Biologiya-9-sinf-imtihon-javoblari pdf

Hayotning hujayrasiz shakllari. Viruslar tarqatadigan yuqumli kaʼsalliklar haqid

Gulli ʻ o simliklardaʻgi qo sʻ h urug lanish jarayoni ifodalangan quyidagi rasmd raqamlar va ularga tegishli qismlar nomlarini aniqlang, jarayonni izohlab tushunti

3. 
   
   @UzBMBA
   
   @UzBMBA
   Atamalar va ularning moʻhiyati o rtasidagi muvofiqlikni aniqlang.
   

a

b

c

d

Javoblar.

1. 
   savolga javob:
   

Viruslar.1892- yilda rus olimi D.I. Ivanovskiy tamaki o‗simligida uchraydigan tamaki mozaikasi deb ataluvchi kasallik qo‗zg‗atuvchisining o‗ziga xos xususiyatlarini aniqladi. Ushbu kasallik qo‗zg‗atuvchi viruslar bakteriali filtr dan o‗ta olish xususiyatiga ega. Natijada sog‗lom tamaki o‗simligini filtr dano‗tgan suyuqlik bilan zararlash mumkin. oradan bir necha yil o‗tgach F.Leffler va P.Froshlar uy hayvonlarida uchraydigan oqsil kasalligini qo‗z g‗atuvchilarham bakteriali filtrdan o‗tib ketar ekan, degan xulosaga keldilar. Nihoyat, 1917- yil kanadalik bakteriolog F. de Errel bakteriyalarni zararlovchi bakteriofag-
virusni kashf etdi. Shunday qilib, o‗simlik, hayvon va mikroorga nizmlardaviruslar kashf etildi. Ushbu kashfiyotlar hayotning hujayrasiz shakllari ya‘ni, yangi fan sohasi — virusologiyani (viruslarni o‗rganuvchi) ochib berdi. Viruslar inson hayotiga katta xavf soladi. Ular bir necha yuqumli kasalliklar(gripp, quturish, sariq kasalligi, ensefalit, qizilcha va boshqalar)ning qo‗zg‗atuvchilari hisoblanadi.
Viruslar faqat hujayralarda yashaydi. Ular hujayra ichi parazitlaridir. Viruslar hujayradan tashqarida erkin va faol holatda uchramaydi, ko‗payish xususiyatiga ham ega emas. Hujayraviy tuzilishdagi organizmlarda DNK va RNK kabi nuklein kislotalar bo‗lib, viruslarda ularning faqat biri uchrashi mumkin. Shunga ko‗ra viruslar DNK yoki RNK saqlovchi guruhlarga ajratiladi.

2.