Carl gustav jung
Yüklə 3,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
SIGMUND FREU D ’UN ANISINA 375
Ancak o zamanki görünüşe göre bunların acı ile yüklü olmalarının tek bir nedeni vardı; hepsinin de cinsellikle ilgili olmalarıydı bu neden. Cinsellik travması kuramı, Freud’un ilk olarak kendi başına oluşturduğu histeri kuramıydı. Nevroz vakalarıyla uğraşan her uzman-hekim, hasta ların ne kadar kolaylıkla telkin altında kaldıklarını ve sözlerinin ne kadar güvenilmez bir zemin üzerine kurulmuş olduğunu bilir. Bu yüzden Freud, çok geçmeden söz konusu travma etkeninin çocuk düşlemindeki anormal bir gelişimden oluştuğunu ileri sürerek, açıktan açığa olmasa da, kuramı düzeltmek zorunda kaldı. Bu hareketli düşlem etkinliği gücünün, herkesin o güne dek sözünü etmekten çekindiği, çocuktaki cinsellik olduğunu öneriyordu. Anormal erken gelişim vakaları geçmişte tıp literatüründe yok değildi, ancak bu normal çocuklar için söz konusu edilmiyordu. Freud bunu pekâlâ biliyordu ve sözünü ettiği şey somut bir erken gelişim değildi. Esas sorun, çocuklarda oldukça normal sayılan olayları cinsellik açısından dile getirmek ve yorumlamaktı. Bu görüş, ilkin meslek çevrele rinde, sonra da okumuş halk yığınları arasında bir öfke, bir iğrenme duy gusu uyandırdı. Kökten yenilik getiren düşünceyi uzmanlar, ister istemez, tepkiyle karşılarlar. Freud’un bebekteki içgüdüsel yaşam kavramı da, genel ve norma] psikoloji alanına saldırıydı; çünkü nevroz psikolojisi alanındaki gözlemlerini, o ana kadar karanlıkta kalmış bulunan bir alana uygulamış oluyordu. Zihnin, nevrotik, özellikle de, histerik durumları üzerinde yapılan dikkatli ve ince araştırma, bu gibi hastaların çoğu kez alabildiğine canlı bir düş-yaşamı olduğunu, dolayısıyla da düşlerini anlatmaktan hoşlandık larını açığa çıkardı. Yapı ve ifade biçimi bakımından bu hastaların düşleri, çoğu kez nevrozların belirtilerine uyuyordu. Anksiyete (endişe) durumları ile anksiyete düşleri elele gider, doğal olarak da aynı kökten çıkar. Böylece Freud düşleri araştırmalarının çerçevesi içine almazlık edemezdi. Daha işin başında, travmatik duygu ve heyecanların engellenmesinin, bir- biriyle bağdaşmayan nesnelerin bastırılması, geri itilmesi yüzünden olduğunu anlamıştı. Arazların yerini tepiler, dilekler ve düşlemler almıştı; bunlar ahlâk veya estetik bakımdan acı ile yüklü olduğundan törel alışkanlıkların «sansürüne» uğruyordu. Bu törel davranış bunlan bilincin dışına itiyor, özel bir bastırma eylemi de anımsanılmalarını önlüyordu. 376 ANALİTİK PSİKOLOJİ Freud’un, yerinde olarak «represyon» (geri itme, bastırma) dediği kuramı, psikolojisinin ağırlık merkezini oluşturdu. Birçok şey bu kuramla açıkla- nabildiğine göre, bunların düşlere de uygulanması doğaldı. Freud’un
sözüm ona sağlam zemini üzerinde duran bilinçdışı psişe muammasını açıklamak için girişilen en cüretli atılımdır belki de. Hastalarından edin diği bilgi yardımıyla, Freud, düşün, kılık değiştirmiş bir istek- gerçekleştirme olduğunu kanıtlamaya çalışmıştır. Nevroz psikolojisinin, sınırlı bir kavramı olan «represyon»mekanizmasının, düşler olgusuna uygulanması, normal psikoloji alanına yapılan ikinci bir saldırı olmuştur. Öyle geniş kapsamlı sorunlara yol açmıştır ki bu, ortaya çıkardığı prob lemlerin çözülmesinde muayenehane tecrübeleri yaya kalmıştır.
en açık olanıdır. Biz genç psikiyatrlar için bir «ışık kaynağı» idi, ama daha yaşlı olanlarımız için, alay konusu oldu. Nevroz hastalığında Orta Çağın «ecinni niteliğini» bulan, düşleri, bilinçdışı süreçler için son derece önem li bir bilgi kaynağı olarak gören Freud, bir daha yüzeye çıkmayacak şekilde unutulup gitmiş gibi görünen, pek değerli bir şeyi, geçmişten çekip çıkarmıştı. Nitekim, eski tıp biliminde olsun, eski dinlerde olsun, düşlerin anlamı büyüktü, kehanet gibi saygı görürdü. Bununla birlikte, yüzyılın dönümünde, gözden düşmüş bir şeyi ciddi tartışma konusu yapa bilmek için alabildiğine büyük, bilimsel bir cesaret gerekti. Biz genç psikiyatrları en çok etkileyen şey, ne kuramın kendi, ne de tekniği idi, çünkü her ikisinin de su götürür yanları vardı, esas sorun, bir kimsenin düşler üzerinde araştırma yapacak cüreti göstermiş olmasıydı. Bu araştırma doğrultusu, şizofrenik sanrılar ile, psikiyatrların o güne kadar dıştan geliyormuş gibi tanımladıkları içten gelen kuruntuların açıklana bilmesine götüren yolu açmış bulunuyordu. Dahası da, Düşlerin Yorumu hem nevrotiklerin hem de normal kişilerin nice kapalı kapılarına may muncuk anahtarı rolü görmüş oluyordu. Bastırma kuramı esprilerin yoru muna da uygulandı. Freud 1905’de Espriler ve Bilinçdışı ile İlişkileri adlı kitabını yazdı, bu, Günlük Yaşamın Psikopatolojisi adlı yapıtı ile ikili bir bütün oluşturu yordu. Her iki yapıt, meslekten olmayan kişilerce zevkle okunabilir ve SIGMUND FR EU D ’UN ANISINA 377
öğretici olabilir. Represyon kuramından öteye giderek, Totem ile Tabu’da ilkellerin psikolojisi alanına yapılan saldırı daha az başarılı oldu, çünkü nevrotiklerin psikolojisinden türetilen kavramlar ilkellerin görüşlerine uygulanırsa ilkelleri açıklamıyordu ve bu görüşlerin yetersizliğini açığa çıkarıyordu. Bu kuramın son uygulaması da Bir Yanılsamanın Geleceği (1927) adlı kitabında, din alanındaydı. Totem ile Tabu adlı yapıta, geçerli olabilecek henüz epey malzeme varsa da, aynı şey yazık ki Bir
deki yetersiz eğitimi yalnızca acı bir biçimde kendini göstermekle kalmıyordu, aynı zamanda dinin ne olduğu konusunda, İsrailoğullannı, Vaat Edilen Ülke’ye götüren, ama kendisine ayak basma izni verilmeyen Musa hakkında bir de kitap yazdı. M usa’yı seçmiş olması, Freud gibi bir kişilik için rastlantı olmasa gerek. Başlangıçta da dediğim gibi Freud hep bir doktor olarak kalmıştır. Başka alanlar ilgisini çekiyorduysa da, kafasının içinde hep, klinik bir nevroz hastası görüntüsü vardı; yani insanı hasta yapan, onun iyi olmasını engelleyen bir davranıştı bu. Bu görünüm karşısında herkes, her şeyde bir bozukluk görür, ne kadar çabalarsa çabalasın, bu cin saplantısı görünümünün onu görmeye zorladığı şeyden kendini kurtaramaz: bu, kişinin zayıf yanıdır, kendisinin kabul etmek istemediği dileğidir; içerleme duygularıdır, «sansürün» biçimini değiştirdiği bir dileğin yasadışı gerçekleşmesidir. Nevrotikin psişesi, bu gibi şeylere saplanıp kaldığı için hastadır; çünkü, içinde daha neler neler olmasına karşın bilinçdışının yalnızca bilincin pek haklı nedenlerden geri çevirmiş olduğu nesnelerle dolu olduğu görülmektedir. Freud’un düşüncesinin ağırlık noktası yıkıcı bir kötümserlik, “........ ’den ibarettir.» diyen bir davranış. Bilinçdışının hastaya yararı olabilecek yanını, yardımcı, iyi edici güçlerini gösterecek en ufak bir belirti yok. Her şeyin kötü yanını arayan, onu birtakım belirsiz öğelere indirgeyen, ya da hiç olmazsa bu öğelerini kuşkuyla karşılayan bir psikoloji ile insanoğlunun her davranışı bozulma eğilimi gösterir. Nevroz hastalığında sık sık görülen zararsız yutturmacalar için bu olumsuz davranış kuşkusuz doğrudur. Arka planda olup bitenlerin, o hoş olmayan şeylerin ne olduğu konusunda yapılan tahmin çoğu kez doğru çıksa da, her zaman doğru çıkmaz. Bir de şu var: aynı zamanda başarısız
Yüklə 3,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|