Buxoro davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti ingliz tilshunoslik kafedrasi

2 main types of mixtures:

1) Suffiks qo'shimchali so'zlar - 2ta elementning qo'shilishidan hosil bo'lgan murakkab so'z yasalmasidir: "quot; and" among them.

2) Chegaralangan tur- 2qismdan yasalgan so'zning birinchi qismi ikkinchi qismidagi so'zni ta'riflash vazifasini bajaradi: cinerama - cinematographic panorama, tellycast - television broadcasting, slanguage - slang+language, motel - motorists' hotel.

Og'zaki va yozma nutq o'rtasidagi juda yaqin bog'liqlik tufayli ba'zan og'zaki nutqda shakllangan qirqimlarni grafik qisqartmalardan farqlash qiyin bo'lishi mumkin. Ikkinchisi ko'pincha yozma ravishda kiritiladi va shundan keyingina og'zaki nutqqa kirib boradi. Ushbu jarayon birinchi Jahon urushi davrida va ingliz tilida so'zlashadigan mamlakatlarda ayniqsa mashhur bo'lganidan keyingi yillarda jadal boshlandi¹⁰. 

Nutqning boshqa qismida va boshqa xususiyatlar to'plamida yangi so'zni kiritish jarayoni, lekin hech qanday lotin elementlarini qo'shmasdan konversiya deb nomlanadi. Biroq, har doim bu asl va olingan so'zlarning asosiy shakllari bo'lib, ular bir-biriga mos keladigan va omonim ekanligini yodda tutish kerak. So'zning asosiy shakli tushunchani eng mavhum tarzda ifodalaydi. Ismlar uchun bu umumiy ish birlik, sifatlar uchun-ijobiy shakl, fe'llar uchun-infinitiv va boshqalar. Konversiya so'z shakllanishining o'ziga xos turi bo'lib, ko'plab tillarda mavjud, ammo zamonaviy ingliz tilida u alohida intensivlik bilan rivojlanadi.
XULOSA
Har qanday til jamiyatga aloqador va jamiyatdan tashqarida o’zicha, alohida rivojlana olmaydi. Til, avvalambor, jamiyatning, odamlarning o’zaro muloqot vositasidir, shu sababli jamiyat – odamlar til leksikasining shakllanishiga bevosita aloqadir hisoblanishadi. Unutmaslik kerakki, til o’zida ichki shakllanish tizimi qonuniyatlari mavjudligi bilan ahamiyatga egadir. Vaziyatdan kelib chiqib, har qanday rivojlangan tildagi birgina fikr turlicha talqin qilinadi.
Har qanday til jamiyatga aloqador va jamiyatdan tashqarida o’zicha, alohida rivojlana olmaydi. Til, avvalambor, jamiyatning, odamlarning o’zaro muloqot vositasidir, shu sababli jamiyat – odamlar til leksikasining shakllanishiga bevosita aloqadir hisoblanishadi. Unutmaslik kerakki, til o’zida ichki shakllanish tizimi qonuniyatlari mavjudligi bilan ahamiyatga egadir. Vaziyatdan kelib chiqib, har qanday rivojlangan tildagi birgina fikr turlicha talqin qilinadi. Ingliz tili ming yillik tarixga ega. Bu vaqt ichida u odamlar muvaffaqiyatli, yaxshi maqsadli va chiroyli deb topilgan ko'plab iboralarni to'pladi. Shunday qilib, tilning alohida qatlami - frazeologiya, mustaqil ma'noga ega bo'lgan to'plam iboralar to'plami paydo bo'ldi. So'zma-so'z tarjima qilinmagan, ammo qayta o'ylangan holda idrok etilgan frazeologik iboralar yordamida tilning estetik jihati kuchayadi. “Idiomalar yordamida, turli rang soyalari yordamida tilning informatsion jihati bizning dunyomiz, hayotimiz hissiy-intuitiv tasviri bilan to'ldiriladi
Mamlakatimizda ingliz tilini o‘rganish keng yo‘lga qo‘yilgan. Tilni, shu jumladan ingliz tilini yaxshi bilish, uning frazeologiyasini bilmasdan mumkin emas. Frazeologiyani bilish ham badiiy, ham badiiy adabiyotlarni o'qishni sezilarli darajada osonlashtiradi. Frazeologik birliklardan oqilona foydalanish nutqni idiomatik qiladi.
Zamonaviy ingliz frazeologiyasi dunyosi katta va xilma-xil bo'lib, uni o'rganishning har bir jihati, albatta, e'tiborga loyiqdir. Ushbu ishning maqsadi badiiy va adabiy manbalardan olingan zamonaviy ingliz tilining frazeologik birliklarini o'rganishdir. Frazeologizmlarni o'rganishning bu jihati alohida ahamiyatga ega, chunki. Frazeologik birliklarning aksariyati ingliz va boshqa tillar badiiy adabiyotidan o‘zlashtirilgan, ba’zi frazeologik birliklar esa o‘zining asl chet tilidagi shaklini saqlab qolgan. Qarz olish ingliz frazeologiyasini to'ldirishning asosiy manbalaridan biridir. Ingliz adabiyotidan olingan qarzlar ayniqsa ko'p. Lotin, yunon, frantsuz, ispan, italyan va boshqa tillar adabiyotidan alohida o'zlashtirilgan.
“Frazeologik birliklarni o‘rganishning etimologik tomoni ko‘p jihatdan u yoki bu frazeologik iboralar o‘zlashtirilgan xalqlar madaniyati va turmushini tushunishga yordam beradi” .Ingliz tilini chet tili sifatida o‘rganayotganlar uchun tilning bu qatlamini o‘zlashtirish qiyin, biroq frazeologik birliklarni o‘zlashtirganimizdan so‘ng biz inglizlardek gapira boshlaymiz, ularni yarim so‘zdan tushunamiz, nutq tayyorgarligimiz keskin ortadi. Biz o'z fikrimizni qisqacha va juda aniq ifoda eta olamiz, uning ifodalanishining to'g'riligiga ishonch hosil qilamiz. Ko'p hollarda ingliz frazeologiyasini bilish rusizmlardan qochishga yordam beradi, ya'ni. jumlalarning rus tilidan ingliz tiliga so'zma-so'z tarjimalari.
Bunday holatlar qisman substantivatsiyalangan hisoblanadi, chunki ular hech qachon o'zgarmaydi va shu bilan tegishli sifatlar bilan to'liq o'xshashlikni ko'rsatadi. Ular faqat aniq maqolalar bilan ishlatiladi. Tilshunoslar orasida kuchli fikr bor, deb atalmish "qisman substantivatsiyalangan sifatlar" bu iboralar ko'proq narsa emas, dastlab bir sifat iborat (Participle II) + bir otdan yasalgan hisoblanadi. O'rnatilgan ifoda, o'rganish ob'ekti bo'lib, bitta, bo'linmas, ixtisoslashgan ma'no bilan ajralib turadigan, soni ikkitadan kam bo'lmagan (lekin odatda ko'proq) so'zlar guruhidir, shuning uchun har bir to'plam ifodasini alohida birlik sifatida ko'rish mumkin va alohida so'zga tenglashtirish mumkin. Rivojlangan tarixga ega bo'lgan har qanday zamonaviy tilda to'plamli iboralar soni juda katta va bunday birliklarning tabiati juda ko'p qirrali. Bu o'ylash keng tarqalgan xato, ifoda uning mavjudligi so'zlashuv nutqi bilan xarakterlaydi va har doim uning semantik tarkibida ma'noga bir elementi oshiradi. O'rnatilgan iboralar stilistik jihatdan neytral bo'lishi mumkin, ular atamalar bo'lishi mumkin. Ingliz tilidagi odatiy misollardunyouchun emas, qizil harflar kuni oldida, log kabi uxlashuchun u so'zsiz ketadiva hokazo. To'plamli iboralarning boshlang'ich muammosi ularni nomlashdir va bu yerda variantlar frazeologiya, frazeologik birliklar va iboralardir. Biroq, frazeologiya va frazeologik birlik atamalari rus tilshunosligida tan olingan. Bundan tashqari, frazeologiya atamasi tilshunoslikning ushbu turdagi so'z guruhlarini o'rganadigan sohasini ham anglatadi. Shuni ham yodda tutishimiz kerakki, milliy ovozli frazeologik bo'lim rus tilshunosligida eng yaxshi o'rganilgan, ammo bunday birliklar zamonaviy G'arb tilshunosligida hali ham juda yomon va tizimli ravishda o'rganilmagan
Shu nuqtai nazardan, agar ibora ichidagi elementlarning biron bir o'rnini bosish bitta element uchun faqat bir nechta sinonimlar bilan cheklangan bo'lsa, bu odatda asosiy emas yoki bunday almashtirish mumkin emas, ya'ni agar iboraning elementlari har doim bir xil bo'lsa, ya'ni bir xil grammatik shaklda ishlatiladi. Nomlash to'plami iborasi, frazeologik birlik yoki frazeologik mavjudot yoki idiomadan farqli o'laroq, eng neytral, shuning uchun eng maqbuldir.