Case-law guide on Article 6 (criminal) aze
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
6- CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT - ƏDALƏTLI MƏHKƏMƏ ARAŞDIRMASI HÜQUQU ( CINAYƏT HÜQUQU ASPEKTI )
olmadıqda, yaxud təqsirləndirilən şəxsə öz mövqeyini yazılı qaydada ifadə etmək və özünə qarşı irəli sürülmüş sübutlara etiraz etmək üçün adekvat imkan verildikdə şifahi iclas tələb olunmaya bilər (
[BP], §§ 41-42, 47-48). Bununla əlaqədar olaraq milli orqanların səmərəlilik və qənaət tələblərinin nəzərə alması legitimdir (
[BP], §§ 41-43, 47-48, əlavə vergi ilə əlaqədar məhkəmə icraatı; Suhadolc Sloveniyaya qarşı (qər.), yol hərəkəti qaydalarının pozulması üzrə sadələrşdirilmiş məhkəmə icraatı ilə bağlı).
C ) Apellyasiya icraatları 168. Təqsirləndirilən şəxsin apellyasiya icraatında şəxsən iştirakı birinci instansiya məhkəməsinə olduğu qədər həlledici əhəmiyyət daşımır. 6-cı Maddənin apellyasiya instansiyasında icraatlara tətbiq edilmə qaydası müəyyən edilərkən sözügedən icraatın xüsusiyyətləri və milli hüquqda icraatın bütövlüyü və apellyasiya məhkəməsinin buradakı rolu nəzərə alınmalıdır ( Ermi İtaliyaya qarşı [BP], § 60). 169. Apellyasiya şikayəti ilə bağlı icraat və fakt məsələlərini deyil, hüquq məsələlərini ehtiva edən icraatlar təqsirləndirilən şəxsə apellyasiya və ya kassasiya məhkəməsi tərəfindən şəxsən dinlənilmək imkanı verilmədikdə belə, 6-cı Maddənin tələblərinə uyğun ola bilər, bir şərtlə ki, birinci instansiya məhkəməsində açıq iclas keçirilmiş olsun ( Monnell və Morris Birləşmiş Krallığa qarşı , § 58, apellyasiya hüququ ilə bağlı və Satter İsveçrəyə qarşı , § 30
kassasiya məhkəməsi ilə bağlı). 170. Hətta apellyasiya məhkəməsi həm faktlarla bağlı, həm də hüquq məsələlərinə baxmaq səlahiyyətinə malik olsa da, 6-cı Maddə açıq məhkəmə araşdırması hüququnu və şəxsən iştirak hüququnu ( Feyde İsveçə qarşı , § 31) hər zaman tələb etmir. Bu məsələ ilə bağlı qərarın qəbul edilməsi üçün sözügedən icraatın xüsusiyyətləri, ərizəçinin maraqlarının faktiki olaraq necə təqdim edildiyi və apellyasiya məhkəməsi qarşısında necə müdafiə olunduğu- xüsusən məhkəmədə baxılan məsələlərin xarakteri kontekstində - nəzərə alınmalıdır (
, § 54;
Sibqalutin Rusiyaya qarşı , § 36). 171. Lakin işə faktlar və hüquq nöqteyi-nəzərindən baxmalı və təqsir və təqsirsizliyi tam qiymətləndirməli olduqda, apellyasiya məhkəməsi məsələni, təqsirləndirilən şəxsin cinayət olduğu iddia edilən hərəkətə yol vermədiyini sübuta yetirmək üçün şəxsən təqdim etdiyi sübutu birbaşa qiymətləndirmədən, həll edə bilməz ( Popoviçi Moldovaya qarşı , § 68; Lakadena Kalero İspaniyaya qarşı , § 38). Açıq məhkəmə araşdırması prinsipi təqsirləndirilən şəxsin sübutu apellyasiya məhkəməsinə şəxsən təqdim etmək hüququnu ehtiva edir. Bu baxımdan məhkəmənin açıqlığı prinsipi təqsirləndirilən şəxsin müdafiə hüquqlarına zəmanət verilməsi məqsədini daşıyır (
, § 95).
172. Açıq məhkəmə araşdırması tələbinə istisnalar da var. Bu, 6-cı Maddənin aşağıdakı müddəanın daxil olduğu 1-ci bəndinin mətnindən də görünür: "... yetkinlik yaşına
keçirilməsini işin halları qəti surətdə tələb etməlidir ( Velke və Bialek Polşaya qarşı , § 74; Martinie Fransaya qarşı [BP], § 40). 173. Bu istisnaların bir və ya bir neçəsinin tətbiqi üçün əsas varsa, hakimiyyət orqanları belə məhdudiyyət üçün əsasın olduğunu düşündükləri təqdirdə, iclasın qapalı keçirilməsi barədə qərar qəbul edə bilərlər, lakin buna məcbur deyillər (
(qər.)). 174. Cinayət mühakimə icraatlarında açıq məhkəmə araşdırması ilə bağlı yüksək gözlənti olsa da, bəzən, məsələn, şahidlərin təhülkəsizliyinin və ya şəxsi həyatlarının © Avropa Şurası / Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi 2014 31
6- CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT - ƏDALƏTLI MƏHKƏMƏ ARAŞDIRMASI HÜQUQU ( CINAYƏT HÜQUQU ASPEKTI )
məlumat və fikir mübadiləsinə imkan yaratmaq məqsədilə 6-cı Maddə çərçivəsində icraatların açıq və ictimai xarakterinin məhdudlaşdırılması zəruri ola bilər ( B. və P. Birləşmiş Krallığa qarşı , § 37). 175. Təhlükəsizlik məsələləri bir çox cinayət mühakimə icraatlarının ümumi cəhəti olsa da, yalnız təhlükəsizlik məsələsinin məhkəmə araşdırmasının ictimaiyyətə qapalı keçirilməsinə haqq qazandırdığı işlərə nadir hallarda rast gəlinir (
, §
34). Təhlükəsizlik tədbirləri ehtiyatla düşünülməli və zərurət prinsipinə uyğun olmalıdır. Məhkəmə orqanları məhkəmə zalında təhlükəsizliyi təmin etmək üçün bütün mümkün alternativləri nəzərə almalı və eyni məqsədə cavab verən tədbirlər arasından daha mülayimini seçməlidirlər ( Krestovski Rusiyaya qarşı, § 29).
176. İctimai asayişin nəzərə alınması və təhlükəsizlik məsələləri ictimaiyyətin məhkum edilmiş məhbuslara qarşı intizam icraatına buraxılmamasına haqq qazandıra bilər ( Kempbel və Fell Birləşmiş Krallığa qarşı, § 87).
177. Adi məhkəmə baxışının həbsxanada keçirilməsi mütləq surətdə onun açıq olmadığnı bildirmir. Lakin məhkəmə baxışının məhkəmə zalından kənarda keçirilməsinə səbəb olan maneələrlə qarşılaşdıqda, Dövlət ictimaiyyət və KİV-in dinləmənin yeri barədə lazımınca məlumatlandırılmasının və iclasa effektiv çatımlılığa malik olmasının təmin edilməsi üçün kompensasiya edici tədbirlər görməlidir (
, §§ 28-29). 178. İş materiallarında gizli məlumatların olması öz-özlüyündə məhkəmə baxışının avtomatik olaraq, ictimaiyyətə açıqlıq və milli təhlükəsizliklə bağlı narahatlıqlar arasında balans nəzərə alınmadan qapalı keçirilməsinin zəruri olduğunu göstərmir. Cinayət mühakimə icraatının ictimaiyyətə qapalı keçirilməsindən əvvəl, məhkəmələr qapalılığın dövlətin aşkar marağının qorunması üçün zəruri olduğu barədə konkret qənaətlər formalaşdırmalı və gizliliyi belə marağın qorunması üçün zəruri olan həddə saxlamalıdırlar ( Belaşev Rusiyaya qarşı , § 83; Velke və Białek Polşaya qarşı , § 77).
179. Məhkəmə "açıq elan edilir" sözlərini hərfi təfsir etmək məcburiyyətində olduğunu hesab etmir (
, § 33;
Kempbel və Fell Birləşmiş Krallığa qarşı , § 91). 180. Açıq məhkəmə iclasında elan olunmasını nəzərdə tutduğu görünən ifadə formasına baxmayaraq, qərarın ictimaiyyətə açıqlanması üçün başqa vasitələr də 6-cı Maddənin 1-ci bəndinə uyğun ola bilər. Bir qayda olaraq cavabdeh Dövlətin milli qanunvericiliyi çərçivəsində "qərar"ın nəşr forması sözügedən məhkəmə icraatının xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla və bu kontekstdə 6-cı Maddənin 1-ci bəndənin məqsədinə, daha dəqiq desək, ədalətli məhkəmə araşdırması hüququna təminatın verilməsi məqsədilə ictimaiyyətin məhkəmə orqanlarına nəzarətinin təmin edilməsi vəzifəsinə istinad edilməklə qiymətləndirilməlidir. Belə qiymətləndirmə aparılan zaman məhkəmə icraatı bütövlükdə nəzərə alınmalıdır (
, § 83, qapalı keçirilən məhkəmə icraatında hökmün açıq elanının nəticə hissəsiin elanı ilə məhdudlaşdırılmasının 6-cı Maddənin müddəalarını pozmaması). 181. Məhkəmə qərarının bütövlükdə ictimaiyyətdən gizlədilməsinə bəraət qazandırıla bilməz. Təhlükəsizliklə bağlı legitim narahatlıqlar məhkəmə qərarlarının yalnız açıqlanması milli təhlükəsizliyə və ya başqalarının təhlükəsizliyinə mənfi təsir edə biləcək hissələrinin gizlədilməsi kimi müəyyən üsullarla həll edilə bilər ( Raza Bolqarıstana qarşı , § 53;
Fazliyski Bolqarıstana qarşı , §§ 6768).
© Avropa Şurası / Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi, 2014 Yüklə 1,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|