Бялядчи-ъядвял
Yüklə 3,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Прелат – католик килсясиндя йцксяк рущани вязифяси 2 Ъоръ Батай, «Поезийайа нифрят» (фран.)
- Эедонистик – щяйатын зювг вя сяфа цчцн йарадылдыьыны иддиа едян гядим йунан яхлаг нязяриййяси
- Анаграмм – бир кялмянин щярфляри иля башга бир сюз дцзялтмя
38 3 (– 63)
Morelli sitat dəlisidir: «Mənə niyə eyni kitabda poemalar nəşr etdirib, eyni zamanda poeziyanı inkar etməyimi, ölmüş adamın gündəliyinə prelatın
26 , mənim dostumun qeydlərini əlavə etməyimi izah etmək çətin olardı…»
2 . (– 12) 137
Morellidən
Əgər əsərin həcmi və üslubu müəllifin ümumi nəticə çıxarmaq səviyyəsinə qalxmaq istəməsi fikrini oyatmağa başlayırsa, dərhal göstərmək lazımdır ki, onu tamamilə əks bir şey – əhəmiyyətsiz nəticələrlə qalmaq təhlükəsi gözləyir.
Bəzən biz Sibilla ilə qəfildən xatirələrimizi ləkələməyə girişirik. Səbəbləri çox mənasız ola bilər: hərdən olur da, adam uzun-uzadı bir-birinin gözlərinə baxanda əhvalı pozulur, ya da darıxır. Söz sözü çəkir və söhbət xırdalana-xırdalana bizi xatirələrə aparıb çıxarır. Sözlərimizin arxasında iki tamamilə müxtəlif, bir-birinə yad olan və demək olar ki, daim barışmaz dünyalar durur, elə bil, lağlağıya başlamaq barədə razılığa gəlirik. Adətən, mən başlayıram, bir zamanlar dostlara pərəstiş etdiyimi nifrətlə xatırlayıram, mən necə də sadiqdim, ancaq məni başa
26
2 Ъоръ Батай, «Поезийайа нифрят» (фран.) 38 4 düşmədilər, sədaqətimə nə cür qiymət verdilər, siyasi nümayişlərdə plakat daşıdığım müti inadkarlığımı xatırlayıram, intellektual mübahisələri və alovlu sevgiləri xatırlayıram. Mən özüm və başqaları üçün dəfələrlə ayı xidmətinə çevrilən şübhəli dürüstlüyümə gülürəm, halbuki eyni zamanda satqınlıq və nadürüstlük öz torunu hörürmüş; mən onlara mane ola bilmədim, yalnız etiraf etdim ki, gözlərimin önündə satqın və şərəfsiz işlər görülür, mənsə onlara əngəl olmaqçün heç nə etmirəm, ona görə də ikiqat günahkaram. Mən təmiz və ləyaqətli adamlar olduqları halda ağappaq nişastalı yaxalıqlarda boğazacan çirkaba batan əmilərimə də gülürəm. Onlara zibilin içində olduqlarını desən, heyrətdən ağızları açıla qalar, axı onlardan biri Tukumanı, o biri isə Doqquz iyulu müqəddəs sayır və hər ikisi eyibsiz argentinalı ruhunun təmsilçiləridir (bu ifadə hərfbəhərf onlara məxsusdur). Hər halda, mənə onlardan yaxşı xatirələr qalıb. Mənsə Parisin stresi Sibilla ilə məni əldən saldığı zaman bir-birimizi incitmək istəyəndə bu xatirələri ləkələyirəm. Birdən Sibilla gülməyini kəsərək məndən niyə əmilərim haqqında belə şeylər danışdığımı soruşur və mən hiss edirəm ki, əmilərimin burada, qapının arxasında beşinci mərtəbədən olan qoca kimi bizə qulaq asmalarını istəyirəm. Mən cavab verməzdən qabaq yaxşı-yaxşı düşünürəm, çünki ədalətsiz davranmaq və heç nəyi şişirtmək istəmirəm. Bir də yaxşı olar ki, bu, mənəvi məsələlərdən heç vaxt baş çıxarmayan Sibillanın xeyrinə olsun (Etyen kimi, lakin o daha az eqoistdir, hazırkı məqam qarşısında məsuliyyətli olmağa inanır, o məqamda ki, xeyirxah və alicənab olmaq gərəkdir; mahiyyətcə səbəblər Etyendəki kimi eyni dərəcədə gedonistik 27 və
eqoistik xarakter daşıyır). Və izah edirəm ki, mənim düzgünlük mücəssəməsi olan iki əmimi əkinçilik-heyvandarlıq və kontor işindən ibarət fəaliyyətlərinin iki qütbü arasında inkişaf edən həyatlarının zirvəsi sayılan 1915-ci ildə nümunəvi argentinalılar adlandırırdılar. Yox, əgər qədim gözəl çağların kreollarından 28 söhbət açsaq, onda antisemitizm, ksenofobiya, şəxsi mülklərindən ötrü bağrı çatlayan xırda burjuylardan da danışmaq lazımdır. O mülklərdən ki, orada mulat qızlar onlara ayı on pesoya mate dəmləyib verirlər, ağ-qəhvəyi vətənpərvərlik duyğuları çiçəklənir, bütün hərbçilərə və çöllükdəki ekspedisiyalara böyük hörmət var, orada köynəklər də düjünlə ütülənir, halbuki məvacibin bütün ailənin « rus
» adlandırdığı və hamının üstünə qışqırıb hədələdiyi, ən yaxşı halda isə lağa qoyduğu bu bədbəxt məxluqun pulunu verməyə çatmır. Sibilla haqqında heç vaxt elementar təsəvvürü belə olmayan şeylərə qarşı bu münasibətlə razılaşan kimi mən ona sübut etməyə çalışıram ki, bütün bunlara baxmayaraq, əmilərim və onların ailələri çox gözəl xüsusiyyətlərə malikdirlər. Onlar seçki hüququna sayğı duyan və ən hörmətli qəzetləri oxuyan sadiq atalar və oğullardır, həm rəhbərlik, həm də işçilər tərəfindən sevilən namuslu
27
28
Креол – Авропадан Ъянуби Америкайа кючмцш илк колонистляр нясли 38 5 qulluqçulardır, onlar bütün gecəni xəstənin yatağı başında keşik çəkə, yaxud kimə lazımdırsa torba tikə bilərlər. Sibilla çaşqın halda mənə baxır ki, görsün lağlağı etmirəm ki. Mən öz əmilərimi niyə belə çox sevdiyimi sübut və izah etməli oluram və niyə arabir küçələr və hava zəhləmizi tökəndə mən birdən-birə bu kirli ağları dartıb çıxarır və onlardan qalan xatirələri tapdaq edirəm. Sibilla bir az dirçəlir və məqamından asılı olaraq həm sevdiyi, həm də nifrət etdiyi anasından gileylənməyə başlayır. Bəzən onun uşaqlığı haqqında danışdığı bir hekayə məni dəhşətə gətirir, əvvəllər əyləncəli əhvalat kimi danışıb güldüyü şeylər qəflətən dəhşətli düyünə, bataqlığa çevrilir, qaynaşan zəlilər və gənələr kimi bir-birinin qanını sormağa başlayır. Belə anlarda Sibillanın üzü tülkü sifətinə oxşayır, burun pərləri gərilir, rəngi ağarır, dili dolaşır, barmaqlarını sındırır və ağır nəfəs alır, elə bil, saqqızdan şişirilmiş nəhəng hava şarının içində anasının qabarıq sifəti peyda olur, özüdür ki var, nimdaş geyimdə və körpünün üstündə qalan köhnə tüpürcəkqabı kimi şəhər kənarındakı küçədə və yoxsulluq, anasının yağlı əsgiylə qazan yuyan əlləri. Dərd burasıdır ki, Sibilla uzun müddət danışa bilmir, o, ağlamağa başlayır, üzünü mənə sıxaraq elə dəhşətli əzab çəkir ki, ona çay dəmləyib hər şeyi unutdurmaq, harasa getmək, ya da sevişmək lazım gəlir, bütün əmilərsiz və analarsız, sadəcə, sevişmək (həmişə belə olur), yaxud da yatmaq, ancaq demək olar ki, həmişə belə olur.
139
Fortepiano üçün notlar (lya, re, mi-bemol, do, si-bemol, mi, sol), skripka üçün notlar (lya, mi, si-bemol, mi), sümsü üçün notlar (lya, si-bemol, lya, si-bemol, mi, sol) ArnolD SCHoenberq, Anton CEBErn, ALBAn BerG adlarının musiqi ekvivalentidir (alman sisteminə görə H – si, B – si-bemol və S (ES) – mi-bemoldur). Bu özünəməxsus musiqi anaqramında 29 yeni heç bir şey yoxdur. Yada salaq ki, Bax da öz adından bu cür istifadə edirmiş və XVI əsrin poifoniya ustaları da bunu dəb salıblar (….). Skripka konserti üçün mühüm olan məqamlardan biri də ciddi simmetriyadır. Skripka konserti üçün açar rəqəm ikidir: iki müstəqil mövzu və onların hər biri iki yerə bölünür, bundan əlavə yeni bölünmələr də vardır: skripka və orkestr. «Kammar Konzert» isə belə deyil, orada açar rəqəm üçdür: premyerada Maestro və onun iki tələbəsi təqdim olunur; alətlər üç qrupa bölünür: fortepiano, skripka və nəfəs alətləri; konsertin özü də üç qarşılıqlı mövzu üzərində qurulur və onlardan hər biri bu və ya digər dərəcədə üçhissəli kompozisiyadan ibarət olur.
29
Анаграмм – бир кялмянин щярфляри иля башга бир сюз дцзялтмя Yüklə 3,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|