Biologik jarayonlar kinetikasi



Yüklə 68,99 Kb.
səhifə8/11
tarix22.01.2023
ölçüsü68,99 Kb.
#99001
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Biologik jarayonlar kinetikasi

Puankare ularning quyidagi klassifikasiyasini taklif etadi.

  1. Sistema vaqt e’tibori bilan kamayuvchi eksponenti tarzida alohi­da nuqtaga qaytib keladi (barqaror turg’un)

  2. Sistema eksponenta bo’ylab alohida nuqtadan uzoqlashadi (beqaror turg’un)

  3. Beqaror alohida nuqta – y egar. Bu nuqtadan faqat ikkita integ­ral chiziq o’tib, qolgan traektoriyalar uni yonlab o’tib cheksizlikka intiladi.

  4. Spiral shakldagi fazoviy traektoriya "o’raladigan" alohida nuqta (barqaror fokus). Bunday nuqta so’nuvchi tebranishlarga xos.

  5. Yoyiluvchi spiral shaklidagi fazoviy traektoriya boshlanadigan nuqta (beqaror fokus). Bunday nuqta amplitudasi osha boradigan tebranishlarga mos keladi.

  6. Sistemada so’nmas tebranishlar mavjud (markaz tip alohida nuqta). Uning fazoviy traektoriyasi konsentrik ellipisdan iborat.




"Yirtqich- ov" modelining fazoviy portreti "markaz" alohida nuqta bilan xarakterlanadi. Umuman, mazkur alohida nuqta beqaror hisoblanadi. Chunki dastlabki shartlarning uncha katta bo’l­magan o’zgarishi, sistemani yangi berk traektoriyaga olib chiqadi yo bo’lmasa barqaror yoki beqaror fokus holatiga o’tkazadi.




Trigger sistemalar. Biologik va kimyoviy sistemalarda avtokatalitik ("o’z-o’zini tezlashtiruvchi") jarayonlar keng tarqalgan. Bu xil jarayonlar dinamik tartiblanganlikka olib kelishi mumkin. Agarda,
K1
A q 2x < > 3h;
K-1
K2
V q h < > S
K-2
bo’lsa, u holda yig’indi reaksiya AqV S bo’lib, reaksiyalar tezligi teng:
V1 q K1 AX2 - K -1H3 i V2 q K2BH - K -2 C
Mazkur tenglamalar sistemasi uchta yechimga ega bo’lib, ularning ikkitasi barqaror va bittasi beqaror, ya’ni mazkur sistema yuqorida bayon etilgan triggerlik o’tish imkoniga ega. Fazoviy portretdagi ikki alohida nuqtaning ta’sir doirasi beqaror alohida nuqta orqali o’tuvchi separatrisa tomonidan bo’linadi.
Ikkita yoki undan ko’p barqaror statsionar holatga ega bo’lib, ular o’rtasidagi beqaror nuqta ("egar") orqali o’tish imkoniga ega har qanday sistema - trigger sistema deb ataladi. Trigger o’tishning ikki usuli mavjud.

Yüklə 68,99 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə