Cübran X?lil Cübran

 
198 
Quldur: «Bəs axı, mən qatiləm və qanını axıtdığım insan-
ların səsləri qulaqlarımdan çəkilmir»,– dedi. 
«Elə  mən  də  qatiləm  və  mənim  də  qulaqlarım  qanını 
axıtdıqlarımın nalələri ilə doludur», – söylədi müqəddəs. 
Quldur:  «Mən  saysız-hesabsız  cinayətlər  törətmişəm»,  – 
dedi. 
«Mənim  də  cinayətlərimin  sayı-hesabı  yoxdur»,  –  dedi 
qoca. 
Bu  sözlərdən  sonra  quldur  ayağa  qalxıb  zənlə  qocaya 
baxdı və təpəni aşaraq yox oldu. 
O bizi  tərk edəndən sonra mən üzümü  müqəddəsə tutub 
soruşdum: «Nə üçün sən eləmədiyin cinayətləri boynuna aldın? 
Məgər görmürsənmi ki, o, sənə olan inamını itirib getdi»? 
Müqəddəs qoca cavab verdi: 
«Düz  deyirsən  ki,  o,  indi  daha  mənə  inanmır.  Amma  o, 
xeyli yüngüllük tapıb getdi burdan». 
Elə bu anda biz uzaqdan quldurun mahnı oxumasını eşit-
dik. Onun mahnısının əks-sədası bütün vadini sevinclə doldur-
muşdu. 
 
5 
 
Səyahətlərimin birində, bir adada insan başlı dəmir ayaqlı 
əcaib  divə  rast  gəldim.  O  dayanmadan  torpağı  yeyir,  dənizi 
içirdi.  Xeyli  baxdım  o  divə,  sonra  yaxınlaşıb  soruşdum:  «Bəs 
deyil?  Bu  qədər  yeyirsən,  içirsən,  nə  qarnın  doyur,  nə 
susuzluğun yatır». 
Div cavabında söylədi: 

---

 
199 
«Doymağına  doymuşam  və  hətta  yemək-içməkdən 
partlayıram  artıq;  sadəcə  bir  qorxu  var  içimdə,  birdən  sabah 
yeməyə torpaq, içməyə dəniz tapılmadı». 
 
6 
 
Günlərin  bir  günü  belə  bir  hadisə  baş  verdi.  Tacqoyma 
mərasimindən sonra Biblosun şahı Nufsibaal üç dağ zahidinin 
onunçün tikdiyi yataq otağına çəkildi. Tacını və şah libasını çı-
xarandan  sonra  otağın  ortasında  oturan  şah  özü  haqqında  dü-
şünməyə başladı. 
Qəfildən başını çevirəndə anasının ona bağışladığı gümüş 
güzgüdən çılpaq bir adamın çıxdığını gördü. 
Heyrətlənən şah qışqırdı: «Sənə nə lazımdır»? 
«Heç nə, – deyə çılpaq adam cavab verdi, – Deyə bilər-
sənmi, səni nə üçün şah seçdilər»? 
Şah:  «Ona  görə ki,  mən ölkənin ən nəcib  insanıyam»,  – 
dedi. 
Çılpaq  adam:  «Əgər  sən  bir  az  da  artıq  nəcib  olsaydın, 
şah olmaq istəməzdin», – dedi. 
Şah:  «Məni  ona  görə  şah  seçdilər  ki,  mən  ölkənin  ən 
qüdrətli insanıyam», – söylədi.  
Çılpaq  adam:  «Əgər  sən  daha  qüdrətli  olsaydın,  şah 
olmaq istəməzdin», – dedi.  
Onda  şah:  «Məni  ona  görə  seçdilər  ki,  mən  ən  müdrik 
insanam», – söylədi. 
Çılpaq  adam:  «Sən  daha  müdrik  olsaydın,  şahlığı 
seçməzdin»,– dedi. 

---

 
200 
Bu sözlərdən sonra şah yerə yıxılıb acı–acı ağladı. Çılpaq 
adam  ona  baxdı,  yerdən  tacı  qaldıraraq  ehtiyatla  şahın  aşağı 
sallanmış başına qoydu. Və şəfqətli baxışlarını şahdan ayırma-
yaraq  güzgüyə daxil oldu. Ayağa qalxan şah ilk növbədə  güz-
güyə baxdı. Və orada özündən – başında tac olan şahdan başqa 
heç kimi görmədi.  
 
7 
  
İşananın  çarı  əyanları  ilə  bir  yerdə  Qanadlı  Öküzlər 
zalında nəfəslərini içlərinə çəkərək nəticəni gözləyirdilər: çarın 
arvadı doğurdu. 
Günün sonuna yaxın çapar təngnəfəs saraya daxil olaraq 
çarın  qarşısında  səcdə  etdi  və  söylədi:  “Mən,  əlahəzrət  Çarı, 
çarlığı  və  çarın  qullarını  sevindirəcək  xəbər  gətirmişəm.  Əla-
həzrətin qatı düşməni, Betrunun çarı – Əzazil Mihrab öldü”. 
Bu  xəbəri  eşidəndə,  çar  və  onun  əyanları  hamısı  birdən 
ayağa qalxaraq sevinclərindən çığırmağa başladılar; zira, bir az 
daha yaşasa idi, qüdrətli Mihrab hökmən İşananı fəth edəcək və 
onun əhalisini isə əsir aparacaqdı. 
Bu  məqamda  Qanadlı  Öküzlər  zalına  bir  dəstə  mama-
çanın müşayiəti ilə saray həkimi daxil oldu və çarın qarşısında 
səcdə  edərək  söylədi:  “Əlahəzrət  Çarım  əbədi  yaşayacaq  və 
saysız-hesabsız nəsillərlə İşana xalqının hakimi olacaqdır. Zira, 
elə indicə Çarımızın oğlu və varisi dünyaya gəlmişdir”. 
Sevincdən çarın ruhu vəcdə gəldi: qatı düşməninin ölümü 
və çar nəslinin davamçısının doğulması eyni bir vaxta təsadüf 
etmişdi. 

---

 
201 
Həmin  dövrdə  İşanada  görücülük  qabiliyyətinə  malik 
haqq  peyğəmbəri  yaşayırdı.  O,  cavan  və  cəsarətli  idi.  Çar  elə 
həmin gecə peyğəmbəri onun yanına gətirməyi əmr etdi. Pey-
ğəmbər onun hüzuruna gələndə çar buyurdu: “  Bax və de gö-
rüm, bu gün çarlığın varisi olaraq doğulmuş oğlumu gələcəkdə 
nə gözləyir?” 
Görücü  tərəddüdsüz  cavab  verdi:  “Dinlə  məni,  Çar.  Və 
mən sənin bu gün dünyaya gəlmiş oğlunun taleyinin necə ola-
cağını  söyləyim.  Dünən  axşam  ölmüş  düşmənin Çar  Mihrabın 
ruhu yalnız bircə gün ləngidi küləklərin qanadlarında. Sonra isə 
o, köçməyə bədən tapdı özünə. Onun girdiyi bədən sənin yeni-
cə doğulan oğlunun bədənidir ”. 
Çar qəzəbindən görücünü qılıncı ilə doğradı. 
Və o vaxtdan bu günə qədər İşananın müdrikləri gizlincə 
bir-birlərinə  deyirlər:  “Kişilər  bilib  deyirdilər  ki,  İşananı  düş-
mən idarə edir”. 
 
8 
 
Çayın  sahilinə  yan  almış  tirin  üstündə  dörd  qurbağa 
oturmuşdu.  Qəfildən  güclənən  axın  tiri  qabağına  qataraq  çay 
aşağı  aparmağa  başladı.  Sevincdən  qurbağaların  ağılları 
başlarından çıxdı: axı, onlar heç vaxt belə üzməmişdilər. 
Nəhayət birinci qurbağa dilləndi: “Bu nə möcüzəli tirdir! 
Elə  hərəkət  edir  ki,  sanki  diridir.  Həqiqətən,  görünməmiş  bir 
tirdir”. 
Sonra  ikinci  qurbağa  dillənərək:  “Heç  də  yox,  dostum. 
Bu tirin digərlərindən heç bir fərqi yoxdur və hərəkət eləyən də 

---