ortamları 
 
157 
Kaynaklar 
Abadan-Unat, Nermin (1976). “Turkish Workers in Europe 1960-1975”. Turkish 
Workers in Europe 1960-1975. Leiden: E.J. Brill. 1-44. 
Altınbaş Akgül, Deniz–Sezai ve Semra Rana (2002). “Almanya’nın Asimilasyonist 
Politikaları ve Entegrasyon Anlayışı”. Stratejik Analiz 3(28): 3-24. 
Altınbaş Akgül, Deniz (21 Mart 2005). “Avrupa'da Çokkültürlülüğün "Modası" Geçi-
yor”. Avrupa Arşivi /5 (2005). www.asam.org.tr/tr 
Altınbaş, Deniz (2006). “Avrupa ve Çok Kültürlülük: Fransa Örneği”. Stratejik Analiz 
7(78): 52-61. 
Cresswell, J. W. (2005). Educational Research: Planning. Conducting and Evaluating 
Quantititative and Qalitative Research. Upper Saddle River. NJPearson 
Education.  
Çağlar, Ayşe (1994). German Turks in Berlin: Migration and Their Quest For Social 
Mobility. Ph.D. Thesis. Montreal: McGill University. Department of 
Anthropology. 
Doyuran-Kartal, Bilhan (2004). “Federal Alman Eğitim Sisteminde Türk Göçmen 
Çocuklarının Anadil Öğrenme Zorlukları ve Yurtdışı Anadil Öğretmenliği 
Programının Gerekliliği”.  Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslarası IV. 
Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu Bildirileri. Çanakkale. 491-503. 
European Communities (2006). Population: Non-national populations in the EU 
Member States. www.epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-NK-
06-008/EN/KS-NK-06-008-EN.PDF 
Güler, Kemal (1992). “Anadilin Önemi ve Milli Kimlik”. Batı Avrupa Türkleri: F. 
Almanya’da 30. Yıl. Ankara: Avrupa Türk-İslam Birliği Yay. 109-118.  
Kağıtçıbaşı, Ciğdem (1987). “Alienation of the Outsider: The Plight of Migrants”. 
International Migration XXV (2): 195- 210. 
Kaya, Ayhan (1997). Constructing Diasporas: Turkish Hip-Hop Youth in Berlin. 
Ph.D. Thesis. Kempen: Warwick University. 
Kılıçarslan, Ayten (1992). “F. Almanya’da Türk Kadınları”. Batı Avrupa Türkleri: F. 
Almanya’da 30. Yıl. Ankara: Avrupa Türk-İslam Birliği Yay. 55-70.  
Laborde, Cecile (2001). “The Cultur(s) of the Repuclic, Nationalism and 
Multiculturalism İn French Republican Thought”. Political Theory. C. 29. No. 
5, 717. 
Necef, Mehmet Ümit (1996). Ethnic Identity and Language Shift Among Young Turks 
in Denmark. Ph.D. Thesis. Denmark: Odense University. Center for 
Contemporary Middle East Studies. 
Seçmez, Osman (1992). “Gençlik Meselemiz”. Batı Avrupa Türkleri: F. Almanya’da 
30. Yıl. Ankara: Avrupa Türk-İslam Birliği Yay. 71-80.  

---