BoğAZİÇİ. Boğaz-iÇİ, eski çağlardaki isimleri ile, pontus Euzinus ( Karadeniz) ve Propontis
Yüklə 0,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
ve arkasındaki Sinan Baba mezarının yakınında bulunuyordu. Gerek bu mescid, gerek Hadikat alcavâmı 'in Bahaî körfezi yakınında gösterdiği ve Memiş Sinaneddin Efendi ( ölm. 986) 'nin yaptırdığını söylediği Dolayı mescidi hâlen mevcut değildir. Esasen Dolayı bağı ( Anıca-zâde Hüseyin Paşa yalısı arkasında Dolanma Dolayı pınarı da Boğaziçi 'nin meşhur sularındandır ; krş. Aşir Efendi mahdumu Meh-med Hafid, Manân al-miyâh) Anadolu-Hisarı hudutları içindedir ( bk. Cabir Vada ). Kanlıca câmiinin 1,5 km. cenûb-i şarkîsinde banisi Şeyh 'Ata Allah Efendi (ölm. 1204) olan bir nakşi-bendî dergâhı bulunuyordu. 1266 (1851)'da da Rifat Paşa tarafından yaptırılan bir muvakkit-hane mevcuttur. Sütü ve yoğurdu meşhur olan Kanlıca bilhassa mesireleri ile de Boğaziçi 'nin en ^özde bir semti idi. Mahmud I, devrinde tesis edilip, padişaha mahsus mûtenâ bir biniş mahalli olan ve sonra da zaman-zaman padişahların rağbet ettikleri bir yer bulunan Mîrâbâd ( Mihrâbâd ) mesiresi burada Fıstıklı yokuşundan körfeze inen sahada idi. Yüksek fıstık, servi ve çınar ağaçları ile kaplı bulunan bu yer, Vecihi Paşa 'dan sonra, metruk kalmış ve Kanlıca halkının gezinti yeri olmuş ve bilâhare de mısırlı prenses Rukiye 'nin tasarrufuna geçmişti. Kanlıca 'ya yakın Göztepe 'den çıkan meşhur Göztepe suyu buradadır ve kasabada müteaddit çeşmelere getirtilmiştir ( Kanlıca 'nın çeşmeleri hakkında tafsilât için bk. Cabir Vada ). Kanlıca 'da son asrın bâzı meşhur devlet adamlarının yalıları bulunuyordu; Abdül-hamid II. 'in hâriciye nâzın Saffet Paşa yalısı Kanlıca 'yi tezyin eden büyük ve güzel yalılardan idi. Bunlardan bir çoğu yanmış veya harap olduğundan, yıktırılmıştır. (tafsilât için bk. Cabir Vada,
ayn. esr.). Bundan başka burada akıntısı ile meşhur Çakal burnunda tarihî binalardan bir karakol vardır. Bu bina Abdülaziz devrinde Boğaziçi sahillerinin münasip mevkilerine muhtelif tarzda inşa ettirilen ve bugün birer eşi Paşa-Limanı ile Çengel-Köyü 'nde bulunan, fakat kullanış şekli değişen karakollardan biridir. Burada daha evvel bir tabye de yaptırılmıştı (aş. bk.). Kanlıca 'nın Saffet Paşa bağı ile Yazıcı çiftliğinden başka en güzel mesireleri Kavacık ve Körfez 'dir. Bunlardan birincisi, kazasker Hasan Tahsin Efendi tarafından te 'sis edilmiş, tepede bir çiftliktir. Asıl cumartesi günleri kalabalık olan bu gezinti yerinde, 1253 'te yaptırılmış bir havuz ve çeşme vardır. Burası 1317 'den itibaren Mısır hidivi İsmail Paşa damadı Mahmud Sırrı Paşa 'ya intikal etmiştir. İkinci mesire, Kanlıca 'nın ve belki Boğaziçi 'nin en güzel bir mevkii olan Körfez olup, Bülbül-Deresi 'nin mansabında bulunmaktadır. Burası Mehmed IV, 'in şeyhülislâm Mehmed Bahaeddin Efendi 'ye ihsan etmesinden ve onun burada bir yalı yaptırmasından dolayı, Bahâî körfezi namı ile de yâdedilirdi. Bu yalı Mehmed IV. devrinde o kadar meşhur idi ki, İstanbul 'a gelen Avusturya elçisine, hem yaz aylarında ve mehtaplı gecelerde emsalsiz mehtap âlemlerinin yapıldığı bu pitoresk yerde, bu âlemlerden birini göstermek, hem de «Boğaziçi 'nde bulunan cennet âsâ yalıları seyr" ettirmek üzere, burada sadrâzam bir ziyafet vermişti (Râşid, Tarih, 1076, I, 109). XIX. asırda Körfez 'de mehtap âlemi Boğaziçi 'nin en büyük cazibesi olmuştur. Kanlıca 'da sadrâzam Amca-zâde Hüseyin Paşa 'nın, yaptırdığı bir yalı vardır. 1700 'de Karlofça muahedesinin tasdiki münasebetiyle gelen Avusturya elçilerine burada bir ziyafet verilmiş ve İngiltere ile Hollanda elçileri de bu ziyafette
bulunmuştu. Yalının T şeklinde olup, BOĞAZİÇİ 68; çok zarif tezyinatı hâvi bulunan salonu, en ziyâde dikkati celbeden kısmıdır. Bu salonun çıkıntısındaki pencereler, boğazın her tarafını görmeğe müsait olduğu gibi, pencerelerin üst kısmında ve tavanda görünen mütenevvi tezyinat, duvarlarda göze çarpan çiçek resimleri, yalıyı ziyaret edenlerin hayranlığını celbetmiş-tir. Salonun ortasında san'atkârâne oymalar ile süslü bir de mermer havuz bulunmaktadır (tafsilât için bk. H. Saladin et R. Mesguich, Le Yalı des
Amis des Stanboul). A n a d o l u - H i s a r ı . Gök-Su vadisine, Potamönion („tatlı su") deniliyordu ve bizzat dere eski çağlarda Aretas adı ile mâruf idi. Yine bu sahilde Chaîkedonlulann bir deniz muzafferiyeti yüzünden meşhur olmuş bulunan Nausikleion isimli bir mahal vardı. Gillius Küçük-Su'yu, Napli deresi ve munsap olduğu koyu, Napli körfezi olarak, zikreder. Bu semt Gök-Su deresinin boğaza munsap olduğu yerde ve kısmen, Göztepe ve Kavacık 'tan gelen sağrının şark yamacı üzerine kurulmuştur [ bk. ANADOLU-HİSARI J. Burada ayrıca bir namazgah ve yine amasyah Sinaneddin Efendi 'nin yaptırdığı Sinan Efendi mescidi bulunuyordu ( Hadikat al-cavâmî ). Kazasker ve şeyhülislâm mazûllerinden bir çoğu hisarda ikamete memur edilirlerdi. Gök-Su deresi ve cenubundaki Küçük-Su deresi ve çayırlığı mâruf mesirelerdir. Gök-Su üzerinde bir köprü ve tepede Mahraud I. ve Selim III. tarafından vazedilmiş nişan taşları ile eskiden bu dere boyunca bahçe ve değirmenler vardı. Gök-Su deresi 1909'da-ki feyezan Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|