Case-law guide on Article 6 (criminal) aze
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maddə 6 § 1
6- CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT - ƏDALƏTLI MƏHKƏMƏ ARAŞDIRMASI HÜQUQU ( CINAYƏT HÜQUQU ASPEKTI )
ağlasığmaz olmasın. 154. Təhrik barədə vəsatət qaldırılıbsa və onunla bağlı əksi sübuta yetirilmədikcə doğru sayılan müəyyən sübut mövcuddursa, məhkəmə orqanları hər-hansı təhrikə yol verilib- verilmədiyini müəyyən etmək məqsədilə işin faktlarını nəzərdən keçirməli və həqiqəti üzə çıxarmaq üçün zəruri addımları atmalıdırlar. Təhrikə yol verildiyini müəyyən etdikləri təqdirdə isə, onlar Konvensiyaya müvafiq qənaətlər formalaşdırmalıdırlar (eyni mənbə, § 70). Ərizəçinin cinayət ittihamı ilə əlaqədar olaraq təqsirini etiraf etdiyi barədə bəyanat verməsi faktı öz-özlüyündə birinci instansiya məhkəməsini təhriklə bağlı bəyanatları yoxlamaq vəzifəsindən azad etmir (eyni mənbə, § 72). 155. Bununla əlaqədar olaraq, Məhkəmə təhriklə bağlı prima facie şikayətin milli qanunvericiliyə əsasən əhəmiyyətli müdafiə təqdim edib-etmədiyini, yaxud sübutun istisna edilməsi üçün əsas təşkil edib-etmədiyini və ya oxşar nəticələrə gətirib çıxarıb-çıxarmadığını yoxlayır (
, § 54). Təhriklə bağlı vəsatət qaldırıldığı halda, hansı prosedurun müvafiq olacağı barədə qərar vermək milli orqanların səlahiyyətində olsa da, Məhkəmə sözügedən prosedurun təhrik məsələsinə münasibətdə çəkişməli, hərtərəfli, ətraflı və həlledici olmasını tələb edir (eyni mənbə, § 57). Bundan əlavə, məlumatın istintaq orqanları tərəfindən açıqlanmaması kontekstində Məhkəmə çəkişməli məhkəmə icraatı və tərəflərin bərabərliyi prinsiplərinə əməl edilməsinə xüsusi əhəmiyyət verir (eyni mənbə, § 58). 156. Təqsirləndirilən şəxs cinayət törətməyə təhrik edildiyini bəyan edirsə, cinayət işləri üzrə məhkəmə iş materiallarını ehtiyatla yoxlamalıdır, çünki 6-cı Maddənin 1-ci bəndi çərçivəsində ədalətli məhkəmə araşdırması üçün polis təhriki nəticəsində əldə edilmiş bütün sübutların istifadəsi istisna edilməlidir. Bu, xüsusən də polis əməliyyatı yetərli hüquqi çərçivə və ya adekvat təminatlar olmadan aparıldıqda keçərlidir ( Ramanauskas Litvaya qarşı [BP], § 60). 157. Mövcud məlumat Məhkəməyə ərizəçinin təhrikə məruz qalıb-qalmadığı barədə qənaətə varmağa imkan vermirsə, təhrik barədə vəsatətə yerli məhkəmə baxışı həlledici əhəmiyyət kəsb edir ( Edvards və Lyuis Birləşmiş Krallığa qarşı [BP], § 46; Ali Rumıniyaya qarşı, § 101; həmçinin Xudobin Rusiyaya qarşı , milli məhkəmələrin təhriki qanuni əməliyyat formalarından ayırmaq üçün müvafiq faktiki və hüquqi elementləri təhlil etməməsi;
, ərizəçinin təhrik arqumentinə müraciət etmək imkanının olmaması; Şennon Birləşmiş Krallığa qarşı , fərdi şəxs tərəfindən istifadə olunan hiylə milli məhkəmələr tərəfindən ehtiyatla təhlil edilmiş və təhrik bəyanatının əsassız olduğu müəyyən edilmişdir).
F ) Ədalətli məhkəmə araşdırması təminatlarından imtina 158. Konvensiyanın 6-cı Maddəsinin nə mənası, nə də ruhu hər hansı şəxsin öz iradəsilə ədalətli məhkəmə araşdırması təminatları hüququndan birbaşa və ya dolayı imtinasının qarşısını almır. Lakin Konvensiyanın məqsədləri çərçivəsində effektiv olmaq üçün belə imtina birmənalı şəkildə müəyyən edilməli və müvafiq minimal təminatlarla müşayiət olunmalıdır. Bundan əlavə, o, hər hansı vacib ictimai marağa zidd olmamalıdır (bax: Hermi İtaliyaya qarşı [BP], § 73; Seydoviç İtaliyaya qarşı [BP], § 86). 159. Təqsirləndirilən şəxsin öz davranışı ilə Konvensiyanın 6-cı Maddəsi çərçivəsində əhəmiyyətli hüquqdan dolayı yolla imtina etdiyini deyə bilmək üçün onun öz davranışının nəticələrini ağlabatan şəkildə əvvəlcədən görə biləcəyi nümayiş olunmalıdır (
[BP], § 74; Seydoviç İtaliyaya qarşı [BP], § 87).
© Avropa Şurası / Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi 2014 29
6- CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT - ƏDALƏTLI MƏHKƏMƏ ARAŞDIRMASI HÜQUQU ( CINAYƏT HÜQUQU ASPEKTI )
və ya tərəflərin şəxsi həyatının müdafiəsi bunu tələb etdikdə, yaxud məhkəmənin fikrincə aşkarlığın ədalət mühakiməsinin maraqlarını poza biləcəyi xüsusi hallar zamanı ciddi zərurət olduqda mətbuat və ictimaiyyət bütün proses boyu və ya onun bir hissəsində məhkəmə iclasına buraxılmaya bilər."
A ) Məhkəmənin açıqlığı prinsipi 160. Məhkəmə icraatının açıq xarakteri tərəfləri ədalət mühakiməsinin gizli, ictimaiyyətin nəzarəti olmadan həyata keçirilməsindən qoruyur; bu da məhkəməyə etimadı qoruyub saxlayan üsullardan biridir. Ədalət mühakiməsinin göz önündə həyata keçirilməsini təmin etməklə, ictimaiyyət üçün açıqlıq 6-cı Maddənin 1-ci bəndinin məqsədinin təmin edilməsi, dəqiq desək, hər hansı demokratik cəmiyyət üçün fundamental prinsiplərdən biri olan ədalətli məhkəmə araşdırmasının həyata keçirilməsinə töhfə verir (
, § 26;
Ripan Avstriyaya qarşı , § 27;
Krestovski Rusiyaya qarşı , § 24). 161. Məhkəmə icraatının açıq xarakteri ilə bağlı prinsipin iki aspekti mövcuddur: açıq məhkəmə baxışının keçirilməsi və məhkəmə qərarının ictimaiyyətə açıq şəkildə elan edilməsi (
, § 93;
Satter İsveçrəyə qarşı , § 27).
162. 6-cı maddənin 1-ci bəndində "açıq məhkəmə araşdırıması" hüququ mütləq surətdə "şifahi məhkəmə iclası" hüququnu nəzərdə tutur (
§ 37).
163. Açıq və şifahi məhkəmə iclası prinsipi, cinayət törətməkdə ittiham olunan şəxsin məhkəməiclasında iştirak edə bilməli olduğu, cinayət icraatı kontekstində xüsusilə mühümdür (
, § 94;
Yussila Finlandiyaya qarşı [BP], § 40). 164. Belə iştirak olmadan həmin şəxsin 6-cı Maddənin 3-cü bəndinin (c), (d) və (e) yarımbəndlərində müəyyən edilən xüsusi hüquqların, yəni "özünü şəxsən müdafiə etmək", "şahidləri dindirmək və ya onların dindirilməsinə nail olmaq" və "məhkəmədə istifadə olunan
cinayət işi üzrə təqsirləndirilən şəxsin məhkəmə iclasında iştirak etmək hüququna təminat vermək vəzifəsi 6-cı Maddənin əsas tələbləri arasındadır (
[BP], §§ 58- 59;
[BP], §§ 81 və 84). 165. Təqsirləndirilən şəxsin iştirakı olmadan keçirilmiş məhkəmə icraatı öz-özlüyündə Konvensiyanın 6-cı Maddəsinə zidd olmasa da, in absentia ittiham olunan şəxsin iclasda şəxsən iştirak etmək və özünü müdafiə etmək hüququndan imtina etdiyi və ya məhkəmədən yayınmaq niyyətinin olduğu müəyyən edilmədiyi təqdirdə, həmin şəxsin sonradan öz işinin hüquqi və faktiki məsələləri üzrə yeni məhkəmə baxışına nail olmaq imkanından məhrum edilməsi ilə ədalətli məhkəmə araşdırması hüququ pozulmuş olur ( Seydoviç İtaliyaya qarşı
[BP], § 82). 166. Lakin iclasın keçirilməsi öhdəliyi 6-cı Maddənin cinayət aspektinin tətbiq dairəsinə daxil olan bütün məhkəmə işləri üçün mütləq deyil. "Cinayət ittihamı" anlayışının cinayət hüququnun ənənəvi kateqoriyalarına aid olmayan məhkəmə işlərinə (məsələn, inzibati cərimələr, gömrük qanunu və əlavə vergilər) şamil edilməsi kontekstində müxtəlif əhəmiyyətli "cinayət ittihamları" mövcuddur. Ədalətli məhkəmə araşdırması tələbi cinayət hüququnun özəyi ilə bağlı işlərdə ən ciddi tələb olsa da, 6-cı Maddənin cinayət aspektinin təminatlarinin bu maddənin tətbiq dairəsinə daxil olan və əsaslı qüsur dərəcəsinə malik olmayan başqa məhkəmə işi kateqoriyalarına tam həcmdə tətbiq olunması mütləq deyil (
[BP], §§ 41-43). 167. Şifahi iclasın keçirilməməsinə bəraət qazandıra biləcək halların xarakteri əsasən səlahiyyətli məhkəmə tərəfindən baxılmalı olan məsələlərin təbiəti, xüsusilə bunun işin materialları əsasında həll edilə bilməyən hər hansı hüquqi və ya faktiki məsələ ortaya çıxarıb- çıxarmadığı ilə şərtlənir. Sübutların şifahi təqdim olunmasını və ya şahidlərin çarpaz 30
Yüklə 1,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|