Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar
Yüklə 7,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 134
Deyilənə görə, Nazirliyin binasında təkcə yer səthindən yuxarıdakı otaqların sayı üç minə çatırdı. Bina eyni qayda ilə həm də yerin dərinliklərinə kök atmışdı. Londonun müxtəlif səmtlərində bu ölçü və görünüşdə daha üç nəhəng tikili vardı. Çox yüksəyə qalxdıqlarından və memarlıq baxımından ətrafdakı binalardan kəskin fərqləndiklərindən, "Qələbə" yaşayış evinin damından dördünü də eyni vaxtda aydın görmək olurdu. Binalarda nəhəng dövlət aparatının aralarında bölündüyü dörd Nazirlik yerləşirdi. Həqiqət Nazirliyi informasiya, təhsil, asudə vaxtın təşkili və incəsənət məsələləri ilə, Sülh Nazirliyi müharibə, Sevgi Nazirliyi ictimai asayişin mühafizəsi, Rifah Nazirliyi iqtisadiyyatla məşğul olurdu.Yenidildə Nazirliklər müvafiq şəkildə Həqnaz, Sülhnaz, Sevnaz və Rifnaz adlanırdı. Sevgi Nazirliyi həqiqətən də insanın canına qorxu salırdı. Binada yerli-dibli pəncərə yox idi. Uinston bir dəfə də olsun bu Nazirliyinin kandarından içəri ayaq basmamışdı. Içəri girmək nədir, heç yarım kilometrlik məsafədə onun həndəvərinə hərlənməmişdi. Rəsmi səbəb olmadan binaya düşmək mümkün deyildi. Həm də bundan ötəri tikanlı məftillərin, polad qapıların, gözəgörünməyən yerlərdə gizlədilmiş pulemyot yuvalarının bütöv bir labirintindən keçmək lazım idi. Hətta binanın bayır hasarına yaxın küçələrdə də ucu toppuzlu dəyənəklərlə silahlanmış, sifətdən qorillaya bənzəyən qara paltarlı təhlükəsizlik xidməti əməkdaşları keşik çəkirdilər. Uinston sərt hərəkətlə geri döndü. Sifətinə teleekranla üzbəüz gələrkən daha məqsədəuyğun sayılan sakit nikbinlik ifadəsi verdi. Otaqdan kiçik mətbəxə keçdi. Günün bu saatında Nazirlikdən çıxmaqla yeməkxanadakı naharını qurban verməli olmuşdu. Mətbəxdə bir fal qara çörəkdən başqa dilə vurulası bir şey tapmayacağını dəqiq bilirdi. Çörəyi də sabah səhər yeməyinə saxlamaq lazım idi. Rəfdən ağ rəngli etiketində "QƏLƏBƏ CİNİ" yazılmış rəngsiz maye dolu şüşəni götürdü. Cin çinlilərin düyü arağı kimi boz - bulanıq, neft tamı verən içki idi. Uinston çay fincanını ağzına qədər doldurdu, özünü toplayıb, dərman içirmiş kimi, birnəfəsə başına çəkdi. Sifəti dərhal qızardı. Gözlərindən su axdı. Elə bil nitrat turşusu içmişdi. Üstəlik də, içəndən sonra adamda elə təəssürat yaranırdı ki, sanki kimsə rezin dəyənəklə başının arxasına döyəcləyir. Amma bir an sonra mədəsinə düşən od söndü, dünya gözlərinə daha baxımlı görünməyə başladı. Üzərinə "QƏLƏBƏ SİQARETİ" yazılmış əzik qutudan bir siqaret götürdü. Fikri dağınıq olduğundan, onu bir müddət əlində başı aşağı saxladı. Nəticədə tütünün çoxu döşəməyə səpələndi. Uinston növbəti siqaretlə daha ehtiyatlı davrandı. Otağa qayıdıb teleekranın sol tərəfindəki kiçik masasının arxasında oturdu. Siyirtmədən qələm, mürəkkəbqabı, üzərinə mərməri xatırladan qırmızı cild çəkilmiş qalın, kvadrat şəkilli qeyd kitabçasını çıxardı. Nədənsə, teleekranın yeri bir qədər fərqli seçilmişdi. O, bütün otağı nəzarətdə saxlamağa imkan verən qarşı divara deyil deyil, pəncərə ilə üzbəüz bərkidilmişdi. Teleekranın bir tərəfində, divarda o qədər də dərin olmayan girinti vardı. Yəqin, evi tikəndə bu yeri kitab rəfləri üçün nəzərdə tutmuşdular. Uinston indi orada oturmuşdu. Stulu lap irəli çəkib dizlərini divara, sinəsini masayaya yapışdıranda teleekranın baxış bucağından çıxır, gözəgörünməz olurdu. Əlbəttə, səsi dinlənilirdi. Burada daldalandığı müddət isə özü görünmürdü. Otağın qeyri-ənənəvi quruluşu da onu indi məşğul olmaq istədiyi işə həvəsləndirən amillərdən biri idi. Bundan əlavə, indicə siyirtmədən çıxardığı qeyd kitabçası da onu şövqə salmışdı. Kitabça həqiqətən də gözəl idi. Doğrudur, süd rəngli yumşaq vərəqləri köhnəlikdən bir az saralmışdı. Bu da azı qırx il əvvəlin malı olduğunu düşünməyə əsas verirdi. Uinstonun fikrincə, qeyd kitabçasının yaşı çox da ola bilərdi. Onu şəhərin kasıb məhəllələrindən birində (dəqiq yerini xatırlamırdı) köhnə-kürüş satılan dükanda görmüş, dərhal da almaq qərarına gəlmişdi. Partiya üzvlərinə adi mağazalara getmək məsləhət görülmürdü. Bu, "sərbəst bazarda mal və əşya əldə etmək" hesab olunurdu. Ancaq belə qadağalara o qədər də ciddi əhəmiyyət vermirdilər. Çünki ayaqqabı bağı, yaxud ülgüç kimi xırdavat şeylərini başqa cür tapmaq mümkün deyildi. Uinston tələsik sağına-soluna baxıb özünü dükana salmış, iki dollar əlli sent verib qeyd kitabçasını
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 135
almışdı. Həmin an bunu nə məqsədlə etdiyini özü də anlamamışdı. Kitabçanı çantasına qoyub gizlicə evə gətirmişdi. Hətta içərisində heç nə yazılmasa da o, sahibinə başağrısı yarada bilərdi. İndi qeyd kitabçasına gündəliyini yazmaq istəyirdi. Bu, qanuna zidd deyildi (artıq qanunlar özləri mövcud olmadığından, daha qanuna zidd heç nə qalmamışdı), lakin gündəlik aşkara çıxarılsa, Uinstonu edam cəzası, yaxşı halda isə, icbari əmək düşərgəsində iyirmi beş illik həbs gözləyirdi. Qələmi mürəkkəbə batırdı, vərəqə ləkə salmamaq üçün ehtiyatla kənara çırpdı. Qələm də köhnə dövrün yadigarı sayılırdı. İndi belə qələmlə nadir hallarda qol çəkirdilər. Onu da əl altından, həm də böyük çətinliklə tapmışdı. Düşünürdü ki, süd rəngli bu gözəl kağız yalnız əsl qələmlə yazılmağa layiqdir, onu kimyəvi karandaşla eybəcər hala salmaq olmaz. Əslində, Uinston əllə heç nə yazmırdı. Çox qısa qeydləri çıxmaq şərti ilə, hər şeyi nitqyazara diqtə edirdi. Indi isə hər hansı diqtədən söhbət gedə bilməzdi. Qələmi mürəkkəbə batırdı, bir anlıq duruxub qaldı.Qarnından ani sancı keçdi. Qələmi kağıza toxundurmaq artıq geriyə heç bir yol qoymamaq deməkdi. Uinston kiçik, əyri hərflərlə tarixi yazdı:
4 aprel 1984-cü il Stulun arxasına söykəndi. Bütün varlığına tam bir köməksizlik hissi hakim kəsilmişdi. İlk növbədə, indi həqiqətən də 1984-cü il olub-olmadığını bilmirdi. Hər halda, buna yaxın tarix idi, çünki özünün 39 yaşı olduğuna əmindi. Deməli, ya 1944, ya da 1945-ci ildə doğulmuşdu. Amma indi bir-iki il yanlışlığa yol vermədən hər hansı tarixi müəyyənləşdirmək müşkülə çevrilmişdi. Qəflətən düşündü ki, bu gündəliyi kimin üçün yazır? Gələcək üçün, hələ yer üzündə olmayanlar üçün. Bir anlıq fikri kağıza yazdığı, özünə də şübhəli görünən tarixin ətrafında fırlandı. Yenidildəki ikifikirlilik məfhumu yadına düşdü. Başlamaq istədiyi işin miqyası ona yalnız indi aydın oldu. Gələcəklə necə ünsiyyət qura bilər? Axı, mahiyyət etibarı ilə bu qeyri-mümkündür. Ola bilsin, sabah da bu günə oxşayacaq və nəticədə, yazdıqlarına əhəmiyyət verən tapılmayacaq. Yaxud da zaman dəyişəcək, çəkdiyi iztirablar gələcək nəsillərə heç bir şey deməyəcək. Bir müddət gözlərini səfehcəsinə kağıza zilləyib oturdu. Teleekranın ahəngi dəyişmişdi, indi oradan sərt hərbi musiqi səsi gəlirdi. Maraqlıdır, Uinston nəinki fikirlərini ifadə emək qabiliyyətini yadırğamışdı, hətta nə yazmaq istədiyini də yaddan çıxarmışdı. Neçə həftə idi ki, özünü bu ana hazırlayırdı. Heç ağlına gəlməmişdi ki, burada cəsarətdən başqa da nə isə tələb edilir. Sadəcə yazmaq o qədər də çətin iş olmamalı idi. Bütün qayəsi, məramı uzun illərdən bəri beynində gəzdirdiyi bitib-tükəmnək bilməyən narahat monoloqu kaqıza köçürmək idi. Amma deyəsən imkan yarananda bu monoloq özü yoxa çıxmışdı. Topuğunun yarası dözülməyəcək dərəcədə incitsə də, ayağını qaşımağa ürək eləmirdi. Çünki həmişə iltihabla nəticələnirdi. Saniyələr keçib gedirdi. Qarşısında açılan səhifənin boşluğundan, topuğundakı yaranın göynərtisindən, qulağı deşən musiqidən, cinin gətirdiyi yüngül məstlik havasından başqa heç nə barədə düşünə bilmirdi. Yazmağa qəflətən, həm də sanki vahimə içərisində başladı. Qələmindən çıxanları özü də çox dumanlı anlayırdı. Uşaq xəttinə bənzəyən hərflərin sıralandığı sətirlər gah səhifənin yuxarısına qalxır, gah aşağı enirdi. Əvvəlcə baş hərfləri, sonra isə nöqtə-vergülü unudaraq yazırdı: 4 aprel 1984-cü il. Dünən axşamkı kino. Ancaq müharibə filmləri. Biri çox yaxşı idi haradasa Aralıq dənizində içi qaçqınlarla dolu gəmini bombalayırdılar nəhəng, çox kök bir kişinin üzüb aradan çıxmaq istəməsini helikopterin isə onu təqib etməsini göstərən kadrlar adamları yamanca əyləndirdi əvvəlcə həmin kişinin delfin kimi suda necə batıb-çıxdığını görürdün, sonra onu helikopterin nişangahından görürdün sonra o güllələrdən dəlmə-deşik edilmiş halda suyun üzünə çıxır ətrafındakı su çəhrayı rəng alır sonra da elə bil bədənindəki güllə deşiklərindən qarnına su
Yüklə 7,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|