Бялядчи-ъядвял
Yüklə 3,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Медиум, таро картлары, щейрятамиз эюрцъцлцк, Щермел кцчяси 23. (фран.) 1 Картлар, дягиг фактлар (фран.) 2
- Беля! (лат.), щинд сирляри, испан таро картлары (фран.) 3 Домино, балыггулаьы, эцлллярля фал (фран.) 4
- Шякилля, сачларла йазылы формада дягиг юнъяэюрмя. Цмуми интеграл магнетизм (фран.)
40 2 – Əgər istyirsizsə, biz sabah yenə gələrik.
– Yaxşı. Sabaha , yəqin ki, yenisini yazacağam. Sizi dəli edəcəyəm, özünüzü qoruyun. Mənə siqaret verin.
Etyen «Qoluaz» qutusunu ona uzatdı. Oliveyra açarı əlində tutmuşdu və nə deyəcəyini bilmirdi. Yenə olmadı, bu gün bunlar olmamalıydı, altmış fiqurlu mənasız şahmat oyunu, dərin kədərin qızğın çağında gərəksiz sevinc, onu milçək kimi qovmaq və kədəri seçmək lazım idi, bununla belə əlində tutduğu yeganə şey sevincə aparan açar idi, heyran olduğu və ona lazım olan şeyin bir addımlığındaydı, Morellinin qapısını açan açar Morelli dünyasına qapıydı, ancaq bu sevincin ortasında özünü kədərli və iyrənc hiss edirdi, yuxusuz gecə və günahkarlıq qoxuyan dərisi yorulmuş, gözləri çirklənmişdi, çünki artıq kimsə yox idi və bütün bu günləri doğru hərəkət etdiyini və ya etmədiyini anlaması üçün vaxt da hələ gəlib çatmamışdı, Sibillanın hıçqırıqlarını, tavanın döyülməsini ayırd etmək, sifətini döyəcləyən yağışa, Pon-Mari üzərindəki şəfəqə, kanya və araqla qarışmış acı çaxır gəyirtisinə yenidən dözmək və ciblərində əlini hiss etmək, özününkünü yox, Rokamadurun əlini və gecənin tüpürcəyə bulaşmış bir parçasını, büsbütün yaş olmuş bir bələkdə, – necə də yubandı bu sevinc, bəlkə, çox erkən gəldi və hələ heç qazanılmayıb, demək, ola bilər ki, villeicht, maybe, forse, peut-etre 1 , ah, zibilə dönəsən, zibilə, sabaha qədər, maestro, zibil zibilə qarışıb, hər yan çirkaba bulaşıb, hə, ziyarət saatında, hər tərəf çirkab içindədir, çirkabla suvanıb: sifətlər də, dünya da, biz ona meyvə gətirərik, arxi-nəcis super nəcisin üzərində, fövqəlnəcisi təqib edir, dans cet Hopital Laennec decouvrit l’auscultation 2 və
bəlkə də, hələ… Açar, sözlə deyilə bilməyən obrazdır. Bəlkə, hər halda, açar cibində küçəyə çıxsın. Bəlkə də, hər halda, açar-Morelli, açarı buracaqsan və tamamilə başqa bir aləmə düşəcəksən, bəlkə də, hər halda.
– Əslində, bu ölümqabağı görüş idi, bir gün gec, bir gün tez, – Etyen kafedə dedi.
– Yaxşı görək, – Oliveyra dedi. – Bu cür fikirləşməyin yaxşı deyil. Ronalda Perikoya xəbər ver, saat onda qocanın mənzilində görüşək.
– Pis vaxtdır, – Etyen dedi. – Qapıçı arvad buraxmayacaq. Oliveyra açarı çıxartdı, onu günəşin şüaları altında fırlatdı və Etyenə elə uzatdı ki, elə bil, açarla birlikdə şəhəri də ona təhvil verdi.
1
2
Бу хястяханада Леннек аускултасийа ачыб. (фран.) 40 3 Ağılasığmazdır, şalvarın cibindən nə qədər şey çıxar; quş tükü, saat, qəzet parçaları, ovxalanmış aspirin. Gözəl anların birində dəsmal çıxarmaq üçün əlini cibinə salır və dəsmalla birlikdə ölü siçan çıxarırsan – tamamilə mümkündür. Etyenin yanına gedərkən yolda hələ çörəklə bağlı gördüyü və küçədə «part!» – deyə baş verən bədbəxt hadisə kimi (nə etmək olar) qəflətən onu yaxalayan digər yuxunun təəssüratlarını üzərindən çırpmamış düz Raspay və Monparnas bulvarlarının tinində Oliveyra əlini qəhvəyi velvet şalvarının cibinə salaraq dalğın halda xələt geyinmiş qıvrılan nəhəng quru qurbağasına baxdı – Balzak-Roden, yaxud Roden- Balzak, iki qıvrılan şimşəyin savaşından ibarət qatmaqarışıq bir şey – və Buenos-Ayres şəhərinin növbətçi apteklərinin siyahısı olan kağız qırığını, bir də görücü və kartla baxan falçıların elanı olan qəzet parçasını çıxartdı. Macar görücü (onun tamamilə Qreqoroviusun analarından biri olması mümkün idi) sinyora Kolomyenin Abess küçəsində yaşadığını və s ecrets des bohemes pour retour d’affections perdues 1
qabiliyyətinə malik olduğunu öyrənmək maraqlıydı. Bundan sonra tamamilə təbii olaraq böyük vəd gəlirdi: desenvoutements 2 , ondan sonra da sur photo 3 xatırlatması bir qədər gülməli görünürdü. Həvəskar şərqşünas olan Etyenə professor Min’in vs offre le verit. Talisman de l’Arbe Sacre de l’Inde. Broch. c. I NF timb. B. P/27, Cannes 4 . bilmək maraqlı olardı. Madam Sansonun varlığına necə təəccüb etməyəsən, Medium – Tarots, predict, etonnantes, 23 rue Hermel 5 (məhz buna görə, zooloq olduğu güman edilən Hermel küçəsində, ancaq onun adı kimyagərə daha çox uyğun gəlir), sonra öz latınamerikan könlünü Anitanın böyük ümidlər verən elanı ilə məmnun etmək, cartes, dates precises
1 ,
Joanna Jopes (sic!), secret indiens, tarots espagnols 2 və madam Xuanita, voyante par domino, coquillage, fleur 3 . Sibilla ilə mütləq madam Xuanitanın yanına getmək lazımdır. Coquillage, fleur! Amma Sibilla ilə yox, artıq Sibilla ilə yox. Amma Sibilla güllərlə falına baxdırmağı çox istəyərdi. Seule MARZAK prouve retour affection 4 . Olmayan bir şeyi vəd etməyin nə mənası var? Bunu heç nəsiz, dərhal bilmək olar. Ən yaxşısı Jan de Ninin elmi üslubudur, reprend ses VİSİONS exates sur photogq, cheveux, ecrit. Tour magnetiste integral 5 . Monparnas qəbiristanlğına çatanda Oliveyra yaxşı bir kağız kürəcik düzəltdi və yaxşıca nişan alaraq görücüləri birbaş hasarın o tayına – Bodlerin, Deverianın, Aloizius Bertranın, bir sözlə, ovuclarında madam Frederik kimi la voyante de l’elite parisienne et internationale, celebre par
1
2
Ъадунун эютцрцлмяси (фран.) 3
Шякилля бахма (фран.) 4
Мцгяддяс Щинд Аьаъынын ясл тилсимини тяклиф едир. (фран.). 5
Медиум, таро картлары, щейрятамиз эюрцъцлцк, Щермел кцчяси 23. (фран.) 1
Картлар, дягиг фактлар (фран.) 2
Беля! (лат.), щинд сирляри, испан таро картлары (фран.) 3
Домино, балыггулаьы, эцлллярля фал (фран.) 4
Йалныз Марзак щисслярин эери гайтарылмасыны вяд едя биляр. (фран.) 5
Шякилля, сачларла йазылы формада дягиг юнъяэюрмя. Цмуми интеграл магнетизм (фран.) 40 4 ses predictions dans la presse et la radio mondiales, de retour de Cannes 6
falçıların fal açmasına layiq olanların yanına göndərdi. Çe, orada imkanı olsa onların hamısını yandırmağa hazır olan Barbe d’Orevilyi də, əlbəttə, Mopassan da var, yaxşı olardı ki, kağız kürəcik Mopassanın, ya da Aloiziusun qəbrinə düşəydi, ancaq haradan biləsən, çünki hələ hasarın bu tərəfindəsən. Etyen hesab edirdi ki, onu səhər tezdən narahat etmək səfehlikdir, ona görə də Oliveyranı gözlədi ki, yeni çəkdiyi üç rəsmi ona göstərsin, ancaq Oliveyra kandarda görünər- görünməz Monparnas bulvarı üzərində gözəl gün çıxdığını və bundan istifadə edərək Nekker xəstəxanasına qədər gedib ondan sonra qocaya baş çəkəcəklərini bəyan etdi. Etyen astaca söylənib emalatxananı bağladı. Onlara aşiq olan qapıçı qadın dedi ki, hər ikisinin sifəti meyit, yaxud kosmosda yaşayanlar rəngdədir, bundan belə anladılar ki, madam Bobe elmi-fantastik əsərlər oxuyur, ancaq bu lap ağ olardı. «Şen-ki-Füm» kafesinə gəlib adama bir stəkan ağ şərab götürdülər, yuxular və rəssamlığın NATO-ya və günümüzün digər yaralarına dərman ola bilib- bilməyəcəyi haqqında söhbət etdilər. Oliveyranın tanımadığı adamı yoluxmağa getməsi Etyenə o qədər də qəribə gəlmədi, hər ikisi bunun tamamilə münasib olduğu qənaətinə gəldilər və s. və i.a. Piştaxtanın qarşısında durmuş bir sinyora qızğın ehtirasla Nantın günbatan çağını təsvir edirdi, dediyinə görə, qızı orada yaşayırdı. Etyenlə Oliveyra onun bütün sözlərini diqqətlə dinlədilər: günəş, meh, canlı hasar, ay, sağsağanlar, sakitlik, axsaq qadın, Allah-taala, altı min beş yüz frank, duman, rododendronlar, qocalıq, allah bilir nədir, ilahi, allah eləsin, yaddan çıxmaz, gül dibçəkləri. Sonra lövhəyə baxıb təəccübləndilər: «DANS CET HOPİTAL, LAENNEC DECOUVRİT L’AUSCULTATİON» 1 və hər ikisi bu qənaətə gəldirlər (və bərkdən dedilər) ki, auskultasiya 39 , doğrudan da, Nekkerin xəstəxanasında uzun müddətdən bəri gizlənən bir salamandr, ya da ilandır ki, onu bütün dəhliz və zirzəmilərlə qovaraq axır ki, küncə sıxışdırıblar və gənc alimə təslim ediblər. Oliveyra məlumat alandan sonra onlar Şoffarın palatasına yollandılar, ikinci mərtəbə, sağ tərəfdə. – Bəlkə, onun yanına kimsə getmir, – Oliveyra dedi. – Ola bilər ki, adının Morelli olması da təsadüfdür. – Yaxşısı budur, get öyrən gör, ölməyib ki, – Etyen açıq həyətin ortasındakı qızıl balıqlar üzən fontana baxıb dedi. – Belə şey olsaydı, mənə deyərdilər. Ancaq üzümə baxmaqla kifayətləndilər, vəssalam. Bizə qədər yanına kiminsə gəlib-gəlmədiyini soruşmaq istəmədim. – Onun yanına məlumat almadan birbaşa da gedə bilərdik.
6
1
Бу хястяханада Леннек аускултасийа ачыб. (фран.) 39
Аускултасийа – хястяйя гулаг асма 40 5 Və s. və i.a. Bəzən elə anlar olur ki, – özünü elə pis hiss edirsən, elə qorxursan ki, ya da sadəcə, ikinci mərtəbəyə qalxmaq istəyirsən, amma fenol qoxusu gəlir, – söhbət də mənasız alınır, təxminən uşağı ölmüş anaya verilən təsəlli kimi, onun yanında oturur, boş-boş çərənləyir, xələtinin bir qədər açılmış yaxasını düymələyir və arsız-arsız deyirlər: «Bax belə, yoxsa soyuqlayarsan». Ana ah çəkir: «Sağ olun». Ona deyirlər: «Sənə elə gəlir ki, soyuq deyil, ancaq bu vaxtlar axşamtərəfi soyuq olur». Ana deyir: «Hə, elədir». Ona deyirlər: «Bəlkə, yaylığını bağlayasan?» Yox. «İstilik» fəsli başa çatır. «Daxili istilik» fəslinə keçirlər: «Qoy sənə çay dəmləyim». Yox, yox, o bunu da istəmir. «Ancaq sən nəsə yeməlisən. Belə olmaz – nə vaxtdır heç nə yemirsən». O, saatın neçə olduğunu bilmir. «Ona işləyib. Ancaq altının yarısından bəri sənin boğazından heç nə keçməyib. Elə səhər də cəmisi bir buterbrod yedin. Sən bir şey yeməlisən, heç olmasa cemlə çörək ye». O istəmir. «Hə, mənim xətrimə, bircə tikə, başla, sonra özün istəyəcəksən». Köks ötürür, nə hə, nə yox. «Bax gördün, əlbəttə, ac idin. Bu dəqiqə sənə çay da verərəm». Əgər bundan da bir şey çıxmasa, qalır necə oturmaq problemi. «Belə oturma, ayağın keyiyər». Eybi yox, yaxşıdır. «Yox, nə danışırsan, yəqin, kürəyin tamam qovuşub, bütün günü bu sərt kresloda oturmaq olar? Bir az uzansana». Ah yox, nə danışırsınız. Bu sirli bir şeydir: yatağa uzanmaq xəyanət kimi bir şeydir. «Gəl, gəl, bəlkə, bir az mürgüləyərsən də». İkiqat xəyanət. «Bu sənə lazımdır, yorğunluğun çıxacaq, bax görərsən. Mən də səninlə olacağam». Yox, yox, ona belə yaxşıdır. «Yaxşı onda qoy yastıq gətirim, dirsəklən». Yaxşı. «Ayaqların şişəcək, kətil gətirim, ayaqlarını qoy». Sağ olun. «Sonra isə – yatağa. Mənə söz ver». Dərindən nəfəs. «Hə, hə, tərslik etmə. Bunları sənə həkim desəydi, qulaq asardın». Və nəhayət: «Yatmaq lazımdır, əzizim». Variantlar – ad libitium 1 .
Perchance to dream 2 , – pilləkəndə variantları bir-bir çeynəyən Etyen pıçıldadı. – Gərək ona bir şüşə konyak alaydıq, – Oliveyra dedi. – Sən almalıydın, səndə pul var. – Axı biz heç nə bilmirik, bəlkə, doğrudan da, ölüb. Bu sarışına baxsana, məmnuniyyətlə ona özümü ovdurardım. Bilirsən, bəzən xəyala dalıram ki, xəstə yatıram, yanımda isə tibb bacısı var. Səndə olmur? – On beş yaşımda olurdu. Dəhşət idi. Erosun əlində ox əvəzinə şpris var, dünya gözəli qızlar məni çimizdirirlər, mənsə onların əlində ölürəm. – Sən onanistin birisən, vəssalam. – Nə olsun ki? Burada ayıb nə var? Başqalarıyla müqayisədə kiçik bir incəsənətdir, ancaq fərqi yoxdur, onun da öz gözəl proporsiyaları, öz vaxt bölünməzliyi, yeri, dinamikası və digər çərçivələri var. Doqquz yaşımda mən onunla obmunun altında məşğul olurdum, məgər bu vətənpərvər əməl deyil?
1
2
Йуху эюрмякчцн йатмаг (инэ.) 40 6 – Ombu? – Baobab kimi bir ağacdır, – Oliveyra dedi. – Sənə söyləyirəm, and iç ki, heç bir fransıza danışmaycaqsan. Ombu ağac deyil, otdur. – Belə de, onda qorxulu deyil. – Bəs fransız oğlan uşaqları bunu necə edir? – Yadımda deyil. – Lap yaxşı yadındadır. Biz böyük bir sistem işləyib hazırlamışdıq… Bəzi tanqolara qulaq asa bilmirəm, dərhal xalamın necə çalmağı yadıma düşür, çe. – Nə əlaqəsi var? – Etyen dedi. – Çünki pianonu görmürsən. Piano ilə divarın arasında yer vardı və mən orada gizlənirdim. Xalam «Milongita»nı, ya da «Siyah çiçəkləri» çalardı, olduqca kədərliydi… istəyirsən, sənə fitlə çalım, çox qəmli musiqidir… – Xəstəxanada fit çalmazlar. Onsuz da kədərləndim. Sənə qulaq asmaq iyrəncdir, Horasio. – Mənsə kefimi açıram. Bir şeylə təsəlli tapmaq lazımdır, ya yox. Əgər qadına görə etdiyimi düşünürsənsə… Ombu, ya da qadın, mahiyyətcə, hər şey otdur, çe. – Bayağıdır, – Etyen dedi. – Çox bayağıdır. Bərbad flmlərdə olduğu kimi, dialoqların haqqı metrlə ödənir, nəticədə nə alındığını özün bilirsən. İkinci mərtəbə, dayan. Madam… – Par la
1 , – tibb bacısı dedi. – Biz hələ də askultasiyanı görməmişik, – Oliveyra ona dedi. – Boş-boş danışmayın, – tibb bacısı dedi. – Bax belə, – Etyen dedi. – Yuxuda inildəyən çörək görürsən, hamını barmağına dolayırsan, indi də şit zarafatlar edirsən. Bəlkə, bir şəhər kənarına, təbiətə çıxasan? Yoxsa sifətini, qardaşım, elə bil, Sutin çəkib. – Əslinə baxsan, – Oliveyra dedi, – səni cana yığmışam, yaralarını qoparmışam, sənsə həmrəylik naminə mənimlə Parisi dolaşırsan, həm də dəfndən bir gün sonra. Dostun kədərlidir, onu bir az əyləndirmək lazımdır. Dostun sənə telefonla zəng edir və sən də məcbursan. Dostun xəstəxana haqqında danışır, yaxşı, gedək. – Doğrusunu bilmək istəsən, – Etyen dedi, – getdikcə sən məni daha az maraqlandırırsan. İndi zavallı Lusi ilə şəhəri gəzmək lazımdır. Bu ona lazımdır. – Yanılırsan, – Oliveyra skamyada oturaraq dedi. – Sibillanın yanında Osip var, məşğuliyyəti də var – Hüqo Volf və başqaları. Əslinə baxsan, Sibillanın özünəməxsus bir həyatı var, bunu anlamaq üçün az vaxtım getmədi. Mənsə, əksinə, boşam, bomboş, hüdudsuz azadlıq,
1
Бура (фран.) 40 7 kefin istəyən qədər arzula və avaralan, bütün oyuncaqlar qırılıb-qurtarıb, heç bir problem yoxdur. Alışqanını ver görüm. – Xəstəxanada çəkmək olmaz. – Ce are the makers of manners 1 , çe. Bu, askultasiya üçün olduqca faydalıdır. Budur, Şoffarın palatası, – Etyen dedi. – Bütün günü skamyada oturmayacayıq ki. – Dayan siqaretimi çəkim. –
(–123)
1 Гайдалары биз гойуруг. (инэ.) Yüklə 3,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|