Biz öz məqsədlərinə nail olmaq üçün heç bir vasitədən çəkinməyən

291

FƏSİL IV. DƏYMİŞ ZİYANLAR HAQQINDA ŞAHİD İFADƏLƏRİ

 (mülki, sənaye, sosial, ticarət və digər obyektlər)

Sənəd № 689

Dindirmə protokolu

1919-cu il, 23 yanvar. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Əli Həsən Tağıyev, 29 yaşlı, Bakıda, Balaxanskaya küçəsi, ev 370, 

mənzil № 5 ünvanında yaşayıram.

Ötən ilin mart hadisələri zamanı ermənilər mənim Bazarnaya küçəsi, 

11 №-li evdə yerləşən baqqal dükanımı qarət etmişlər. Bu zaman, təqdim 

etdiyim siyahıda göstərilən və 112.000 rubl dəyəri olan malım itmişdir. 

Mənim mağazamın yerləşdiyi ev ermənilər tərəfindən yandırılmışdır. 

Malların qiymətləndirilməsi köhnə qiymətlərlə həyata keçirilmişdir. İn-

diki zamanda malın qiyməti 248.000 rubla yaxındır. 

Elə həmin müddətdə Şamaxıda atam Hacı Xəlil Hacı Tağı oğlunun 

evi qarət edilmişdir və onun adından verdiyim ərizədə adları göstə-

rilən əşyalar oğurlanmışdır. Atamın 813.000 rubl dəyərində əşyaları 

oğurlanmışdır.

Oxundu.

Atamın da çəkdiyi zərər köhnə qiymətlərlə göstərilmişdir; indiki halda 

zərər təxminən 1.600.000 rubl təşkil edir 

Oxundu. İmza.

Komissiya üzvləri: А.Kluge, M.Təkinski (imzalar).

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 26, v. 42.

Sənəd № 690

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 10 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

---

BAKI. MART 1918-ci il. AZƏRBAYCAN QIRĞINLARI SƏNƏDLƏRDƏ

292

Məmməd bəy Vəzirov, 60 yaşlı, Bakı şəhərində, Tatarskaya küçəsi, 

94 №-li evdə yaşayıram. 

Bakıda 1918-ci il mart qırğınları zamanı mən öz ailəmlə Təzəpirskaya 

küçəsi 106 №-li evdə yaşayırdım. Öz həyatımızı erməni əsgərləri və onla-

rın rəhbərləri: Stepan Lalayevdən, Amazaspdan

111

, Şaumyandan və başqa-

larından xilas etmək üçün biz İçəri şəhərə-Qalaya qaçdıq. Qalada biz 4 

gün gizləndik. Ondan sonra mən öz mənzilimə qayıtdım və onun tama-

milə dağıdıldığını gördüm. Biz bu mənzildə yaşaya bilməzdik və odur ki, 

Cəfərovun Qimnaziçeskaya küçəsindəki 79 №-li evində üç nəfər bir otağa 

sığındıq. Burada biz iyulun 18-nə kimi, Yerevan ermənilərinin məni iz-

lədiklərini görənə kimi (mən özüm yerevanlıyam) yaşadıq. İyulun 19-da 

gücə mən öz ailəmlə piyada Mərdəkan kəndinə, Babayevin evinə qaçdım 

və sentyabrın 20-nə kimi burada qaldım. Mənim qardaşım oğlu Niyazi 

Cabbar bəy oğlu, 4 yaşlı uşaq, bizimlə birlikdə Bakıdan Mərdəkana kimi 35 

verstlik yolu piyada getdi. Mart ayında ermənilər tərəfindən talan edilmiş 

mənzilim köhnə qiymətlərlə 20.000 rubl dəyərində idi. Hazırda mənim 

mənzilimin qiyməti 100.000 rubldan az deyildir. 

1918-ci il aprelin 2-nə keçən gecə ermənilər mənim Sisianov küçəsi 

79 №-li ünvanda yerləşən kontorumu talan etmiş və 1700 rubl məb-

ləğində dəri məmulatından ibarət malımı aparmışlar. Bu il 8 iyun 

tarixdə heç bir akt tərtib etmədən Arsen Ter-Avetisov 533 №-li Ərzaq 

Direktoriyasının (bolşeviklərin) orderi ilə qiyməti 69.000 rubl olan 46 

pud 35 funt dəri məmulatımı götürüb aparmışdır, onun dublikatı in-

diyədək Rus-Asiya bankında

112

 qalır. Diktatura dövründə və ingilislərin 

Bakıda olduğu avqust ayında

113

 Diktaturanın sərəncamı ilə poçt lima-

nında 77, 81, 82 №-li dublikatlar üzrə mənə məxsus 7 yerlik dəri mə-

mulatı Bakı gəmisinə yüklənərək aparılmışdır. İngilis qərargahı gene-

ral Tomsonun

114

 adına yazdığım ərizələrə baxmayaraq, indiyədək mən 

dəri mallarımı tapmamışam. Bu il 27 noyabr tarixdə məni 10-cu lima-

na göndərsələr də, orada heç nə aşkar edilmədi. Bu dəri məmulatının 

qiyməti 68.250 rubldur. 

Bundan əlavə, ermənilər bu il 18 iyul tarixindən sonra mənim kontorum-

dan və anbardan mənə və şərikimə məxsus 180.000 rubl dəyərində olan dəri 

məmulatından ibarət əmlakı qarət etmişlər. Ümumilikdə isə, bolşevik adı ilə 

quldurluq və qarətçiliklə məşğul olan ermənilər şəxsən mənə 101.700 rubl, 

şərikim Yenukidze ilə birlikdə isə 312.000 rubl məbləğində zərər vurmuşlar. 

---

293

FƏSİL IV. DƏYMİŞ ZİYANLAR HAQQINDA ŞAHİD İFADƏLƏRİ

 (mülki, sənaye, sosial, ticarət və digər obyektlər)

Mən siyahını təqdim edirəm, mənim mallarımın qiymətini göstərirəm və işə 

əlavə olunmasını xahiş edirəm. 

Oxundu. İmza. 

Komissiya üzvləri: Aleksandroviç, Məmməd Xan Təkinski, 

А.Kluge (imzalar).

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 14, v. 134.

Sənəd № 691

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 11 noyabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

Abdul Salam Bağırov, 31 yaşım var, Bakı şəhəri, Qalada, Zamkovaya 

küçəsi, 79 №-li evdə yaşayıram.

Mənim Nikolayevskaya küçəsi, 52 №-li evdə xırdavat mağazam var idi. 

Mart qırğınlarından sonra, barışıq elan edildiyi zaman, mən mağazaya 

yollandım və onun ermənilər tərəfindən qarət edildiyini gördüm. Həyət 

tərəfdən mağazanın qarşısında üç müsəlman meyiti var idi. Mənə vuru-

lan zərər 19.030 rubl təşkil edir.

Oxundu. A.S.Bağırov. 

Komissiya üzvü: А.Kluge (imza).

AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 13, v.143.

Sənəd № 698

Dindirmə protokolu

1918-ci il, 18 dekabr. Bakı şəhəri.

Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət 

Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis-

mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir:

---