Bolalarda intensiv
Yüklə 3,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Talvasa sindromi
Talvasa sindromi-skelet m ushaklarining qisqa vaqtli idora qilinmaydigan kloniko-tonik qisqarishi xuruji b o ‘lib, hushning yo‘qolishi vital funksiyalarning buzilishi bilan kechadi. Bolalarda 3-5% uchraydigan bunday skelet m ushaklarining qisqarish xuruji tonik, klonik, kloniko-tonik ham da lokal yoki generallashgan bo‘lishi mumkin. Klonik talvasa - bu m ushaklarining qisqa vaqtda tczlik bilan ketma-ket qisqarishi bo ‘lib, bosh miya p o ‘stloq qavati qo‘z g ‘alishidan dalolat beradi. Klonik xuruj ritm ik noritm ik ham da qisqa yoki uzoq vaqt davom etishi mumkin. Tonik talvasa - bu m ushaklaming uzoq davom etadigan qisqarishi b o ‘lib, bosh m iya p o ‘stloq osti tizimi qo‘z g ‘alishidan dalolat beradi. Asia sekinlik bilan boshlangan bu xuruj uzoq vaqt davom etishi hamda birlamchi, yoki ikkilamchi holda yuz berishi mumkin. Bolalarda nerv to ‘qim asining gidrofilligi, to ‘liq takomillash- maganligi, palidar sistema tonusining balandligi, gipokampning yuqori faolligi, m ielinizatsiyaning tugallanmaganligi tufayli, bosh m iyaga ta ’sir etuvchi omillarga (gipoksiya, sirkulyartor va gidroion buzilishlar, .gipertermiya, neyroinfeksiya va xokazo.) noadckvat, aksari hollarda generallashgan javob reaksiyasi kuzatiladi. K ichik yoshdagi bolalarda febril talvasa xuruji 40% dan ortadi. Talvasa sindrom ida gipoksiya darajasi alohida o ‘rin tutadi. Chunki gipoksiya fonida talvasa xurujming rivojlansa, nafasining buzilishi gipoksiyani yana ham kuchaytiradi. Gipoksiya qanchalik chuqur b o ‘Isa, talvasa xuruj ini tonik komponenti ortib, hush y o ‘qolishi chuqurlashadi. Etiologiyasidan q at’iy nazar, xolatning to ‘satdan boshlanishi, lokal yoki um umiy skelet mushaklari qisqarish xuruji va hushning y o ‘qolishi talvasa sindromi uchun xos hisoblanadi. Talvasa xuruji klinik belgilari amaliyotda qiyinchilik tu g ‘dirmaydi, ammo uning sababini aniqlash ancha murakkab kcchadi. Xuruj aksari tonik fazadan boshlanadi, bola to‘satdan atrof m uhit bilan aloqani y o ‘qotadi. K o‘z soqqalari beqaror harakatlanib, yuqoriga va yonga qaragan holda to ‘xtaydi. Bosh orqaga ketib, kaft va tirsak bo ‘g ‘imlar bukiladi, oyoqlar esa c h o ‘ziladi. Trizm, bradikardiya, qisqa muddatli apnoedan so ‘ng xirilllab, shovqinli nafas oladi. Shundan keyin xuruj klonik fazaga o ‘tadi. Yuz mushaklari qisqaradi, bu tezlikda qo‘l va oyoq m ushaklariga ham q o ‘chib, generallashadi. Taxikardiya, sianoz, rangparlik kuzatiladi. Talvasa xuruji, sabablariga ko ‘ra, to ‘rt guruxga bo‘iinadi: 1. M etabolitik, gipoksik, gipo- yoki giperglikemik, gipo- kal’siem ik va piridoksin yetishmovchiligi. 2. Infeksion, infeksion toksikozlar, meningit, enscfalit (febril talvasa xuruji). 3. Tashkiliy y a’ni MNSdagi organik o ‘zgarishlar tufayli ro ‘y bcradigan xuruj. 4. Epilepik - idiopatik cpilepsiya. Talvasa xurujining klinik bclgilarini davolash am aliyotda qiyinchilik tug‘dirmaydi, ammo uning sabablarini aniqlash ancha murakkab kechadi. Shuning uchun fizikal tekshiruvda quyidagilarni inobatga olish kerak: •nafas va sirkulyator buzilishlar darajasini; •ta n a harorati, teri qoplamlaridagi m arm arsim on rang, sianoz va toshmalarni; •sepsis yoki jarohat bclgilarini; • k o ‘z ncrvi diski, to ‘r parda holati (shish, qon quyilish)ni; •m ushaklar tonusi va rcflckslarni; Talvasa sindromi genczini aniqlashda qonning va orqa miya suyuqligi bosimining 130 mm .sim .ust.dan ortib ketishi, likvor gipertenziyasini k o ‘rsatadi. Likvorda hujayralam ing 1 m m 3 - 20 dan oshishi, oqsil 0,05-0,45 g/1, glyukozaning 1,65-5,0 m m ol’/l ko‘rsatkichi va limfotsitar plcotsitoz scroz meningitga xos. Yringli meningitda loyqa likvor, ncytrofil yoki aralash plcotsitoz va oqsilning ko ‘payishi esa kuzatiladi. Likvorda sitoz norm ada bo‘lib, oqsil ko ‘payishi bosh m iyada hajm lik jarayondan belgi beradi. Qayta qayta takrorlanavcradigan talvasa sindromi xavfli bo‘lib, ko ‘pincha kelajakda yuzaga keladigan psixik, psixosom atik kasalliklar va epilcpsiya boshlanishidan darak berishi ham mumkin. A gar talvasa xuruji genezi aniq b o ‘Isa albatta etiologik tcrapiya yaxshi natija beradi. G ipokal’sicm iyada k a l’siy prcparatlari. Gipertermiyada antipirctiklar, bosh miya shishi yoki gipertenziyada degidratatsiya, gipoglikem iyada glyukoza eritm asi q o ‘llanadi. Etiologiyasi nom a’lum yoki ctiotrop tcrapiya natija bermagan holatlarda talvasa xurujiga qarshi dorilar ishlatiladi. Davo tadbirlari. Talvasa sindromida davo tadbirlari bir nccha y o ‘nalishda o ‘tkaziladi. 1. Organizmning asosiy hayotiy zarur funksiyalari faoliyatini yaxshilash va saqlash: nafas yo ‘llari crkin o ‘tkazuvchanligini ta ’minlash, oksigcnoterapiya, 100% kislorod ingalyatsiyasi. Yuqoridagilar natija bcrm asa traxcya intubatsiyasi v a o ‘pkalar sun’iy ventilyatsiyasi qilinadi, qon aylanishni m o‘’tadil saqlash, kislotaning asos va gidroion buzilishlarni korrcksiya qilish kcrak. 2. Talvasa xurujini bartaraf ctish uchun: diazepam 0,1-0,23 m g/kg, GOMK 75-100mg/kg vena ichiga, yoki lorazcpam 0,1 mg/kg, yoki fcnitoin fiziologik critma bilan 15-20 m g/kg keyin q o ‘llovchi dozada 5 m g/kg sutkada vena ichiga sekin yuboriladi, fcnobarbital 10 m g/kg vena ichiga, barbituratlar 1% critm a vena ichiga (natija berguncha, lckin 15 mg\kg dan k o ‘p cmas) yuboriladi. Talavsa xurujiga qarshi bcrilgan dorilar arterial giportenziya, gipoksiya fonida nafasni susaytirishi mumkin. Bunday og‘ir nafas yctishmovchilig ro ‘y bcrganda traxcya intubatsiyasi va o ‘pkalam i sun’iy vcntilyatsiya qilish muolajalari bajariladi. 3. Dcgidratatsion tcrapiya: furoscmid 3-5 m g/kg/sut (vena ichiga), diakarb 0,06-0,25 rcr os, 30% glitserin 0,5-1,0 osh qoshiqdan rcr os, diuretiklar, al’bumin, plazma (vena ichiga yuborilishi) bilan bir qatorda, asosiy kasalliklarni davolash chora tadbirlari q o ‘llanishi kcrak. Yüklə 3,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|