Çap üçün deyil



Yüklə 60,47 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə32/42
tarix26.08.2018
ölçüsü60,47 Mb.
#64701
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   42

67

66

4

Sonuncu iki nümunəyə xüsusi diqqət yetirmək lazımdır. Qəribə görünsələr 

də,  bu  yazılışlar  mənimsətmə  işarəsinin  adi  bərabərlik  işarəsindən  fərqli 

olduğunu göstərir. Ümumiyyətlə, proqramlarda bu cür yazılışlara tez-tez rast 

gəlinir. 

İfadənin  qiymətinin  hesablanması  zamanı  təbii  olaraq  belə  bir  sual 

meydana çıxır: əməllər hansı ardıcıllıqla yerinə yetirilməlidir? Riyaziyyatdakı 

qayda burada da tətbiq olunur: öncə vurma və bölmə, sonra isə toplama və 

çıxma  əməlləri  yerinə  yetirilir.  Əməllərin  yerinə  yetirilmə  ardıcıllığını  də-

yişmək  üçün  riyaziyyatda  olduğu  kimi,  burada  da  mötərizələrdən  istifadə 

olunur. Məsələn, 

ifadəsinin ALPLogo dilində yazılışı belədir:

(x+25)(x–3z

 ___________

=

2

x

y = ((x+25)*(x-3*z))/(x*x)

Dəyişənlər, yaxud dəyişənlərdən ibarət olan ifadələr müxtəlif komandaların 

arqumentləri ola bilər. 



qələmineni 10

qələmiendir

dəyişən a

dəyişən b

a = 225


b = 1

sola 80

təkrarla 220[qələminrəngi b irəli a sağa 25 

b = b+1


a = a-1 

geri a]

Aşağıdakı proqram kodunu ALPLogo mühitində yığın və icra edin. 

Riyazi ifadələrdəki sabitləri dəyişməklə  nəticənin necə dəyişdiyini izləyin.

ilkinvəziyyət

sil

qələmineni 3

dəyişən x

dəyişən r

r = 0


x = 50

təkrarla 6 [qələminrəngi r qələmiendir

təkrarla 4 [sağa 90 irəli x]

r = r+1


x = x+50

qələmiqaldır

irəli 25 sola 90 irəli 25 sağa 90

]

1.  x dəyişəninin ilkin qiyməti 2 olarsa,  

 komandasının icrasından sonra onun qiyməti nə olacaq?

2. Komandalar ardıcıllığının icrasından sonra x və y dəyişənlərinin qiyməti nə 

olacaq?


 

x = x*x+5*x+10

x = 2

y = 3


x = y

y = x+2


3. Verilmiş riyazi ifadəni ALPLogo mühitində yazın.

4.  X,  Y  və  Z  dəyişənlərini  təyin  edin.  X  dəyişəninə  10,  Y  dəyişəninə  isə  15 

mənimsədin.  Z  dəyişəninə  X  və  Y-in  cəmini  mənimsədin.  Z  dəyişəninin 

qiymətini çıxışa verin.

5. İki ədədin ədədi ortasını hesablayan proqram yazın.

Nümunä. 


x=3

x=5+3


b=a+4

z=x*y


b=b+2

z=z–1


x dəyişəninə 3 qiyməti mənimsədilir.

5 və 3 qiymətləri toplanılır və nəticə x dəyişəninə mənimsədilir.



a dəyişəninin qiymətinin üzərinə 4 əlavə olunur və nəticə b 

dəyişəninə mənimsədilir.



x və y dəyişənlərinin qiymətləri bir-birinə vurulur və nəticə 

z dəyişəninə mənimsədilir.

b dəyişəninin qiymətinin üzərinə 2 əlavə olunur və nəticə 

yenə də b dəyişəninə mənimsədilir.



z dəyişəninin qiymətindən 1 çıxılır və alınan nəticə yenə də 

z dəyişəninə mənimsədilir.

Mənası 

Mənimsətmə 

komandası

Araådıraq – öyränäk

Araådıraq – öyränäk

Öyrändiklärinizi yoxlayın

Öyrändiklärinizi yoxlayın

2

at

 __ 

vt + 2

Çap üçün deyil



Fäaliyy t

ä

Fäaliyy t



ä

69

68



4

19. 


ALTPROQRAM

·

·



 Bu fiqurlar sizə hansı oyunu xatırladır?

 Qrafik redaktorda onları necə çəkmək olar?  

İş sahəsinin (200, 300), (400, 500) və (350, 420) nöqtələrində tərəfi 30 olan 

kvadrat çəkmək üçün proqram tərtib edin. 



Nəticəni müzakirə edək:

- Hansı komandalar təkrarlanır?

- Onları dövr kimi yazmaq olarmı?

Gördüyünüz kimi, başlanğıcda verilmiş fiqurlar bərabər sayda eyniölçülü 

kvadratlardan  təşkil  olunub.  Ona  görə  də  həmin  fiqurları  qrafik  redaktorda 

eyni asanlıqla çəkmək olar: sadəcə, bir kvadratı çəkib, sonra isə onu çoxalda-

raq tələb olunan mövqeyə yerləşdirmək lazımdır. Ancaq O, S, J, T fiqurlarını 

ALPLogo  mühitində  çəkməyə  cəhd  etsəniz,  onların  proqramlarının  I 

fiqurunun proqramı qədər sadə olmayacağını görəcəksiniz. Bunun səbəbi ar-

dıcıl  çəkilən  kvadratların  başlanğıc  mövqeləri  arasında  qanunauyğunluğun 

olmamasıdır.  Ona  görə  də  bu  məsələnin  bir  dövr  daxilində  həlli  çətinlik 

yaradır. İndi öyrənəcəyiniz yanaşma isə problemi asan yolla həll edir. 

Bəzən  proqramda  müəyyən  komandalar  ardıcıllığını  proqramın  müxtəlif 

yerlərində istifadə etmək lazım gəlir. Proqramlaşdırmada bu zərurət altproq-



ramlar vasitəsilə həll olunur. Adından da göründüyü kimi, altproqram əsas 

proqramın daxilində yerləşir.

Bir proqramda bir neçə, hətta onlarla, yüzlərlə alt-

proqram ola bilər. Hər bir altproqramın öz adı olur və 

ona həmin adla müraciət olunur. Proqramlaşdırmada 

buna altproqramın çağırılması deyilir. Proqramda 

adı çəkilən, yəni çağırılan altproqram dərhal icra olu-

nur. Altproqramın icrası sona çatan kimi əsas proq-

ramın  işi  bilavasitə  altproqramın  çağırıldığı  yerdən 

sonra gələn komandadan davam etdirilir. Bir altproq-

ramı istənilən qədər çağırmaq olar. 

ALPLogo  mühitində  altproqram 

açar sözü ilə başlayır və ondan sonra altproqramın adı 

yazılır. Addan sonra açılan və bağlanan mötərizələr 

 Altproqramları əsas proqramın sonunda yer-

ləşdirmək məqsədəuyğundur. 



altproqram

() 


 

qoyulur.


ƏSAS PROQRAM

 

İndi  daha  anlaşıqlı  olması  üçün  altproqramı  bir  nümunə  üzərində  əyani 



göstərək. Aşağıdakı proqramı ALPLogo mühitində yazıb icra etsəniz,   fiquru 

alınacaq:  

S

ilkinvəziyyət

sil

kvadrat


qələmiqaldır

sola 90

irəli 40

sağa 90

kvadrat()



geri 40

kvadrat() 



qələmiqaldır

sola 90

irəli 40

sağa 90

kvadrat() 



altproqram kvadrat () 

[

  qələmiendir



  təkrarla 4 [irəli 40 sağa 90]

]

()



Bu nümunədə proqramın sonunda yerləşən və 

 adlandırılmış alt-

proqram (

), sadəcə, Bağanın durduğu mövqe-

dən başlayaraq kvadrat çəkir. Proqramın mətnində bu altproqrama 4 dəfə mü-

raciət olunub. 

kvadrat

altproqram kvadrat ()

 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - 



 

- - - - - - - - - - - - - - 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

- - - - - - - - - - - - - - 

- - - - - - - - - - -

- - - - - - - 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

altproqram  

ın çağırılması

altproqramın çağırılması



ALTPROQRAM

- - - - - - - - - - - - - - - - - 

- - - - - - - - - - - 

- - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - 

- - - - - - - - - - - - - -

Sözlük

Sözlük


Altproqram

Altproqramın adı

Altproqramın çağırılması

O

I



S

J

T



Çap üçün deyil


Yüklə 60,47 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   42




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə