Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları
363
6.
Hüseynova F. Müstəqillik dövründə Azərbaycan-Türkiyə əlaqələrinin kulturoloji aspektləri (elm,
təhsil,mədəniyyət). Bakı, 2007, 302 s.
7.
Hüseynova F. TÜRKSOY-Türk xalqlarının mədəni inteqrasiyasının təzahuru kimi //Mədəni-Maarif ,
2006, № 4, s. 7-10
8.
İsmayılov İ. Türk dünyası XX əsrin 90-cı illərində. Bakı: Zaman, 2001,
9.
”Mədəniyyət”qəz., 2010, 30 aprel
10.
Məmmədli N. Türk dünyasının mədəni körpüsü: problemlər, reallıqlar // Dircəliş-XXI əsr,
2003, № 60, s.163-173
11.
Məmmədli N.A. Mərkəzi Asiyanın türk dövlətləri və Türkiyə. Bakı: АзАтаМ, 2005, 233 s.
12.
Muxtarov K, Azərbaycan Respublikasi və TÜRKSOY // Tarix və onun problemləri. Bakı:
Adiloğlu, 2012, s.12-15
13.
Qloballaşma prosesində Qafqaz və Orta Asiya /Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan
olmasının 80 illik yubileyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfransının materialları. Bakı, 2003, 322 s.
14.
Ruintən S.F. Azərbaycan türk dövlətləri ilə siyasi əlaqələr sistemində (XX əsrin 90-cı illəri)
Bakı: Adiloğlu, 2005, 236 s.
15.
Süleymanova S. Dünyanı mədəniyyət xilas edəcək. “Mədəniyyət” qəz., 2011, 6 aprel
16.
Vəliyev İ., Muxtarov K. Heydər Əliyev və türk dunyası. Bakı: AzAtaM, 2003, 89 s.
17.
Vəliyev D. Türk respublikalarının dünya ilə inteqrasiyasının təməl şərtləri/ Mədəniy-
yətlərarası dialoq Beynəlxalq elmi konfransın materialları. Бакы: АДMİU, 2010, 25-26 noyabr
Türk dilində
18.
Artun E. Ortak türk folklorunun kureselleşen dunyaya tanıtılması. AMEA-nın Folklor
İnstitutu “Ortaq türk kecmişindən ortaq türk gələcəyinə”/ III Uluslararası Folklor Konfransının materialları.
Bakı, 13-16 noyabr 2005, s. 537-541
19.
Bağımzılığın ilk yılları (Azerbaycan, Kazkıstan, Kırqızistan, Özbekistan, Türkmenistan)
T.C.Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi. Ankara, 1994, s.298
20.
Fırat Purtaş, KültürelDiplomasive TÜRKSOY. Ankara, 2012, 73 s.
21.
Mehmet Saray. Yeni türk cümhuriyyetleri tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1996,
439 s.
22.
Türk DevletveTopluluklarının I, II, II, IV, V və VI-cı türk dövlet veTopluluklarının dostluk,
kardeşlik və İşbirligiKurultayı, (Komisiyonrapor və sonuc bilgileri) Ankara: Tudev, 1999, 152 s.
23.
Türk DevletveTopluluklarının II Dostluk, Kardeşlik ve İşbirligi Kurultayı, Ankara: Tudev, 1995,
310 s., III, 1996, 523 s., IV, 1996, 482 s., V, 1997, 728 s.,VI, Bursa: Tudev, 1998, 642 s., VII, Denizli: Tudev,
1999, 780 s., VIII, Samsun: Tudev, 2000, 708 s., Х, Türk Devletve Toplulukları Dostluk, Kardeşlik ve İşbirligi
Kurultayı Genel Kurul Sonuc Bildirgesi 20 Eylul 2006, Antalya. “YOM” (Türk Dunyası mədəniyyət dərgisi),
2007, sayı: 5, XI dostluq, qardaşlıq və əməkdaşlıq qurultayı, “Azərbaycan” qəzeti, 2007, 20 noyabr
Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri II beynəlxalq elmi konfransının materialları
364
AZƏRBAYCAN - TÜRKİYƏ MƏDƏNİ ƏLAQƏLƏRİ
CULTURAL RELATİONS BETWEEN AZERBAİJAN AND TURKEY
Prof. Dr. Minaxanım Əsədova
Azərbaycan Turizm və Menecment Universiteti
Xülasə
Məqalədə təhsil Azərbaycan – Türkiyə mədəni əlaqələrinin əsas istiqamətlrindən biri kimi təhlil olunur.
Ölkəmizdə dövlət müstəqilliyi bərpa olunduqdan sonra bu əlaqələrin daha da inkişaf etdirilməsi göstərilir.
Azərbaycan – Türkiyə mədəni əlaqələrinin inkişafında ümummilli lider Heydər Əliyevin rolu izah edilir. Elm,
təhsil və mədəniyyət sahələrindəki əlaqələrin inişafının, iki ölkə xalqının bir-birilərinə daha da yaxınlaşmasının
əhəmiyyəti təhil edilir.
Açar sözlər: mədəniyyət, ali təhsil, müqavilə, əlaqələr, müstəqillik
Abstract
In the article, education is analyzed as one of the main directions of the Azerbaijani-Turkish cultural
relations. It is stated that after the restoration of state independence in our country, these relations have
been developing further. It’ explaines the role of the national leader Heydar Aliyev in the development of the
Azerbaijani-Turkish cultural relations. Besides, it analyzes the importance of developing relations in the field
of science, education and culture, as well as the proximity of the peoples of the two countries to each other.
Keywords: culture, higher education, agreement, relations, independence
Giriş
XXI əsr bütün dünya dövlətləri və millətləri arasında iqtisadi, siyasi, mədəni əlaqələrin artması, son
nəticədə qloballaşma ilə xarakterizə olunmaqla yanaşı, eyni zamanda ayrı-ayrı xalqların etnik-mənəvi
köklərinə yenidən dönüşü ilə də xarakterikdir.
Azərbaycan – Türkiyə mədəni əlaqələrinin tarixi və perspektivləri ilə bağlı hər iki dövlətin rəhbərləri
dəfələrlə fikirlər söyləmiş və bu əlaqələrin daimi və əbədi olacağı haqqında bəyanatlar vermişlər. Xalqımızın
ümummilli lideri Heydər Əliyev bəyan edirdi ki, “dəfələrlə dediyimiz “biz bir millət, iki dövlətik” sözləri hər bir
azərbaycanlının qulağında səslənməlidir. Bu ifadə bizim gələcəyimizin proqramıdır”. Çıxışlarında daima türk
dünyası problemlərinə qlobal düşüncə tərzi ilə yanaşan Heydər Əliyev həmişə belə bir ideya vermişdir ki,
“Mən bu gün, həqiqətən, qeyd etmək istəyirəm ki, bizim xalqlarımız əsrlər boyu bir-birinə yaxın dost
olmuşlar. Biz bir kökdənik, biz birdilli xalqlarıq. Bizim milli ənənələrimiz çox yaxındır, bir-birinə bənzərdir,
oxşardır. Ona görə də bunlar hamısı xalqlarımızı hələ biz müstəqil olmadığımız vaxtda, ayrı-ayrı dövlətlərin
əsarəti altında yaşadığımız vaxtda da bir-birimizdən ayırmayıb, bir-birimizə bağlayıb, bir-birimizlə daha sıx
əlaqədə saxlayıb. İndi isə xalqlarımız öz müstəqilliyini əldə edəndən sonra, müstəqil dövlət kimi dünyada
tanınandan sonra biz tarixi ənənələr əsasında, həmin fundamental əsaslar üzərində bundan sonra da irəliyə
getməliyik, inkişaf etməliyik”. “İki ölkə arasında dostluq son dərəcə möhkəmdir. Azərbaycanın problemi bizim
problemimizdir. Böyük Atatürkün söylədiyi sözlər bizim üçün nəsihətdir: Azərbaycanın kədəri bizim
kədərimiz, sevinci bizim sevincimizdir” fikrini çox kərə dilə gətirmiş Türkiyənin böyük siyasətçisi Süleyman
Dəmirəl də Azərbaycan – Türkiyə mədəni əlaqələrində inkişafın qaçılmaz bir tarixi zərurət olduğunun bütün
dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasından qürur duymuşdur. O, “Azərbaycan – Türkiyə əlaqələri və Heydər
Əliyev” kitabına yazdığı ön sözdə də qeyd edir ki, Azərbaycan müstəqilliyə çatdiği anda, dərhal onu ilk taniyan
Türkiyə, ilk səfir göndərən, ilk səfirlik açan Türkiyə oldu. Türkiyə bunu edərkən Böyük Atatürkün ruhunu şad
etmişdir. Azərbaycanın müstəqilliyini elan etməsindən sonra keçən on ildən artıq bir müddət içində milli
dövləti qurmaq və bu dövlətin fəaliyyətini təmin etmək kimi fövqəladə çətin bir vəzifə Azərbaycanın dövlət
başçısı möhtərəm Heydər Əliyevin bacarıqlı rəhbərliyi altında uğurla yerinə yetirilmişdir. Müstəqilliyin ilk
günündən etibarən hər zaman, hər məsələdə Azərbaycanla birgə olan Türkiyə, bundan sonra da
Azərbaycanla birgə olmağa davam edəcəkdir. Bu bizim qardaşlığımızın təbii bir nəticəsidir. Türkiyə ilə
Azərbaycan, iki qardaş ölkə sivilizasiyaya doğru, yaxşı, gözəl günlərə doğru birlikdə yürüməkdə davam
edəcəkdir [4]