C. P. İSayev infeksion xəSTƏLİKLƏR
Yüklə 4,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
359
MSS-nin zədələnməsi zamanı - herpetik ensefalitdə hər 8 saatdan bir 10 mq/kq dozada olmaqla (gündəlik doza 30 mq/kq) 10 gün müddətində vena daxilinə təyin edilməsi letal nəticələrin azalmasına səbəb olur. Venaya hər kq çəkiyə 15 mq vidarabin təyin edilməsi də eyni nəticə verir. Aseptik herpetik meningit zamanı virus əleyhinə preparatın tətbiqi hələlik öyrənilməmişdir. Bununla belə lazım gələrsə gündə 15-30 mq asiklovir venaya yeritmək məsləhətdir. Anadangəlmə herpes zamanı vidarabin və ya asiklovir gündə 30 mq/kq dozada vena daxilinə təyin edilir. Daxili üzvlərin zədələnmələri (pnevmoniya, ezofagit və s.) ilə əlaqədar antivirus müalicə işlənib hazırlanmasa da, gündəlik doza 15 mq/kq olmaqla asiklovir və ya vidarabin vena daxilinə yeridilməsi məsləhət görülür. Yayılmış herpes infeksiyası zamanı antivirus preparatlarının effektliyi haqqında heç bir məlumat olmasa da asiklovir və vidarabinin vena daxili yeridilməsi məqsədəuyğun hesab edilir.
Herpes viruslar əleyhinə anomal nukleotidlərədən başqa universal antivirus preparatları olan interferon və onların induktorlarının da istifadə edilməsi məsləhət görülür. Ümumiyyətlə, herpes virus infeksiyasmın müalicəsi antivirus, immunote-rapiya və onların kombinasiyasına əsaslanmalıdır. Antivirus preparatlardan asiklovir, vidarabin, sitarabin, ribavirin, idoksiuridin, triflüorotimidin, foskar-net kimi anomal nukleotidləri göstərmək olar.
İmmunoterapiya məqsədi ilə spesifik qamma- və immunoqiobuiiniər (insan immunoqlobulini, sitotek, intraqlobulin, pentaqlobulin və s.); interferonlar və onların preparatları (insan leykositar interferonu, reaferon, larifan, ridostin, sikloferon, leykinferon, kamedon, intrion A, roferon A, vellferon, kaqosel) is-
adaptogenlərin, timus vəzi preparalarının (timalin, timo-gen və d.) təyin edilməsi də məqsədə uyğundur. Profilaktikası. Sadə herpesin profilaktikası işlənilib hazırlanmamışdır. Bununla bərabər, xəstəliyin hava-damcı yolu ilə yayılmasının qarşısını almaq məqsədi ilə digər KRVİ zamanı aparılan tədbirlər həyata keçirilməlidir. Genital herpesin yayılmasına qarşı cinsi əlaqə zamanı qoruyucular istifadə edilməlidir. Doğrudur, səpgilər olarsa bunun da elə bir köməyi olmur. Anadangəlmə herpes infeksiyasının qarşısını almaq məqsədi ilə bir sıra tədbirlər aparılması məsləhət görülür. Məsələn, doğuşdan əvvəl hamilə qadının yoluxmuş olması hər-hansı bir molekulyar-bioloji üsulla sübut olunmuş olarsa hamiləliyin kesar kəsiyi ilə başa çatdırılması bu cür tədbirlərdən hesab edilir. Hamiləlik dövründə genital herpes diaqnozu qoyulmuş qadınların isə hamiləliyin 35-ci həftəsindən başlayaraq hər həftə virusoloji müayinəsi aparılmalıdır. Residivləşən herpes infeksiyasının profilaktikası məqsədi ilə orqanizmin immunoloji vəziyəti öyrənilib immunsupresiya və immunçatmamazlıq aşkar edilməlidir - xroniki downloaded from KitabYurdu.org 360
infeksiya, ekzo- və endogen intoksikasiya, zərərli iş şəraiti, stress hallar və s. Lazım gələrsə profilaktik olaraq asiklovir və və immunomo-dulyatorlar verilməsi məqsədyönlü hesab edilir. Residivlərin qarşısım almaq məqsədi ilə immunoloji vəziyyət qənaətbəxş olduqdan sonra rekombinant və ya inaktivləşdirilmiş herpes virusları vaksini ilə vaksinasiya aparılır. Herpesli xəstələrlə təmasda olan 1 yaşadək zəifləmiş uşaqlara herpes əleyhinə immuno-qlobulin yeridilməsi məsləhət görülür. Su çiçəyi aspirasion yoluxma mexanizminə malik kəskin antroponoz virus infeksiyası olub, bir elə də güclü olmayan ümumi intoksikasiya əlamətləri, vezikulyoz səpgilərlə xarakterizə olunur. T a v i x i məl u m a t. Xəstəlik çox qədim dövrlərdən məlum olsa da, ayrıca bir xəstəlik kimi XVI əsrdə İtalyalı həkimlər V.Vidius və C.F.İnqrassia tərəfindən təsvir olunmuşdur. 191 i-ci ildə Braziliyalı alim X. Araqao vezikula-larda olan möhtəviyyatda müşahidə etdiyi kiçicik hissəciklər haqqında məlumat verərək onların xəstəliyin törədiciləri olduğu fikrini irəli sürmüşdür. Törədici virusları isə XX əsrin 40-cı illərində ayırmaq mümkün olmuşdur.
bütün xüsusiyyətlərə malikdirlər. Hüceyrə kultura-larında hüceyrələri fəal olaraq dağıtmaqla sürətlə yayılırlar. Yalnız insan orqanizmində yaşayaraq çoxalırlar. Latent infeksiya şəklində uzun müddət - illərlə orqanizmdə persistensiya edərək qala bilirlər. Fəallaşdıqda kəmərləyici dəmro-va səbəb olurlar. Virus genomu iki zəncirli DNT molekulundan ibarətdir. Lipid qişaya malik virusun ölçüsü 150-200 nm-ə çatır. Bu cür iri ölçülərə malik olması onu işıq mikroskopunda da aşkar etməyə imkan verir. Çox «uçucu» olub, xarici mühit təsirlərinə davamsızdırlar. Selikdə, tüpürcək damcılarında 10-15 dəqiqə qalır, dezinfeksiya edicilərin, ultrabənövşəyi və günəş şüalan təsirindən, qızdırdıqda tezliklə inaktivləşirlər. Aşağı temperatura uzun müddət dözürlər, təkrar donmaya davamlıdırlar.
qeyd edilir. Xəstəlik mənbəyi əsasən su çiçəyi və bəzən kəmərlə-yici dəmrovla xəstə insanlardır. Su çiçəyi ilə xəstələr inkubasion dövrün axırıncı günündən başlayaraq {səpgilər meydana
gün müddətində yoluxdurucu olurlar. Kəmərləyici dəmrovlu xəstələr uzun müddətli və sıx təmas zamanı infeksiya mənbəyi hesab edilirlər. Yoluxma yolu mütləq olaraq hava-damcı yoludur. Öskürmə, asqırma və danışıq zamanı küllü miqdarda xaric olan viruslar uzaq məsafələrə (20 m, daha artıq) asanlıqla yayılır və qonşu otaqlara, mərtəbələrə keçə bilirlər. Bəzi müəlliflər elə bir epidemioloji rolu olmasa da, virusların müxtəlif əşyalarla (oyuncaqlar və s.) ötürülə bilməsi ehtimalını qeyd edirlər. Hamiləlik zamanı su çiçəyi ilə xəstələnmiş analardan virusemiya vaxtı transplasentar yolla dölün yoluxması da mümkündür. Bu zaman doğulan körpələrdə anadangəlmə su çiçəyi sindromu deyilən pataloji pozğunluqlar müşahidə edilə bilər. Dəridə olan kobud, geniş çapıqlar hesabına ətraflarda hərəkətlərin məhdudlaşması, psixi downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 4,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|