115
mən heç bir zaman unutmayacağam. Bu işdə siz hamınız
Zeynalova qarşı böyük bir haqsızlıq etdiniz. Siz təkcə ona
deyil, həm də mənə qarşı böyük sayğısızlıq göstərdiniz,
təqdimatıma laqeyd yanaşdınız. Bu adam mənimçün həm
gözəl tərcüməçi, həm cəsur döyüşçü, həm də bacarıqlı
“kəşfiyyatçı” olub. Siz rəsmi olaraq Zeynalova qəhrəmanlıq adı
verməsəniz də, o, mənim üçün əsl qəhrəmandır!
Polkovnik Yevgeni Alekseyeviçin artıq istefaya çıxmaq yaşı
da çatmışdı. Ona görə o, elə həmin gün raport yazaraq, nazirə
təqdim etdi...
Bundan sonra polkovnik Yevgeni Alekseyeviçlə azərbaycanlı
tərcüməçi-döyüşçü Akif Zeynalov arasında dostluq əlaqələri
uzun illər davam etdi. Akifin yolu nə vaxt Moskvaya düşərdisə,
o, hökmən keçmiş komandirinə baş çəkərdi.
07.02.2014
116
Ölüm düşərgəsindən qaçış
(hekayə)
M
ikayıl əslən Kəlbəcərdən idi. Ancaq Bərdədə ailə həyatı
qurduğundan rayonun Qaradəmirçi kəndində traktorçu
işləyirdi. Kəlbəcərin “qara xəbər”ini eşidəndə, o, qohum-
əqrabasından xəbər tutmaq üçün oraya getməyi qərara aldı.
Amma o, Kəlbəcərə çatmamış, yarıyolda ermənilər tərəfindən
əsir götürüldü.
Ermənilər
Mikayılı
digər
əsirlərlə
birlikdə
Şuşa
həbsxanasına gətirdilər. Onun həyatının ən dəhşətli, amansız
və işgəncə dolu günləri buradan başladı...
Hər kamerda 15-20 əsir vardı. Adamların sıxlığından nəfəs
almaq olmurdu. Darısqallıqdan, nəmişlikdən, havasızlıqdan
fiziki cəhətdən zəif olanlar səhərə yaşamaq ümidini itirmək
məcburiyyətində qalırdılar. Mikayıl isə fiziki cəhətdən çox
mökəm idi, 106 kiloqram çəkisi vardı. Bu çəki ona əzab və
işgəncələrə dözmək üçün hələlik bəs edərdi. O, çalışırdı ki,
ümidsizliyə qapılmasım, nə vaxtsa, bu cəhənnəm əzabından
qurtulacağı barədə düşünürdü. Amma erməni vəhşilərinin
onların başına gətirdikləri müsibətləri gördükcə, içindəki ümid
qığılcımları günü-gündən sönməyə başlayırdı. Bir də çalışırdı
ki, o, içindəki qorxu hissini çıxarıb atsın. Mikayıl qorxmurdu.
Erməni dığaları ona digərləri tək işgəncə verərkən dirənirdi, o,
əsir yoldaşları tək susub dayanmırdı. Dikbaşlığına görə,
ermənilər ona daha çox əzab verirdilər. Onlar əsirləri həm
mənəvi, həm də fiziki cəhətdən işgəncələrin müxtəlif iyrənc
üsullarından istifadə etməklə, onları əzib şikəst etməyə, şərəf
və qürurlarını alçatmağa çalışırdılar. Ermənilər hər gün döyüb,
işlətdikləri, ağır işgəncələr verdikləri əsirlərə gün ərzində
117
yemək üçün iki dilim qara çörək və içmək üçün isə iki “kruşka”
su verirdilər.
Bir gün hərbi əsirlərdən biri bu işgəncələrə dözə bilməyib
ermənilərə etirazını bildirdi:
- Sizin heç Allahdan qorxunuz yoxdur bəyəm?! İnsana da bu
qədər zülm edərlər? Nə olsun ki, biz əsirik. Müharibənin də
öz
qanunları var. Əsirlərlə bu qədər qəddarcasına rəftar etmək
heç bir müharibə
qanununa sığmır. Əgər Qırmızı Xaç
Komitəsinin nümayəndələri buraya gələrsə, sizin bizə qarşı
necə rəftar
etdiyiniz
barədə onlara şikayət edəcəyəm.
- Buna bir bax! Nə uzun dilin var sənin. Sənin uzun dilini
kəsərik, bir daha danışa bilməzsən. Sən bizim əsirimizsən.
Səninlə istədiyimiz kimi rəftar edə bilərik. Bəs əlinə silah
götürüb bizə qarşı vuruşa bilirdin? - deyə erməni zabiti sağ
əlindəki dubinkanı sol əlinin içinə vura-vura gənc oğlana
yaxınlaşdı.
- Biz torpaqlarımızı sizin kimi xain və şərəfsizlərdən qorumaq
üçün əlimizə silah götürmüşük. Biz heç bir zaman başqasının
torpağına göz dikməmişik. Amma siz əsrlər boyu başqalarının
torpağını min bir hiylə ilə əldə etməyə çalışmısınız, - deyə
hərbi əsir yenə də dilini dinc saxlamadı.
- Qarabağ bizim ata-babalarımızın torpağıdır. Bunu birdəfəlik
bilməlisiniz! Siz türklərə bu torpaqlarda yer yoxdur. Vaxtilə
sizinkilər babalarımızı soyqırımına məruz qoyaraq, bu
torpaqları əllərindən alıblar. Bundan sonra Qarabağı bir də heç
kəsə verməyəcəyik! Bunu da bilməlisiniz ki, arxamızda güc
dövlətləri dayanıb. Əgər axmaqlıq edib bizə qarşı yenidən hər
hansı döyüşə başlasanız, onda qalan torpaqlarınız da
əlinizdən gedəcək! - Erməni zabiti fəxrlə dilləndi.
- Bu qələbə müvəqqətidir. Biz yenə də torpaqlarımızı sizin
kimi məkrli, hiyləgərlərdən, işğalçılardan azad edəcəyik! Türk
heç zaman enilməyib və bundan sonra da enilməyəcək. Siz də
bunu birdəfəlik qulaqlarınızda sırğa yerinə asın! Gec-tez bu
torpaqlardan izinizi siləcəyik! - əsir əsgər başını dik qaldıraraq,