C a n e r t a s L a m a n Big Bang Və Tanrı

217
landığını gördük. Bu isə maddənin yaradılması ilə eyni an-
lama gəlməkdədir. Kainata hakim olan fiziki, kimyəvi, bio-
kimyəvi qanunların hamısı maddə ilə əlaqəlidir. Bu qanun-
lar maddənin bir xüsusiyyəti olaraq maddənin içinə qoyul-
muşdur. Bu qanunların hamısı maddənin də özüdür. Bütün 
bu qanunların kainatdakı müəyyən məqsədlər üçün istifadə 
edilməsi və kainatdakı nizamı meydana gətirmələri bu qa-
nunların  da  xəyal  edildiyini  göstərməkdədir.  Maddənin 
quruluş  daşlarının,  maddəyə  hökm  edən  qüvvələrin  və 
maddəyə  qatışmış  olan  elmi  qanunların  xəyal  edilməsi 
maddənin də bir dizayn məhsulu olduğunu, yəni yaradıldı-
ğını göstərməkdədir. Maddə Tanrının yaratmasında istifadə 
etdiyi əzəli və əbədi bir ünsür deyil. Kainatın hər şeyi kimi, 
kainatdakı  hər  şeyin  meydana  gətirildiyi  maddə  də  yara-
dılmışdır. Maddə yaradılmış bir ünsür olmasaydı, “dizayn 
sübut”unun göstərdiyi kimi ilahi məqsədlər üçün istənilən 
kimi  istifadə  edilən,  bu  qədər  məharətli  bir  xidmətçi  ola 
bilməzdi. Maddənin müəyyən məqsədlərdə istifadə edilmək 
üçün  yaradılması  və  özünə  məxsus  qanunları  ilə  Tanrının 
dizaynının xam maddəsi olmaq vəzifəsini yerinə yetirməsi 
“dizayn  sübutu”nun  məlumatları  ilə  daha  da  yaxşı  aydın 
olmaqdadır.  “Dizayn  sübutu”  Big  Bang-dən  müstəqil  ola-
raq  da  kainatın  yaradıldığını  göstərməkdədir.  Big  Bang-in 
sübutları,  termodinamik  qanunlar,  fəlsəfi  sübutlar  və  “di-
zayn sübutu” kainatın yoxdan yaradılması fikri barədə öz 
güclərini birləşdirməkdədirlər. 

---

218
QAYNAQLAR 
Alpher,  Ralph  A.,  Robert  Herman  (2000).  Genesis  Of  The  Big 
Bang, Oxfort University Press.
Alpher, Ralph A (1983). Theology of the Big Bang, Religious Hu-
manism
Aquinas St. Thomas, (1920). The Summa Theologica, Burns Oa-
tes and Washburne.
Aristoteles, (1984). Metaphysics, translated by W.D. Ross, Prin-
ceton University Press.
Aristoteles, (2001). Fizik, Çev. Saffet Babür, Yapı Kredi Yayınları.
Armstrong, Karen (1994). A History Of God, Borzoi Book, Alfred 
A.Knopf Asadi, Muhammed A. (2003). Birliğin Teorisi, Çev. Ke-
rem Genç, Gelenek Yayıncılık.
Atay, Hüseyin (1974). Farabi Ve İbni Sina’ya Göre Yaratma, An-
kara Üniversitesi Basımevi.
Atkins, P.W. (1981). The Creation, Freeman.
Aydın,  Mehmet  (1999).  Din  Felsefesi,  İzmir  İlahiyat  Fakültesi 
Vakfı Yayınları.
Barbour,  Ian  G  (2000).  When  Science  Meets  Religion,  Harper 
Collins Publishers.
Barrow, John D.(1983). Anthropic Definitions, Quarterly Journal 
of the Royal Astronomical Society.163
Barrow, John D.,Frank J. Tipler (1986). The Anthropic Cosmolo-
gical Principle, Oxford University Press.
Barrow, John D. (1988). The World within the World, Clarendon 
Press.
Bartholomew, D.J. (1984). God of Chance, SCM.
Bernstein,  J.,and  G.  Feinberg.  (1986).  Cosmological  Constant: 
Papers in Modern Cosmology, Columbia University Press.

---

219
Bludman, S.A. (1984). Thermodynamics and the End of a Closed 
Universe.
Bolzano,  Bernard  (1950).  Paradoxes  of  the  Infinite,  trans. 
Fr.  Prihonsky  with  an  Introduction  by  Donald  A.  Steele, 
Routledge&Kegal Paul.
Bondi,H.,T. Gold (1948). The Steady-State Theory of the Expan-
ding Universe, Mon. Not.Roy.Astr. Soc.
Boorstin, Danil J. (1993). The Creators, Vintage Books Edition.
Broad,  C.D.  (1955).  Kant’s  Mathematical  Antinomies,  Procee-
dings of the Aristotelian Society.
Brooke,  John  Hedley  (1991)  Science  and  Religion,  Cambridge 
University Press.
Brown, D. (1987). Continental Philosophy and Modern Theology, 
Basil Blackwell.
Boslough, John (1995). Stephen Hawking’in Evreni, Çev. Osman 
Bahadır, Sarmal Yayınevi.
Kantor, Georg (1915). Contributions to the Founding of the The-
ory of Transfinite Numbers, trans. With an Introduktion by Philip 
E.B. Jourdain, dover Publications.
Carter,  Brandon  (1974).  Large  Number  Coincidences  and  the 
Anthropic Principle in Cosmology, In Confrontataion of Cosmo-
logical Theory with Observational Data, ed. M. S. Longair, Reidel.
Carvin, W.P. (1983). Creation and Scientific Explanation, Scottish 
Academic Press. 164
Cevizci, Ahmet (2000). Paradigma Felsefe Sözlüğü, Paradigma 
Yayınları, Dördüncü Basım.
Christopher,  F.  Mooney,  S.J.  (1996).  Theology  and  Scientific 
Knowledge, University of Notre Dame Press.
Clarke, W.N. (1988). Is a Natural Theology Still Possible Today? 
In Physics Philosophy, and Thrology, eds. R.J. Russell, W.R. Stoe-
ger, G.V. Coyne, University of Notre Dame Press.
Cobb, J.B. (1976). Process Theology: An Introductory Exposition, 
Westminster Press.

---

220
Coles, P.,and F. Lucchin (1995). Cosmology: The Origin and Evo-
lution of Cosmic Structure, John Wiley
Copernicus, Nicolaus (2002). Gökcisimlerinin Dönüşleri Üzeri-
ne, Çev. Saffet Babür, Yapı
Kredi Yayınları.
Copleston,  Frederick  (1960).  A  History  of  Philosophy, 
Burns&Oates.
Craig, William Lane (1988). Barrow and Tipler on the Anthropic 
Principle vs Divine Design, in British Journal for the Philosophy 
of science, vol. 38.
Craig, William Lane (1990). The Teleological Argumant and the 
Anthropic Principle, in The Logic of Rational Theism: Explora-
tory Essays.
Craig, William Lane, Quentin Smith (1995). Atheism And Big 
Bang Cosmology, Oxford University Press.
Craig,  William  Lane,  Quentin  Smith  (1995).  Theism, Atheism 
and Big Bang Cosmology, Clarendon Press.
Craig, William Lane (2000). The Kalam Cosmological Argument, 
Wigf And Stock Publishers.Craig, William Lane The Existence Of 
God And The Beginning Of The Universe.Craig, William Lane 
The  Ultimate  Question  Of  Origins.  God And  The  Beginnig  Of 
The Universe.165
Dawkins, Richard (1989). The Selfish Gene, Oxford University 
Press.
Dawkins, Richard (1991). The Blind Watchmaker, Penguin Books.
Davies, Brian (1993). An Introduction to the Philosophy of Reli-
gion, 2nd edition, Oxford University Press.
Davies, Paul (1984). Super Force, Simon And Schuster.
Davies, Paul (1993). The Mind Of God, Simon And Schuster.
Davies, Paul (1996). Son Üç Dakika, Çev. Sinem Gül, Varlık Ya-
yınları.
Dembski, Willism A.(1999). Intelligent Design, Inter Varsity Press.

---