bilig, Bahar / 2009, sayı 49
122
dalı olup coğrafi düşüncenin temelini de insan oluşturmaktadır (Doğanay
1994: 1). Şahin’e göre (1998:3) ‘’coğrafya, insanın içinde yaşadığı çevrenin
doğal
özelliklerini, insan – doğal çevre etkileşimini ve bu etkileşimin sonucu
insanın ortaya koyduğu beşeri ve ekonomik etkinlikleri kendi prensipleri
çerçevesinde inceleyerek sonuçlarını açıklayan bir bilim dalıdır.’’ Bu tanım-
lardan da anlaşılacağı gibi coğrafyanın konularını insan ile doğal çevre ve
bunlar arasındaki karşılıklı etkileşim oluşturmaktadır.
Sosyal bilgiler öğretmenlerinin, kendilerini yeterli görmeleri dikkate alındı-
ğında altı yeterlik alanından biri olan ‘’okul, aile ve toplum ilişkileri’’ yeterlik
alanının dördüncü sırada yer aldığı görülmektedir. Bu yeterlik alanını en
önemli ikinci alan olarak gören sosyal bilgiler öğretmenlerinin
bu alanda
kendilerini çok yeterli görmemeleri de dikkat çekicidir.
Okul, aile ve toplum ilişkileri yeterlik alanına ilişkin sosyal bilgiler öğretmen-
lerinin görüşleri oldukça önemli olduğu yönünde değerlendirilebilirken bu
yeterlik alanında da öğretmenlerin kendilerini geliştirmelerinin gerektiği söy-
lenebilir.
Eğitimin kalitesinin artırılması için öğretmen yetiştirmenin öneminin daha
fazla anlaşılması gerektiği açıktır. Buna ek olarak yapılabilecek çalışmalardan
biri de öğretmenlerin kendilerini eksik hissettikleri genel yeterlik alanlarından
herhangi birinde öğretmenlere gereken desteğin sağlanması zorunluluğudur.
Bu destek sadece klasik hizmet içi eğitim kursları olarak düşünülmemelidir.
Okullarda öğretmenlere yönelik düzenlenecek seminerler, üniversitelerce ya
da çeşitli eğitim kurumlarınca düzenlenen
sempozyumlara öğretmenlerin
aktif olarak katılması ve eğitim fakülteleri ile yapılacak iş birliği bu sorunun
çözümünde önemli bir katkı sağlayacaktır.
Programların işleyişindeki eksikliklerin, aksayan yönlerin öğretmen görüşleri
de alınarak değiştirilebileceği gibi, öğretmenlerin yetiştirilmesinde sosyal
bilgiler öğretmenlerine yönelik ölçme değerlendirme
yöntemlerine daha etkin
bir biçimde yer verilmesi zorunludur.
Programların hazırlanmasında sosyal bilgiler öğretmenlerinin daha fazla katı-
lımcı olmaları ve öğretmenlerin çevre olanaklarını daha etkin kullanmaları
için bürokratik engellerin ortadan kaldırılması, geziler için Milli Eğitim Bakan-
lığı’nca daha fazla kaynak sunulması, sosyal bilgiler öğretmenlerinin görevli
oldukları okullarda, ilçelerde ya da illerde kendilerini yetersiz gördükleri alan-
lar için her an destek alabilecekleri birimlerin kurulması sosyal bilgiler öğret-
menlerinin kendilerini geliştirmelerinde büyük bir rol oynayacaktır.
Öztürk,
Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Okul, Aile ve Toplum İlişkileri Yeterlik Alanına İlişkin Görüşleri
123
Kaynaklar
Barth, L. James ve Abdullah Demirtaş (1997).
İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretimi.
Ankara: YÖK-World Bank. MEGEP.
Bıkmaz, F. Hazır (2006). “Yeni İlköğretim Programları Ve Öğretmenler”.
A. Ü.Eğitim
Bilimleri Fakültesi Dergisi 39(1): 99-116.
Byrne, Barbara (1998).
Structural Equation Modelling with LISREL, PRELIS, and
SIMPLIS: Basic Concepts, Applications, and Programming. Mahwah, NJ: L.
Erlbaum.
Dilâver, H. Hüseyin (1994).
Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme ve İstihdam Şartları.
Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yay.
Doğanay, Hayati (1994).
Türkiye Beşeri Coğrafyası. Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
(2002).
Coğrafya Öğretim Yöntemleri. İstanbul: Aktif Yay.
Ertürk, Selahattin (1972).
Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yay.
Gözütok, F. Dilek, Ö. Erkan Akgün ve Ö. Cem Karacaoglu (2005). “Yeni İlkögretim
Programlarının Uygulanmasına Ögretmenlerin Hazırlanması”.
14-16 Kasım
2005 Eg
itimde Yansımalar: VIII, Yeni İlkög
retim Programlarını Deg
erlendirme
Sempozyumu Bildiri Kitabı. 17- 41
.
Guskey, Thomas (2002). “Professional Development And Teacher Change”.
Teachers and Teaching: Theory and Practice 8 (3-4): 381-391.
Güven, İsmail (2005). “Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Mesleki Gelişim Ve Yeterlikle-
ri”.
Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi 60: 31-39.
Leyser, Yona and Cheruta Wertheim (2002). “Efficacy Beliefs, Background Variables
and Differentiated İnstruction Of Israeli Prospective Teachers”.
The Journal of
Educational Research 96 (1): 54-63.
McDonald, R. (1985).
Factor Analysis And Related Methods. Hillsdale. N J: Erlbaum.
MEB. (2005a).
Okulda Performans Yönetimi Modeli. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme
Dairesi Başkanlığı (EARGED). Ankara.
(2005b).
Temel Eğitime Destek Programı, “Öğretmenlik Mesleği Genel Yeter-
likleri Çalışması” Pilot Uygulama Ulusal Raporu. T.C. MEB Öğretmen Yetiş-
tirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü.
(2006).
Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri. T.C. MEB Öğretmen Yetiştir-
me ve Eğitimi Genel Müdürlüğü.
OECD. (1998).
Staying Ahead. In Service Training and Teacher Professional
Development. Paris: OECD Publications.
Senemoğlu, Nuray (1989).
“Orta Öğretime Öğretmen Yetiştirmede Alan Bilgisi Bakı-
mından Fen- Edebiyat Ve Eğitim Fakültelerinin Etkililiği
”.
H.Ü. Eğitim Fakül-
tesi Dergisi 4: 109- 126.