Bolalarda intensiv

Qon  o‘rnini bosuvchi  eritmalarning  plazma hajmiga ta’siri.
Infuzion critma
Kiritilganda  A Q X ning
 
k o ‘payishi
N a tija  vaqti
Ringer  eritmasi
200,0
2  so a t
5%  a l’bum in
500,0
24  soat
20%   a l’bum in
800,0
24  soat
R eopoliglyukin
1000,0
6  s o a t
Poliglyukin
800,0
24  soat
Retortan
1000,0
24  soat
GIPOVOLEM IK  SIIOK
Shokning  bu  turida  gipovolcmik  shokning  asosiy  jarohat- 
lovchi  omillari:  qon  yo ‘qotish  (gemorragik  shok),  p la zm a   va 
elektrolitlar  y o ‘qotish  (kuyish  shoki),  har  xil  ko‘ rinishidagi 
dcgidratatsiya  (angidrcmik  shok)  natijasida  aylanayotgan  qon 
hajmi  kamayadi.  Bu  esa  avvalo  qonning  qayta  taqsim lanishiga, 
periferik perfuziyaning keskinlashishiga  olib  keladi.  A ylanayotgan 
qon  hajm ining  25  %  ga  kamayishi  kattalarda  qon n in g   qayta 
taqsim lanishi  va regional vazokonstriksiya hisobiga etarli  darajada 
kom pensatsiyalanishi  mumkin.  Ammo  bolalaming  b u n d ay   imko- 
niyati  oz  b o ‘lganligi  uchun,  aylanayotgan  qon  hajm ining  10%  ga 
kam ayishi  ham   organizmda  qayta  tiklanmaydigan  o g ‘ir  holat- 
larning  rivojlanishiga  olib  kclishi  mumkin.  Har  xil  travmatik 
jarohatlar  natijasidagi  qon  yo ‘qotish,  aylanayotgan  qo n   hajmining 
ozayishi  to ‘qim alar  pcrfuziyasining  keskin  buzilishiga,  keyin- 
chalik  esa  m arkaziy  gemodinamikaning  m arkazlashuviga  olib 
keladi.  Teri  qoplamlari  rangpar,  sovuq,  gohida  terlash  va  b o ‘yin 
qon  tom irlari  to ‘laligi  kamayadi.  AQX  ning  yana  h a m   ozayishi 
natijasida  taxikardiya,  A/B  keskin  pasayishi,  um um iy  periferik 
qarshilikning  ortishi,  diurczning  kamayishi,  xushning  y o ‘qotilishi 
kuzatiladi.  Davo  muolajalari  o ‘tkazilmasa,  A/B  k ritik   miq-

---

dorgacha  kamayishi,  aritmiya,  hushning  yo ‘qolishi  va  hatto  yurak 
va  n afas  faoliyati  to ‘xtashi  mumkin.
Angidrem ik  shok.
 
Gipovolemik  shokning  bu  turi  qusish,  ichak 
p arezi, 
dispeptik 
holatlar 
va 
xokazolar 
sababli 
suv 
va 
elektrolitlarning  patologik  y o ‘qotilishi  natijasida  plazma  miqdori 
va  aylanayotgan  qon  hajmi  kamayadi,  to ‘qim alar  perfuziyasi 
k esk in   buziladi.  Yuqoridagi  o ‘zgarishlar  ichak  tutilishi,  peritonit, 
toksilcoz  va  eksikoz  kabi  holatlarda  yaqqol  namoyon  b o ‘ladi. 
P rogressiv  rivojlanayotgan  angidrcmik 
shokda  nevrologik  va 
gemociinamik  ko ‘rsatkichlarlar 
hamda 
degidratatsiya 
klinik 
belgilari  birgalikda kuzatiladi.
B em or  qaysar,  bezovta,  ta ’sirchan  b o ‘lib  qoladi,  ovqatlanish- 
dan  h am   bosh  tortadi,  kcyin  esa  somnolent  holati  kuzatiladi.  Bu 
faza  ju d a   qisqa  vaqt  davom  etadi.  Bemor  soporoz  holatda 
adinam ik,  behol,  teri  qoplamlari  oqish,  sovuq,  turgor  kamaygan, 
sh illiq   qavatlari  quruq,  xira,  til  oqish  shilim shiq  bilan  qoplangan 
b o ‘ladi,  arterial  gipotoniya,  taxikardiya,  taxipnoe  holatlari  yuz 
b e ra d i.  Qusish,  ich  ketishi  natijasida suv y o ‘qotishining  kuchayishi 
m ikrolsirkulyatsiyaning  keskin 
buzilishiga 
olib 
kcladi, 
teri 
qoplarnlari  marmarsimon,  sovuq,  akrotsianoz,  bosh  liqildog‘i 
cho‘kishi,  ko‘z  soqqasining  botishi,  bosh  miya  hujayrasining 
b o ‘kishi, talvasa xuruji  va nihoyat oligo -  anuriya kuzatiladi.