Biologiya-9-sinf-imtihon-javoblari pdf

savolga ja.v1o-Eb, 2-A, 3-B, 4-D, 5-H, 6-E

22. BILET

1. 
   Hujayraning kimyoviy tarkibi. Biogen elementlarning tirik va jons taʼ kidlovchi dalil ekanini izohlang.
   
2. 
   
   @UzBMBA
   
   @UzBMBA
   Oqsil biosintezTi.ranskripsiyva translyatsiyjarayonlarinqiuyidagriasmdanfoydalanib tushuntirib bering.
   

3. 
   Amilazaning kraxmaʼlga taʻ sirini o rganing. Olma, non, guruch, sh boʻ laklariga yod eritmasidan tomizib, mahsulotlar tarkibida kraxmal mavjud yoki aniqlang. Javobingizni izohlang.
   

1. SAVOLGA JAVO:B

Hujayra tarkibiga jonsiz tabiatda uchraydigan kimyoviy elementlardan 70 taga yaqini kiradi. Ular ko‗pincha biogen elementlardeb ataladi. Bu tirik va jonsiz tabiatning umumiyligini ta‘kidlovchi dalillardan biridir. Biroq tirik va jonsiz tabiatdagi kimyoviy elementlarning o‗zaro nisbati turlicha bo‗ladi. Tirik organizm tarkibiga kiruvchi kimyoviy elementlar miqdoriga qarab bir necha guruhga bo‗linadi. Bular: makroelementlar (C, o,H,
N, P, S, K, Na, Ca, Mg, Cl, Fe) va mikroelementlar (Zn, Cu, J, F, Co, Mo, Cr, Mn, B) dir. Hujayra massasining 98% ni to‗rtta element: vodorod, kislorod, uglerod va azot tashkil qiladi. Ular makroelementlardeb ataladi. Bu barcha organik birikmalarning asosiy tarkibiy qismlari hisoblanadi. Bulardan
tashqari biologik polimerlar (yunonchada: ―poli‖ — ko‗p, ―meros‖ — qism) hisoblangan oqsil va nuklein
kislotalar tarkibida yana fosfor va oltingugurt ham uchraydi. Hujayra tarkibida birmuncha kam miqdorda oltita element: kaliy, natriy, kalsiy, magniy, temir va xlor ham mavjud. Ularning har biri hujayrada muhim vazifalarni bajaradi. Masalan, Na, K va Cl hujayra membranalari orqali turli xil moddalarni o‗tkazishni ta‘minlaydi. Nerv hujayralarida hosil bo‗ladigan qo‗zg‗alishlarini o‗tishi ham shu elementlar yordamida amalga oshi riladi. Ca va P suyak to‗qimalarini hosil qilishda ularning mustahkamligini ta‘minlashda ishtirok etadi. Bundan tashqari Ca qonning normal ivishini ta‘minlovchi omildir. Fe elementi eritrositlar oqsili — gemoglobin tarkibiga kiradi va kislorodni o‗pka dan to‗qimalarga olib borishda ishtirok etadi. Mg o‗simlik hujay ralarida fotosintezda ishtirok etuvchi pigment — xlorofill tarkibiga kira di, hayvonlarda esa, biologik katalizatorlar tarkibida biokimyoviy reaksiyalarni tezlashtirishni ta‘minlaydi.

2.