Bog‘cha yoshidagi guruhda sasiometrik tadqiqotning ahamiyati

Sotsiometrik matritsa

Natijalarga qarab, guruh a’zolarining qaysi biri eng ko’p tanlanganligini bilish

№	Ismi – sharif (sinaluvchilar)	Abdullaeva	Voxidova	Daminova	Zakirova	Ikromov	Islomova	Qilingan tanlashlar
1.	Abdullaeva			1		2
2.	Vohidova			2
3.	Daminova			X		1
4.	Zokirova			3	X
5.	Ikromov					X
6.	Islomova						X
	Tanlashlar soni			3	0	2	0

mumkin. Eng ko’p tanlash olgan – lider hisoblanadi.
Sotsiometrik tadqiqotdan olingan natijalar (matritsa va sotsiogramma shaklidagi) sotsiometrik indekslar bilan to’ldiriladi. Bu indekslar guruhni miqdor jihatidan harakterlab beradi. SHulardan biri – guruhiy jipslik indeksi.

Psixologik tadqiqotlar natijalarini matematik- statistik qayta ishlash metodlari

Tadqiqotdan olingan ma’lumotlarni (miqdoriy) tahlil qilish va tavsiflashga kirishishdan avval ularni umumlashtirish, bir tizimga solish va ixcham shaklga keltirish zarur. Buning uchun esa matematik statistika tushunchalarini albatta bilish va ular bilan ishlay olish talab qilinadi.
Odatda o’lchov natijalarini aks ettiruvchi sonlar statistikada variantlar deb

ataladi va
x_i bilan belgilanadi. Barcha o’lchovlar, ya’ni o’sib borish yoki kamayish

tartibida joylashgan o’lchovlar variatsion qatorni tashkil qiladi. Variatsion qator tarkibida takrorlanadigan o’lchovlar soni chastota deyiladi.
Kuzatish – voqealarga aralashmay, psixologik xodisa tabiiy sharoitda qanday yuz berayotgan bo`lsa, shu holida o`rganiladi. Inson psixikasidagi o`zgarishlarni kuzatish uchun quyidagilar amalga oshirilishi kerak: 1) Kuzatish maqsadi, vazifasi belgilanadi; 2) kuzatish ob’ekti tanlanadi; 3) sinaluvchining yoshi, jinsi aniqlanadi;
4) tadqiqot vaqti rejalashtiriladi; 5) kuzatish qancha davom etishi qat’iylashtiriladi;
6) qaysi faoliyat kuzatilishi belgilab olinadi; 7) kuzatish shakli (yakka, guruhiy, jamoaviy) belgilanadi; 8) kuzatishni qayd etib borish vositalari (kundalik, kino-
video, foto, magnit yozuvi va boshqalar) tanlanib, natijalar sistematik ravishda qayd qilib boriladi.
Kuzatish orqali turli yoshdagi odamlarning diqqati, his-tuyg`ulari, nerv tizimidagi tashqi ifodasi, temperament xususiyatlari, imo-ishoralari, sezgirligi, xulq- atvori, nutq faoliyati va boshqalar ham o`rganiladi.
Bu metod tadqiqotchidan kuzatuvchanlikni, o`rganilayotgan psixik xodisani tabiiy sharoitda tekshira olish qobiliyatini talab qiladi.





Suhbat. Bu metod yordamida psixik hodisalarning ichki – sub’ektiv tomonlari o`rganiladi. Inson psixikasini o`rganishda suhbatning maqsadi va vazifasi belgilanadi, uning ob’ekti va sub’ekti tanlanadi, vaqti, joyi aniqlanadi, yakka, guruhiy va jamoa bilan bog`liq savol-javob tartibi tayyorlanadi. Suhbatning bosh maqsadi muayyan bir vaziyat yoki muammoni hal qilingan jarayonida inson psixikasidagi o`zgarishlarni o`rganishdir.