Бялядчи-ъядвял
Yüklə 3,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
37 1 In slithered and too ample pockets. 1 – olan bütün kafelərdə. Hart Krein dixit 2 . Bunlar, sadəcə, kafe deyil, onlar – qəlbləriylə vidalaşmış insanların neytral əraziləridir, onlar – bütün qoşqularda hərəkət edən təkərin öz-özünü çəkib aparan hərəkətsiz mərkəzidir. Özünü oralara girib-çıxan görmək, qadınlardan, veksellərdən, yaxud epistemiologiya 23 dissertasiyasından ötrü dəli kimi çalışıb-çapalamaq və hər gün qəhvə fincanlara süzüldükcə sən kənardan təftiş edib balans çıxarmağa cəhd edə bilərsən, öz-özündən müəyyən məsafədə qalaraq, bir saat əvvəl kafeyə girən və bir saat sonra kafedən çıxan özündən. Öz tərcümeyi-halına istehzayla baxan iki siqaret arasında özün-özünə şahid və özün-özünə hakimsən. Kafedə həmişə yuxularımı xatırlayıram, bir no man’s land 3 o birini arxasınca aparır; indi biri yadıma düşdü, amma yox, deyəsən, ancaq hansısa ecazkar bir yuxunu xatırladım, axırda hiss elədim ki, sanki, məni yuxudan qovurlar (bəlkə də, mən özüm qaçırdım, ancaq məcburən) və yuxuda olanların hamısı elə həmişəlik orada da qaldı. Hətta deyəsən, arxamda qapı da çırpıldı, deyəsən, belə oldu; hər halda, gördüyüm yuxu (mükəmməl, sferik, bitkin) qəflətən indiki zamandan ayrıldı. Lakin mən yatmaqda davam edir, qovulma və çırpılmış qapını da yuxuda görürdüm. Axırda həmin bu yuxudan-yuxuya keçmək anında dəhşətli əminlik hissi mənə hakim kəsildi: qovulma o demək idi ki, bayaqkı ecazkar yuxu tamamilə və büsbütün yaddan çıxmışdır. Ola bilsin ki, guya, arxamda qapı çırpılmasını hiss etməm həmin anda hər şeyin həmişəlik unudulmasından əmələ gəlmişdir. Ancaq ən maraqlısı odur ki, yuxuda nə gördüyümü, ondan əvvəlki yuxumu necə unutduğumu və bu yuxunu da unutmaq lazım olduğunu xatırlayırdım (mən onun qapalı sferasından qovulmuşdum). Bütün bunların kökü, mənə elə gəlir ki, Cənnətə gedib çıxır. Yəqin ki, Cənnət, bizim onu xəyal etməyə çalışdığımız kimi, yaxşı anların hələ şüursuz döl şəklində olduğu mifoloji-poetik proyeksiyasıdır. Və belə olduğu halda, Mazaççodan qorxan Adəmin jestləri mənə aydın olur. O, gözlərinin gördüyünü, ona məxsus olanları qorumaq üçün üzünü qapayır; əli ilə etdiyi bu kiçik hərəkətlə o, cənnətin son mənzərəsini qoruyur. Və ağlayır (çünki onun jesti belədir, ağlamanın doğurduğu jest), çünki başa düşür: hər şey əbəsdir və əsl cəza bu dəqiqədən başlayır; Cənnəti unutmaq öküz itaətkarlığını, alın təriylə görülən işin ucuz və qaba sevincini və növbəti ödənişli məzuniyyəti qəbul etmək deməkdir.
1 Юз мискин говщаговумузда икян ютяри бяхтмиздян дя разыйыг, юлчцсцз йаьлы ъиблярдя кцляйя гойулан сярмайя кими. 2
Деди. (лат.) 23
Епистемиолоэийа – идрак нязяриййясини юйрянян фялсяфи тялим 3
Инсансыз йер (инэ.) 37 2 (–61)
«Əlbəttə, – Treveler dərhal düşündü, – yalnız nəticələr hesaba alınır. Ancaq bu praqmatizm nəyə lazımdır?» O, Seferinoya qarşı ədalətsiz olmuşdu, yalnız ona görə ki, ikinci özünün eyni dərəcədə ağılsız olan başqalarına bənzəməyən geopolitik sistemini yaratmaq istəmişdi (elə ona görə də, etiraf etmək lazımdır ki, çox şey vəd edirdi). Sefe nəzəri planda yorulmadan çalışırdı və növbəti mübarizə nümunələrini ortaya qoyurdu:
Bu «və s.»-nin mənası nədir, görəsən? – Treveler düşündü. – Nədən Seferino birdən-birə dayanır və onunçün bu qədər ağır olan bu «və s.» ilə kifayətlənir? Ola bilməz ki, o, təkrarlardan yorulsun, çünki bu tamamilə aydındır: təkrarlar ona ləzzət verir, monotonluğu hiss etdiyinə görə deyil, bu da aydındır: monotonluq da ona ləzzət edir (və artıq onun üslubuna çevrilib). Bu «və s.», yəqin ki, Seferinoya – onu əsəbləşdirən reader’s digest 1 tərtib etməyə məcbur olan kosmoloqa 24 sıxıntı gətirir. Zavalı dəmirçi siyahısının altına bunları əlavə etməklə canını qurtardı:
daxildir, yaxud daxil olmalıdır, yaxud da, daha doğrusu, bütün müvafiq ölkələrin dəmirçiləri.)
«Hər halda, – Trevler özünə yenə kanya süzüb soda əlavə edərək düşündü, – maraqlıdır, görəsən Talita niyə qayıtmır? Gedib baxmaq lazımdır». Ancaq Seferinonun nizama salınmış
1
24
Космолог – космолоэийа (каинатын гурулушу щаггында цмуми нязяриййя) иля мяшьул олан Yüklə 3,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|