35
dadsınlar. Çünki adi insan ora atıldığı zaman əriyib yoxa çıxar.
Allah
Qorusun!
CƏHƏNNƏMİN GƏLİŞİ VƏ BAŞIN ÇIXMASI
“Xeyr! Yer dağılıb parça-parça olacağı; Rəbbinin əmri gəlib
mələklər səf-səf duracağı Və Cəhənnəmin (məhşər meydanına)
gətiriləcəyi gün – məhz o gün insan (öz günahlarını) xatırlayacaqdır.
Lakin bu xatırlamağın ona nə faydası?! O: “Kaş ki, mən əvvəlcədən
(axirət) həyatım üçün (yaxşı əməllər) edəydim!” – deyəcəkdir”. (Fəcr 21-
24). “O böyük bəla (Qiyamət) gələndə, O gün insan nələr etdiyini
(dünyadakı bütün yaxşı, pis əməllərini) yadına salacaqdır. Cəhənnəm də
hər görənə görünəcəkdir”. (ən-Nəziat 34-36). İbn Məsud –
radıyallahu
anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və səlləm –
buyurdu: «O, gün Cəhənnəm gətrilir. Cəhənnəmin yetmiş min yuları
olacaqdır və hər bir yularında yetmiş min mələk tutacaqdır. Mələklər (bu
yulardan) tutub Cəhənnəmi çəkib gətirəcəklər»
98
. Əbu Hureyrə –
radıyallahu anhu – rəvayət edir ki, Peyğəmbər
- sallallahu aleyhi və
səlləm – buyurdu: Qiyamət günü Cəhənnəmdən bir baş uzanır. Görən iki
gözü, eşidən iki qulağı və danışan bir dili vardır və o: “Mən üç növ insan
üçün yaradıldım: Təkəbbürlülər, Allahdan qeyrisinə ibadət edənlər və
surət çəkənlər üçün (Başqa rəvayətdə: Zalım idarəçilər, haqsız insan
öldürən)”
99
.
“SİZDƏN ELƏ BİR KƏS OLMAZ Kİ, ORAYA
VARİD OLMASIN” – AYƏSİ BARƏDƏ
“Sizdən elə bir kəs olmaz ki, oraya varid olmasın. Bu, Rəbbinin
(əzəldən) buyurduğu vacib bir hökmdür. (Bütün insanlar Cəhənnəmin
müdhiş mənzərəsini onun körpüsü üstündən keçərkən öz gözləri ilə
görəcəklər. Cənnətliklər Cəhənnəm odunun içindən yanmadan, sağ-
salamat keçəcək, cəhənnəmliklər isə ora düşüb əbədi əzaba məhkum
olacaqlar. Bir qism insan da müəyyən müddət orada qalıb günahı
təmizlənəcək, sonra Cənnətə qayıdacaqdır). Sonra Biz Allahdan qorxub
pis əməllərdən çəkinənlərə nicat verəcək, zalımları isə orada diz üstə
çökmüş halda saxlayacağıq!”. (Məryəm 71-72). Sələflər bu ayəni
eşidəndə ağlayardılar. Abdullah b. Rəvaha – radıyallahu anhu – bu ayəni
eşitdikdə ağlamağa başladı. Zövcəsini, yaxınlarını da ağlatdı. Ondan nə
üçün ağladığını soruşduqda o: “Sizdən elə bir kəs olmaz ki, oraya varid
olmasın. Bu, Rəbbinin (əzəldən) buyurduğu vacib bir hökmdür –
98
Müslim 2184, 2842.
99
Tirmizi, Əhməd, əl-Albani “Səhih”.
36
Cəhənnəmə qəti olaraq girəcəyimi, lakin oradan çıxıb-çıxmayacağımı qəti
olaraq bilmədiyim üçün ağladım”. Əbu Meysərə – rahmətullahi aleyhi -
yatağına girdiyi zaman dedi: “Kaşki anam məni doğmayaydı?”. Zövcəsi:
“Allah səni İslamla mükafatlandırdı” dedi. O: “Allah mənim Cəhənnəmə
girəcəyimi bildirdiyi halda oradan çıxıb-çıxmayacağımı bildirməmişdir”.
Həsən – radıyallahu anhu – deyir ki, bir nəfər qardaşına: “Ey qardaşım,
Cəhənnəmə mütləq girəcəyini bilirsənmi?”. O: “Bəli” dedi. O, da: “Bəs,
oradan çıxıb-çıxmayacağın haqda bir şey eşitdinmi?”. O: “Xey”. Onda nə
gülürsən” dedi. Bu adamı o, gündən sonra gülən kimsə görmədi”. Həsən –
radıyallahu anhu – deyir ki: “Vallahi oraya girən hər bir mömin üzülür.
Allah onun Cəhənnəmə girəcəyini və çıxmayacağını bildirdiyi halda necə
üzülməsin?”
100
. Səhabə və ondan sonra gələnlər Cəhənnəmə düşmək
barəsində ixtilafa düşdülər. Bəziləri deyirlər ki: “Bundan qəsd edilən Sırat
körpüsüdür”. Bu görüşdə: İbn Məsud, Cabir, Həsən, Qatadə,
AbdurRahman b. Zeyd b. Əsləm – Allah Onlardan Razı Olsun - və s.
Bəziləri də qeyd edirlər ki: Cəhənnəmə girmək – mütləqdir. Bu görüş İbn
Abbas – radıyallahu anhu – ya nisbət edilmişdir. Lakin mömin üçün
Cəhənnəm sərin və salamat olur İbrahim - əleyhissəlam – üçün olduğu
kimi və s.
CƏHƏNNƏMİN VƏSFİ
“Cəhənnəm alovlandırılacağı zaman; Və Cənnət (möminlərə)
yaxınlaşdırılacağı zaman; Hər kəs (dünyada bugünkü günə özü üçün
yaxşı, pis) nə hazır etdiyini biləcəkdir!”. (ət-Təkvir 12-14).
Qatadə –
radıyallahu anhu – deyir ki: “Allahın qəzəbi və insanların günahları
Cəhənnəmi qızışdırır”. İnsan oğlunun Allahın qəzəbinə səbəb olan
günahlarından ötrü Cəhənnəm qızışır. Əbu Hureyrə – radıyallahu anhu –
rəvayət edir ki, Peyğəmbər - sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Allah
Cənnəti yaratdığı zaman Cəbrail - əleyhissəlam - a buyurdu: “Get ora bir
bax!”. O, da gedib Cənətə baxdı və: «(Ey Rəbbim!) Sənin izzətinə and
olsun ki, onu eşidib və ora girməyən qalmayacaqdır. Hər kəs ora
girəcəkdir»
dedi. Allah Cənnətin ətrafını məkruhlarla (nəfsin
xoşlanmadığı şeylərlə) bəzədi və: «İndi get ora bax!» deyə buyurdu.
Cəbrail gedib ora bir də baxdı və: «Qorxuram ki, ora heç kimsə girməsin»
dedi. Allah Cəhənnəmi yaradıb Cəbrailə: «Get ora bir bax!» deyə
buyurdu. Cəbrail: «İzzətinə and olsun ki, onu eşidən ora girməyəcəkdir»
dedi. Sonra Allah Cəhənnəmin ətrafını şəhvətlərlə (nəfsin xoşladığı
şeylərlə) bəzədi və: «Get ora bir kərə də bax!» deyə buyurdu. Cəbrail də
100
Əhməd.