C. P. İSayev infeksion xəSTƏLİKLƏR
Yüklə 4,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
357
daşıyırlar. Çox vaxt birləşirlər, dağıldıqdan sonra eroziyalar əmələ gəlir, üzəri qartmaqla örtülür. Zədələnmiş nahiyyədə qaşınma, acışma, gərginlik müşahidə edilir. Limfadenopatiya ilə müşayiət olunur. Herpes infeksiyasının bu formasında çox vaxt 8-10 gün davam edən qızdırma və ümumi intoksikasiya əlamətləri olur. Dərinin zədələnməsi ilə bərabər herpetik stomatit, larinqotraxeit müşahidə edilir. Gözün zədələnməsi - ağaca oxşar keratit belə mümkündür. Uşaqlarda çox ağır keçir. Letallıq 40%-ə çatır.
və daha çox SHV-2 tərəfindən törədilir. Yoluxma hamiləliyin erkən dövründə baş verdikdə dölün tələf olması və inkişaf qüsurları (mikrosefaliya, mik-roftalm, xorioretinit) olan körpələrin doğulması ilə nəticələnir. Hamiləliyin sonrakı dövrlərində (son aylarda) və doğuş yollarında baş verərsə dölün ölümü ilə nəticələnir və ya çox ağır keçən, adətən ölümlə sonuclanan yayılmış herpetik infeksiya baş verir. Bu zaman dəri və selikli qişaların yayılmış zədələnməsi, MSS-nin, daxili üzvlərinin prosesə cəlb edilməsi müşahidə edilir.
əlaqədar inkişaf edərək tezliklə yayılmış xarakter alır. Ağızın selikli qişasından başlayan proses qida borusu, traxeya, bronxlara və nəhayət ağ ciyərlərə yayılaraq pnevmoniya verir. Xorioretinit, ensefalit və ya meninqoensefalit inkişaf edir. lİV-lə yoluxanlarda herpes infeksiya özbaşına sağalmağa meyilli olmayıb, çox ağır keçir. Müalicə aparılmadıqda ölümlə nəticələnir.
genital orqanların herpesində kliniki əlamətlərə əsaslanaraq diaqnoz qoyulması çətinlik törətmir. A tipik formaların, MSS-nin, daxili üzvlərin zədələnməsi zamanı laborator müayinə üsullarınm tətbiqi vacibdir. Bu məqsədlə virusoloji və seroloji müayinələrdən istifadə edilir. Virusoloji müayinə məqsədi ilə patoloji material səpgilərdən, tüpürcəkdən, gözdən (buynuz qişadan, gözün ön kamerasından), onurğa beyni mayesindən, servikal ifrazatdan, spermadan, burun-udlaqdan, qandan və s. götürülüb toxuma kulturala-rında və ya toyuq embrionunda əkilir. Zədələnmiş üzvlərdən və ya nahiyyələrdən (dəri, selikli qişa, uşaqlıq boyundan və s.) götürülmüş bioptatlarda histoloji müayinə zamanı xarakterik nüvə daxili virus hissəcikləri olan çox nüvəli, nəhəng hüceyrələr aşkar edilir. Göstərmək lazımdır ki, nüvə daxili hissəcikləri yalnız xəstələrin 60%-də aşkar etmək mümkündür və onları eyni ilə su çiçəyində, kəmərləyici dəmrovda müşahidə edilən oxşar hissəciklərdən fərqləndirmək demək olar ki, olmur. Götürülmüş bioptatlarda virus hissəciklərini qeyri-düz immunoflüorossensiya reaksiyasının köməyi ilə də aşkar etmək olar. Bunlarla bərabər biomaterialda çox az, tək-tək sayda olan virus DNT-ni aşkar etməyə imkan verən PZR üsulu da yüksək dəqiqliklə diaqnoz qoymağa imkan verir. Seroloji reaksiyaların (KBR, NR, İFM) diaqnostik əhəmiyyəti bir qədər zəifdir. Seroloji reaksiyaların dinamikada dəyişikliyi müşahidə edilmədən müsbət olması latent infeksiyanı göstərir və bu bir çox sağlam insanlarda qeyd edilir. Belə ki, antitellərin - İgM antitellərinin titrinin dinamikada (8-10 gün fasilə ilə) artması yalnız ilkin infeksiya zamanı müşahidə edilir. Residivlər zamanı • _ IgG antitelləri artır. Herpes infeksiyasınm differensial diaqnozu prosesin yerləşməsindən asılı olaraq bir çox xəstəliklərlə aparıla bilər. Digər virus stomatitləri, kəmərləyici dəmrov, su çiçəyi, downloaded from KitabYurdu.org 358
piodemıiya, ikincili siflis, digər virus mənşəli meningitlər və ensefalitlər, hepatitlər, keratokonyuktivitlər və s.-lə differensasiya edilməlidir. Kəmərləyici dəmrovdan fərqli olaraq sadə herpes nadir hallarda ağrı sindromları və periferik sinirlərin zədələnməsi əlamətləri ilə müşayiət olunur. Kəmərləyici dəmirovda əsasən onurğa beyni sinirlərinin boyun və döş şöbələri, həmçinin üz və üçlü sinir qanqlialarının zədələnməsi müşahidə edilir. Bu zaman səpgilər çəkildikdən sonra qanqlionit əlamətləri uzun müddət - bir neçə aydan 2 il və daha artıq müddətədək saxlanılır. Müalicəsi. Herpes infeksiyasınm bütün klinik formaları virus əleyhinə preparatlarla müalicəyə yaxşı tabe olurlar. Bu sahədə ən effektli preparat Asiklovir (sin: Zaviraks, Viropleks) hesab edilir. Asiklovir antimetobolit olub, virus DNT-nin sintezinə qoşularaq, virusun qüsurlu gen omunun sintezinə səbəb olur. Virusların çoxalmasında mühüm rol oynayan fermentlərə təsir edərək, onların çoxalmasının qarşısını alır. İmmun reaktivliyi zəifləmiş şəxslərə dəri və selikli qişaların herpetik zə- dələnmələrində, kəskin formalarda (istər ilkin, istərsə də residivlər zamanı) asiklovir hər kq çəkiyə 5 mq olmaqla, 8 saatdan bir vena daxilinə təyin edilir. 7-10 gün müddətində 200 mq-dan, gündə 5 dəfə olmaqla peroral da təyin etmək olar. Dəridə məhdud zədəiənməiər zamanı 5% asiklovir məlhəmindən gündə 4-6 dəfə applikasiyanm təyin edilməsi də effektlidir. Latent infeksiyaların fəallaşmasınm qarşısını almaq məqsədi ilə hər kq çəkiyə 5 mq, 8 saatdan bir vena daxilinə və ya 400 mq-dan gündə 4-5 dəfə, per-oral verilməsi məsləhətdir. Bu immun reaktivliyi zəifləmiş şəxslərdə xəstəliyin residivləri ehtimalının qarşısını alır. Genilal herpes zamanı: 10-14 gün müddətində asiklovir gündə 5 dəfə hər dəfə 200 mq, peroral. Ağır gedişlərdə və ya nevroloji ağırlaşmalar (aseptik mc-ningit) olarsa vena daxilinə təyin edilir. 5 gün müddətində hər 8 saatdan bir, 5 mq/kq dozada. Uşaqlıq boynunun, uretranın və s. yerli zədələnmələri zamanı 5%-li asiklovir məlhəmi 7-10 gün, gündə 4-6 dəfə applikasiya şəklində təyin edilir. Residivləşən genital herpcsdə 5 gün ərzində gündə 5 dəfə, hər dəfə 200 mq peroral olaraq asiklovir verilməsi xəstəliyin davamının və virus ifraz edilmə müddətinin qısalmasına səbəb olur. Residivlərin profilaktikası məqsədi ilə gündə 2-3 dəfə, hər dəfə 200 mq verilməsi məsləhət görülür. Residivlər tez-tez təkrarlanırsa, bu zaman 6 aylıq kurs müalicəsi aparılır. • t
Uzdə, ağız boşluğunda yerləşən herpeslər zamanı asiklovirin peroral tətbiqinin effektliyi hələ öyrənilməmişdir. Həmçinin asiklovir məlhəminin yerli işlədilməsi də əhəmiyyətsizdir. Herpetik proktitdə asiklovirin 400 mq-dan gündə 5 dəfə verilməsi xəstəliyin müddətini qısaldır. İmmuniteti zəifləmiş şəxslərə və ağır gedişlərdə 8 saatdan bir 5 mq/kq doza da vena daxilinə təyin edilir. Gözün herpes infeksiyasında (kəskin keratitdə) asiklovirin yerli olaraq işlədilməsi məsləhət görülür. Eyni zamanda, bu məqsədlə yerli olaraq triflüoro-timidin, vidarabin, yodoksuridin və interferon da işlədilə bilər. Steroidlərin yerli tətbiqi xəstəliyin gedişini ağırlaşdıra bilər.
downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 4,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|